entrevista
"Non i a pas nada victòria individuala, qu’es collectiva"
Conselhièr regional d'Aquitània
Çò de mei interessant, e que non auriam pas obtengut sens aquesta protèsta, es la participacion de l’estat au nivèu budgetari. Que participarà au finançament de l’Ofici La mobilizacion qu’es estada cruciala. Non i a pas nada victòria individuala, qu’es collectiva Que volèm impulsar ua politica lingüistica qu’en dètz o quinze ans de vista e’ns permeta de recuperar parlants Que’ns cau escolarizar ua generacion en occitan entà poder recuperar la lenga e atau crear jornaus, ràdios, literatura modèrna... ua dinamica culturau au torn de la lenga Aquò qu’a servit per comprene que i a ua possibilitat de har la pression necessària e que podèm obligar l’estat francés a prene decisions
Cossí vos trobatz après aver pas res manjat durant uèch dias?
Que vesitarèi lo mètge uei, long deu dia, entà que’m haça ua revision, mes tot que va plan. Ueit dias sens manjar, aquò non es pas hèra, qu’es un periòde rasonable. Que’s pòt suportar facilament. Que soi hèra content. Ara que tienèm ua garentida escrita e que la devèm aplicar.
Cossí anèretz recebre lo document escrich?
Coma disètz los catalans, qu’arribèc a dos quarts de vuit [sèt oras e mieja]. Qu’es ua còpia d’ua letra enviada aus dus presidents deus conselhs regionaus d’Aquitània e Miegjorn-Pirenèus de part de las duas ministras de la cultura e de l’educacion. Que’ns dan la garentida qu’abans que s’acabe l’estiu e’s crearà l’Ofici Public de la Lenga Occitana (ÒPLO). Çò de mei interessant, e que non auriam pas obtengut sens aquesta protèsta, es la participacion de l’estat au nivèu budgetari. Que participarà au finançament de l’Ofici. La quantitat que pòrten que la cau negociar mes que serà similara a çò que las duas regions e portam.
Vos esperàvetz que la mobilizacion s’acabariá ansin?
Que òc, mes que m’esperavi qu’aquò seriá mei long. Que m’èri conscientizat que serián duas setmanas o un chic mei. Qu’èi installat un problèma polític e la mobilizacion que començava d’estar importanta, dab mei de personas que se volián unir a la cauma de hame. Ièr a miegjorn que comencèc a Tolosa ua hemna e a sèt oras que s’acabèc dab jo. La mobilizacion qu’es estada cruciala. Non i a pas nada victòria individuala, qu’es collectiva.
Cossí l’ÒPLO afavorirà la lenga occitana?
Que tienèm l’exemple de l’Ofici Public de la Lenga Basca que trabalha dempuish 2003 e ara qu’es a començar de véser los resultats positius deu trabalh hèit. Per exemple, lo nombre de parlants deu basco en França qu’a deishat de baishar. Que volèm impulsar ua politica lingüistica qu’en dètz o quinze ans de vista e’ns permeta de recuperar parlants.
Amb quins espleches se trabalharà?
Que tienèm ua populacion d’1,2 milion de parlants mes mei de dus milions de parlants passius, ei a díser, que comprenen l’occitan mes que non lo saben pas parlar. Son gents que’us hè besonh lòcs sociaus entà parlar, cors ont aprene d’escríver, ua dinamica publica. Solament l’1% deus mainatges que van a l’escòla bilingüa o en occitan. Aquò qu’es hèra pauc. Que’ns cau escolarizar ua generacion en occitan entà poder recuperar la lenga e atau crear jornaus, ràdios, literatura modèrna... ua dinamica culturau au torn de la lenga.
Quina importància ten aquela reconeissença?
Los defensors de l’occitan qu’èrem desesperats e ara, dab aquesta mobilizacion, aquò qu’a servit per comprene que i a ua possibilitat de har la pression necessària e que podèm obligar l’estat francés a prene decisions. Que ns’a dat enveja de contunhar de defénder l’occitan. Que ns’èm dat un drin mei d’energia los que defendèm los dreits lingüistics.
L’engatjament dempuish París es que l’ÒPLO siá ua realitat. Ja que portam un an de retard. Qu’ei atau de rapida l’administracion francesa. Lo sèti centrau que serà a Tolosa.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
A la començada de la grèva de la fam de D.Grosclaude, li mandèri un messatge per lo conortar dins la sieu espòva, aüra lo mercegi tanben d'aver fach bolegar li causas. Mas avètz arremarcat quauqua ren ? : lo silenci eissordós de la boana premsa francimanda, la regina de la desinformacion ....e dau mesprètz !
"David,
Après 8 dias shens minjar ne semblas pas hèra aflaquit per lo hèit d'aver deishat de't neurir, pr'amor que't tornas gahar a l'accion com si d'arren hèit. Qu'essajas de har vàler la mobilizacion alentorn de tu, tà espelir lo movement politic occitan.
Après aver marcat lo hèit qu'èri au ras de tu un còp l'accion lançada, que volerí adara, dab drin de distàncias, balhà't lo men sentiment vertadèr sus çò de hèit.
1- Au moment on lo Joan de LASSALLE e deishè de minjar a l'amassada nacionau qu'escrivoi que non pensavi qu'aquera hèita qu'èra ua accion politica. Que guardi aqueth sentiment uei lo dia per çò qui't pertòca, e çò que digoi per lo Lassalle qu'ei tot medish entà tu.
2- Ua non accion politica:
Hicà's en dangèr n'ei pas quauquarren qui marca la responsabilitat sustot quan responsabilitats as en carga en tant qu'elejut. Estóssem en guèrra, lhèu i averé a compréner de préner risques. Los maquisards que'n prenón. Mes uei lo dia, guèrra ne i a pas.
Har ua accion com la que hasós qu'ei jogar sus l'emocion deu monde ad arron. Quin har tà non pas sostiéner lo qui pòt har ua tau accion tà la noste lenga, tau noste combat, quan e demoram a casa e pas dejuns. Mes l'emocion qu'ei lo contre de la reflexion, e si'n cau drin, non la podem pas mestrejar. N'ei pas responsable de'n vóler har un argument. Qu'ei impossible
Ua accion com la que hasós, qu'ei ua accion tan desmesurada que s'i pòt demandà's, "e après que har mei?”
Que har de nau tà har sortir lo monde de las tutas soas? Que har de mei gran tà interessar lo monde? Jo non vei pas aute causa que morí's, lhèu peu huec com ac hasón quauques uns, lo darrèr en Tunisia. Mes ei la destinada d'un responsable de s'anar atau tà la mort ? O lavetz e i a un destin cristic qui t'apèra? M'estonaré.
3- Ua accion antidemocratica.
En gahar lo monde com ac hasós dab la toa accion, que'ns as hicats dens ua faussa posicion. Que'ns èm sentits a malaise.
Dab qui avès preparat aquesta grèva? A çò qui m'a semblat qu'ei ua hèita de tu solet, de tu medish. On ei lo debat democratic? E los ton sostiens qu'an devut ramar tà poder explicar çò que non saben pas.
Hicà't en davant de manèira individuau, que muisha que pensas que i a shens que tu tà saber çò de bon har. N'ei pas aquò ua actitud de respècte deus autes. Totas las amassadas d'après còp ne cambiaràn pas ua menshidança qui va créisher a plaser un còp passada la tempora emocionau.
4- Ua accion mauescaduda.
A çò qui sembla de las meas informacions peus ministèris, que i a monde qui son anats véder au ras, la signatura qu'èra prevista e en cors. Lhèu qu'as hèit ganhar ua setmanòta... Que i a camins a saber cercar e gahar tà saber on vam.
Mes lavetz, ua maishanta pensada que'm penhica. E si l'accion, David, que te l'avès hèita en pensar a tu e a tu sonque? Las eleccions regionaus que s'apotjan... mes lhèu que pensi a mau.
Que soi estat drin dur dab tu, David, mes que pensi que non hè pas mau ad arrens d'enténer paraulas autes que las qui espèran, qui hen plaser. Sustot quan non son pas las d'un enemic.
En esperar d'autes combats mei clars e mei natres, que't disi cò batlèu,
Joan-Pèir DARRIGRAND"
Collectiva sus l'iniciativa d'un òme, e quin òme !
Òsca! E un grand mercés!
Òsca! E un grand mercés!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari