Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

entrevista

La lenga es una identitat de mai en mai revendicada e assumida

professor d’occitan e d’istòria-geografia

| La Martre

Èra talament estrambordant de constatar qu’aquela lenga estrangiera l’èra pas talament! Dins mon mestier de professor, rescòntri de mai en mai de gents mi parlar d’occitan e pas de provençau ò de patois Lei gents parlaràn l’occitan se vòlon, se n’en tròban l’interès ò se si senton dins una nòrma La region PACA qu’es sinistrada, sarà ben forçada e colhona de veire tot ce que si fa sus lo plan linguistic alhors, dau temps que si fa pas ren au sieu, alora qu’a una tan granda e tan fòrta identitat Per forçar ò pusleu per permetre ai politicians de bòna volontat e de valor de s’entendre e si metre ensems, faudriá suprimir lo segond torn deis eleccions per provocar de coalicions dins l’interès nacionau


Frederic Martron es, a 41 ans, professor d’occitan e d’istòria-geografia a Faiença, lo vilatge de sos grands que i fasián los païsans. E mai se son paire parlava ben l’occitan e mai se li transmetèt pas la lenga, Martron cresquèt dins un encastre cultural occitan e s’interessèt a la lenga al licèu, quand constatèt que li èra pas brica estrangièra. Ara transmet la lenga a sas filhas. En seguida respond a las questions de Laurenç Revèst.

 
 
D’ont vos ven l’interés per l’occitan provençal e la cultura occitana en general?
 
Siáu d’aquela generacion qu’a ausit la lenga per carriera (ai quaranta e un ans!) en cò dei vielhs que la tenián dau brèç. Mai n’aviáu pas consciéncia e ne’n fasiáu pas cas. Mon paire que la parla fòrça ben (e es excepcionau!), l’a jamai parlat a l’ostau dau fach que ma maire es una estrangiera de Borgonha.
 
Pasmens, ai creissut coma lo grame dins una cultura occitana a l’entorn dei filmes de Marcèu Pagnol, Giono..., lei festins dau vilatge d’Uelhs (francizat en Utelle) en Vesúbia ont avèm un ostau. Mon paire li èra magistre (coma lei gents d'en per aquí dison!) si l’èra fach bastir per sei ancians escolans, venguts muradors.
 
Fuguèri marcat e pastissat per lei racòntes vielhs de mon paire (es de 1935!), sus lo temps de sa jovença: son papet que faguèt la guèrra de 14, lei meissons, lei velhadas, lei manhans, lei vendúmias...
 
Toteis aquelei tradicions e folclòre que si li congostan tant lei gents, m’an menat tot naturalament a aprene l’occitan au licèu a Grassa e subretot pròche lo mieu paire. Èra talament estrambordant de constatar qu’aquela lenga estrangiera l’èra pas talament!
 
 
Parlatz occitan en familha, amb vòstres enfants, amb vòstre entorn?
 
Fa qu’encuei mi fa plaser de parlar occitan a mei doas filhas que li sarà son eiretatge.
 
 
Qu’es la situacion de l’occitan ara en cò vòstre (comuna, aglo, departament...), sa visibilitat, sa transmission?
 
Dins nòstre vilatge si li rescòntra encara de locutors naturaus, mai la lenga rèsta encara dins lo domeni dau folclòre coma dins lo departament de Var.
 
Marca ben quora li a un eveniment, una manifestacion de faire venir un grop folcloric e faire clantir un pauc la lenga, lo monde li agradan!
 
Se si podèm pensar qu’aquò embarra la lenga dins lo passadisme, siáu ara a pensar amb la reculada qu’es pasmens una bòna cauva perqu'es aquò que demandan lei gents e que lei menan a la lenga.
 
 
Cossí vesètz l’evolucion de l’occitanisme de vòstra region Provença- Alps- Còsta d’Azur e d’Occitània en general despuèi que l’observatz?
 
Ne’n siáu tan segur que m’avisi amb lo pes dei ans que lei gents an de mai en mai consciéncia dau seriós, de l’interès de l’occitan. Es per aquò que fau pas aguer paur de mostrar lo costat folcloric de la lenga perque li a pus qu’aquò solament!
 
Dins mon mestier de professor, rescòntri de mai en mai de gents mi parlar d’occitan e pas de provençau ò de patois, ò mi dire qu'an après la lenga au licèu, ò encara de mi parlar de çò que si fa dins leis autrei regions.
 
La lenga es una identitat de mai en mai revendicada e assumida. Si lo pòt ausir amb lei partidas de fotbòl a Niça amb Niça la bèla, de rugbi a Tolon amb la Copa santa.
 
 
Cossí l’occitan seriá salvable en partent de la situacion actuala?
 
Vòli pas èstre pessimista per l’avenidor. Per ieu, la lenga revendrà pus coma una lenga vernaculària, mai coma una lenga de cultura. La realitat es qu’una situacion bilingüa es un estat temporari, (a levat se siatz obligats per lo trabalh.) que dura lo temps d’una generacion. Li a qu’a d’agachar coma si passa dins lei familhas d’immigrats: lei pichons, se parlan la lenga de sei gents, la parlan pus a sei pichons ò tanpauc entre elei. Parlan pus que la lenga de l’escòla, de la tèle... de la nòrma, es a dire lo francès e aquò tanben dins lei familhas anglesas! E qué de dire dins lei familhas mixtas!
 
Lei gents parlaràn l’occitan se vòlon, se n’en tròban l’interès ò se si senton dins una nòrma. Es per aquò que fau una politica linguistica que nos permetriá d’aguer mai d’escolans en classa. Fau aguer fisança dins lei regions, lei movements associatius.
 
La region PACA qu’es sinistrada, sarà ben forçada e colhona de veire tot ce que si fa sus lo plan linguistic alhors, dau temps que si fa pas ren au sieu, alora qu’a una tan granda e tan fòrta identitat.
 
 
Avètz de reflexions sus l’actualitat?
 
Lo forum d’òc es una bèla capitada e avançada. Lo problèma es que fau de temps perque avèm un trabalh de pedagogia de faire pròche nòstreis elegits, que si garçan  de la lenga, se li son pas opausats!
 
Coma lo païsan que laura son camp, nos fau faire un trabalh de terren. Fau aguer fisança perque siam en Euròpa, siam pas solets. A prepaus de l'estat, siáu ben regretós que sigam presoniers de garrolhas drecha/senèstra. Dei dos costats, li son de gents per lei lengas regionalas que jamai votaràn una lei portada per lo camp d’en fàcia. Aquò es la Va Republica.
 
Per forçar ò pusleu per permetre ai politicians de bòna volontat e de valor de s’entendre e si metre ensems, faudriá suprimir lo segond torn deis eleccions per provocar de coalicions dins l’interès nacionau. Ben entendut, un mandat solet, permetriá ai politics de pas pensar a sa reeleccion e de faire de reformas de coratge.
 
Mai per çò que diáu ieu!
 
 
 
 
Laurenç Revèst
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Gerard Cairon Florentin d Albigés
1.

Osca tornamai per aquelas entrevistas e aquela en particular !

  • 8
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article