CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Opinion

Esclarziments sus l’òbra extraordinària de Robèrt Lafont (1923-2009) (II)

La question de la nacion occitana

 

Sus la question nacionala, Lafont afirmava e demostrava l’existéncia de la nacion occitana. Aquò èra clarament sa posicion, e mai se d’unei que i a o vòlon pas admetre.

 

Lafont vesiá aquò dins una pensada dialectica, inspirada de Marx. Dins son libre Sur la France, en 1968, Lafont pensava que se podiá articular dos tipes de nacion dins la situacion politica deis ans 1960-70: d’un caire la nacion primària o etnica coma Occitània e, d’autre caire, la nacion segondària o politica coma l’estat francés.

 

Après lei traïsons de Mitterrand e dau PS envèrs l’occitanisme, es clar que Lafont evolucionèt e que condemnèt l’androna que representava l’estat francés dins leis ans 1980, 1990 e 2000. Parlava de la deriva “faissizanta” de l’esquèrra francesa benpensanta, qu’èra tombada desenant dins lo chauvinisme francés extrèm e dins la volontat de tuar Occitània. 

 

En 2004, quand l’estat francés baissèt lo nombre de professors d’occitan recrutats cada an au concors dau CAPES, passant de 17 a 4 per an, me remembri que Robèrt Lafont i vegèt un indici evident de la rompedura entre França e Occitània.

 

Es verai que Lafont s’opausava a la vision de la nacion occitana segon Francés Fontan e lo PNO. Mai es aitan verai que Lafont defendiá lo concèpte de nacion occitana. L’oposicion entre Lafont e Fontan portava sus l’estrategia e sus la presa en còmpte dei movements sociaus per revelhar Occitània —una preocupacion capitala per Lafont—. Lor divergéncia portava pas sus l’existéncia de la nacion occitana.

 

Tanben Lafont s’opausèt a Ives Roqueta a partir de la fin deis ans 1970. Lafont defendiá un occitanisme exigent e una vision istorica de la nacion occitana. Au contrari, Ives Roqueta desvolopava un occitanisme de febla exigéncia intellectuala amb una concepcion vaga de la nacion.

 

Dins leis ans 2000, Robèrt Lafont aderiguèt au Partit Occitan, sostenguèt lo movement Gardarem la Tèrra (GLT), e a l’encòp collaborèt sens esitar amb de grops independentistas coma lo Corrent Revolucionari Occitan (CRÒC, ja abans 2000) e Iniciativa per Occitània (IPO). Supausi que Lafont, coma paire esperitau de doas generacions d'occitanistas, sentiá qu’aviá la responsabilitat d’acompanhar divèrsei grops occitanistas.

 

— D’un caire, sosteniá sei companhs istorics dau movement Volèm Viure Au País (VVAP, 1974-1987) devengut puei lo Partit Occitan (PÒC, 1987-), un movement autonomista. E aderiguèt au PÒC dins leis ans 2000.

 

— D’autre caire sosteniá lei generacions mai joves d’occitanistas que militavan puslèu dins Gardarem la Tèrra (GLT, sens posicion particulara sus la nacion), lo Corrent Revolucionari Occitan (CRÒC, independentista) o Iniciativa per Occitània (IPO, independentista). Foguèri testimòni personalament d’aqueu raprochament amb lei tres darriers grops.

 

I a un autre aspècte fondamentau de Lafont: defendiá una vision mobila de la personalitat còntra una vision immobila de l’identitat rigida. Lafont concebiá la nacion occitana coma una construccion istorica en renovacion permanenta, refusava de la concebre coma un blòc abstrach que se desconnectariá dei movements de societat e d’istòria. Aquò explica sa vision movedissa sus lei rapòrts entre Occitània e França segon lei periòdes istorics.

 

Certanei personas pretendon, uei, que la “posicion lafontiana” seriá opausada a la revendicacion d’una nacion occitana: es faus, aquelei personas s’enganan, an pas estudiat la pensada rica de Lafont.

 

 

Leis omenatges de 2019

 

En 2019 i a agut una sèria d’actes per onorar la memòria de Lafont. Venon:

 

— de la Generalitat de Catalonha, en associacion amb divèrseis entitats occitanas d’Aran;

 

— de l’Universitat Occitana d’Estiu, a Nimes;

 

— de l’Assemblada Occitana.

 

Demandi perdon s’ai mancat d’autreis actes d’omenatge que ne seriáu pas informat. Constati que certaneis organismes, que Robèrt Lafont ne foguèt un membre actiu, organizan pas lo mendre omenatge. Aquò m’estabosís. Assagi de m’o explicar ansin: deu èsser una novèla manifestacion de la crisi de l’occitanisme que precipita de gents de bòn voler dins la paralisi absoluda.

 

 

Agurem una redescobèrta justa e meritada de Lafont

 

Ai pas la pretension de far lo sol discors “autorizat” sus Robèrt Lafont. Ai agut l’astre de lo conéisser pendent quinze ans, de parlar regularament amb eu sus de questions de lingüistica e de politica, de trabalhar amb eu dins de projèctes concrets e de l’acompanhar dins de publicacions. Mai siáu luenh d’èsser lo solet... I a de personas qu’an conegut Lafont de maniera diferenta e que son capablas de donar, sus l’obra dau grand mèstre, d’explicas pus completas.

 

Degun a lo monopòli de Lafont. Lafont, coma totei lei grands pensaires, a laissat una òbra que demanda d’interpretacions variadas e fegondas. Es onorat en aqueste an 2019 amb una granda dignitat, dètz ans après sa despartida. Ara: meritariá d’onors mai grandas e mai nombrosas.


Cau esperar dins lo futur. Leis estudis lafontians se desvoloparàn e faràn conéisser melhor Lafont au près dau grand public. Agurem una redescobèrta justa e meritada de Lafont. Lei commemoracions futuras de Lafont deuràn atraire mai de gents, mai d’entitats e mai de ressòn mediatic. L’occitanisme sortirà de sa crisi actuala, se renovarà e, o espèri, se “lafontizarà” mai: ganharà en ambicion, en exigéncia e en vision larga.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Hilh
47.

#46 Lavetz no parlam pas de la medixa causa. Entercompreension e estandardisacion que son duas causas diferentas. Senon, n'èi pas jamèi hicat nat pè hens ua escòla occitana e que parli regularament dab locutors natius. Qu'estón eths qui m'ajudèn a gahar uns beròis torns de lenga e uns localismes guaire veseders. Adara, lo gascon qu'a tanben ua gran tradicion literària, perqué pairar-se'n? Com tota lencae lo gascon qu'a mantun nivèus de lenca, mantun registres, e que caleré saber mestrejà'us com e quan ac calhi. Un còp mei, ne dobti pas que j'augi entercompreension dab los vesins occitans. Quin grad( e òc l'entercompreension que's pagera) , a quinas condicions, a quin punt lo francés e permet de s'ac virar? N'ac saberí pas díser mes que jogarí meilèu n'ei pas tant aisada com s'ac cresetz.

  • 4
  • 2
praubedauna
46.

#28 Disi pas aquò ! Disi pas aus Biarnès que la lor hauta fòrma de la lenga qu'ei lo Lengadocian ... Es un pauc pèc, non?
Disi que m'agradaré parlar ua lenga que lo monde qui la parlan la comprénguen tots quinas que siin las soas diferencias de parçans. Lo ton parlar gascon hèra sòfisticat , aquò que'n soi d'acòrdi, per tan bèth qu'es, un parlaire gascon naturau de uèi lo dia (es a diser qauqu'un qu'a pas aprés l'OCCITAN a l'escòla) i enten tèca ! Per contra enten de plan un Avaironés de la soa generacion. Benlèu n'ac sabèvas pas...

Allez, hè beròi, camarade gascon, lo dia qu'ei long!

  • 1
  • 2
oksitanlaştıramadıklarımızdanmısınız Apraquital, tresena tenda apèi lo tuc còsta lo riu ont se banhan nusas las zègas a negrenuèch
45.

#39

E ben plan mercés !

Vertat que per far jutjament, te son de mancas un brave faramat de causas qu’ai ja explicadas dins un passat pas tròp luènc d’aqui e qu’ai un sadol de tornar explicar. Ai pus enveja d'embucar lo trompilh monodièr!

Tanben t’en vòli brica !

Te daissi ambe los popaires de longa de disglossia e socio-linguistica, plan segur ambe la brustia de mocadors a posita sus la taula. [Mocadors non esponsorizats : una vergonha !]


Pr’aquò ai una autra estigança dins las saquetas :

Una granda escorreguda, lo torn d’occitània en corrent.

Es una brava estricada. Me cal trobar de corraires qu’an pas paur de far 20km/ cada jorn, cadun de correr un jorn sur tres. Del mes de mai fin a l mes de septembre.

Puèi nos cal qualques, benlèu tres quatre, conferanciers. Per ma fé iò soi ja a trabalhar los pompilhs e cada matin soi a corre, ai fach estampar sus lo camisòt « j’emmerde les occitanistes fumistes ».

Me creiràs pas … n’i a que pican de las mans quora me veson passar !

  • 1
  • 0
Hilh
44.

#43 Adishatz, d'on ètz? Que cau escusà'm qu'èi lo curiosèr d'un huret

  • 1
  • 0
Salenca
43.

#31 Non, de diccionaris occitans de qualitat, n'i a pas tròp. Prumèr que son tots en dialècte et pro marrits per està'n los autors amators deus non linguistas, com ns'ac raperè lo Domergue mei d'un còp. Agossen hèit los linguistas lo tribalh necessari de lexicologia panoccitana, no'n serém pas en aqueste punt zero de cap a ua lenga digna d'aqueste nom. Los occitans que causin lo francés com estandard generau pr'amor qu'ei un pòble pragmatic e intelligent, que saben hòrt plan que d'estandard panoccitan, non n'i avè pas nat e non n'i a d'aulhors totjorn pas, qu'ei un fèit qui totòm pòt verificar. La natura qu'a orror deu vueit e lo francés que's prengò la plaça vacanta . La situacion arpitana qu'ei semblanta a la nosta. Qu'èm de cara a dus problèmas grèus qui s'acumulan tà escanar la lenga: l'Estat e l'incapacitat deus linguistas tanhents de la lenga de har sautar lo pas qui separa un diasistèma teoric de la condicion de lenga nacionau comprenent un estandard corrèctament descriut dab los utís qui hèn hrèita entà tota lenga modèrna: un Diccionari Generau de la Lenga e ua gramatica d'occitan estandard. Cadun que i va dab lo son estandard pròpi en escupint suu tribalh deu vesin o en hargant refòrmas graficas frivoletas, pèrda de temps e d'energia, en lòc de s'atacar aus problèmas de hons.

  • 5
  • 6

Escriu un comentari sus aqueste article