Dimars passat, 16 d’agost, lo Conselh General d’Aran e la vila de Bausen (Val d’Aran) rendèt un omenatge a Teresa de Belana, protagonista de l’istòria d’amor mai memorabla d’Aran, e benlèu d’Occitània, a l’escasença del centenari de sa mòrt. L’acte comptèt amb la preséncia del sindic d’Aran, Carlos Barrera, la consolessa màger de Bausen, Veronica Fontan, la conselhièra de Torisme e Desvolopament economic d’Aran, Anna Díaz, e dels conselhièrs Francés Boya e Maria Vergés.
 
L’istòria se passèt al començament del sègle XX, quand la Glèisa Catolica encara aviá un grand poder sus la vida de las personas. Dins los ans 1920, dos joves de Bausen tombèren amoroses d’un biais talament fòrt que captivèron totes los vilatgeses, qu’admiravan l’amor del parelh de calinhaires. El se nomenava Francés e èra de la casa Doceta e ela se nomenava Teresa e èra de la casa Belana. Un jorn decidiguèron de se maridar, mas lo curat lor demandèt una granda quantitat d’argent, pr’amor qu’avián de ligams de sang, e mai s’aqueles ligams èran alonhats. Alavetz, lo parelh decidiguèt de se maridar civilament. Aguèron dos enfants: un filh e una filha.
 
Quand Teresa aguèt 33 ans, venguèt malauta e moriguèt lo 10 de mai de 1916. Alavetz lo curat refusèt de l’enterrar al cementèri del vilatge. Davant lo desespèr de Francés e amb granda indignacion, totes los abitants de Bausen bastiguèron un cementèri alternatiu a 400 mètres del vilatge, ont solament repausa Terèsa.
 
Francés e los enfants s’exilièron de l’autre costat de la frontièra politica. El jamai se remaridèt, e quand moriguèt demandèt d’èsser enterrat al costat de son aimada Teresa, mas foguèt pas possible a causa del regim del dictator Franco que la Glèisa i teniá totjorn lo poder. Los enfants son tanben mòrts e ara son los felens que prenon en carga la conservacion del cementèri particular de Teresa.