editorial
Lo pòble e l'administracion
Coma o avèm publicat aquesta setmana, an espelit sus Internet doas campanhas per la dignitat de l’occitanitat. Una d'elas es en Auvèrnhe e amassa de signaturas en linha per salvar e restaurar l’occitanitat del país nòrd-occitan. L'autra demanda a Carole Delga que faga quicòm contra “la mòrt programada de la lenga d’òc”. Aquelas doas peticions en linha son d'iniciativas popularas que demandan a l'administracion que faga quicòm. Mas per ara, coma de costuma, las institucions fan pas autra causa que la sorda aurelha.
Dins las democracias participativas, las societats son fòrça sensiblas a la cultura democratica. Aquí son totjorn las associacions ciutadanas que prepausan e l'administracion que las escota. Pamens, en Occitània tota, jos quina administracion que siá, patissèm la dicha democracia representativa, ont los ciutadans solament pòdon elegir sos representants, e eles decidiràn çò qu'es bon pel pòble, quitament sens l'escotar.
Normalament, quand l'administracion fonciona atal, las iniciativas popularas venon de las associacions al marge de l'administracion. De benevòls las fan foncionar e elas se finançan coma pòdon, per mejan de dons, del profièch de cèrts estanquets, de la venda de camisetas o d'autres produches, amb l'ajuda de cèrts mecènas, amb d’escotissons d'abonament o de sòci... Atal podèm dire qu'es gràcias a l'esfòrç de la societat civila qu'avèm de musica en occitan, de libres, de diccionaris, de metòdes per aprene la lenga, de calandretas e quitament d'educacion bilingüa dins l'escòla publica. Es tanben gràcias a un trabalh de professionals benevòls qu'avèm de mèdias en occitan.
Mas ailàs. Far foncionar cèrts projèctes es un trabalhàs subrecomplicat, e quand aquestes passan per de dificultats, es alavetz que l'administracion los pòt tuar aisidament e puèi los tornar crear jos lor tutèla.
S'una institucion de l'administracion publica fa un apèl a projèctes per tornar far quicòm qu'ela meteissa a desfach, es probable que cap de proposicion se presente, almens sortida del pòble. Ça que la, se la societat civila occitanista vòl que i aja de premsa papièr en occitan, n'i aurà.
Dins las democracias participativas, las societats son fòrça sensiblas a la cultura democratica. Aquí son totjorn las associacions ciutadanas que prepausan e l'administracion que las escota. Pamens, en Occitània tota, jos quina administracion que siá, patissèm la dicha democracia representativa, ont los ciutadans solament pòdon elegir sos representants, e eles decidiràn çò qu'es bon pel pòble, quitament sens l'escotar.
Normalament, quand l'administracion fonciona atal, las iniciativas popularas venon de las associacions al marge de l'administracion. De benevòls las fan foncionar e elas se finançan coma pòdon, per mejan de dons, del profièch de cèrts estanquets, de la venda de camisetas o d'autres produches, amb l'ajuda de cèrts mecènas, amb d’escotissons d'abonament o de sòci... Atal podèm dire qu'es gràcias a l'esfòrç de la societat civila qu'avèm de musica en occitan, de libres, de diccionaris, de metòdes per aprene la lenga, de calandretas e quitament d'educacion bilingüa dins l'escòla publica. Es tanben gràcias a un trabalh de professionals benevòls qu'avèm de mèdias en occitan.
Mas ailàs. Far foncionar cèrts projèctes es un trabalhàs subrecomplicat, e quand aquestes passan per de dificultats, es alavetz que l'administracion los pòt tuar aisidament e puèi los tornar crear jos lor tutèla.
S'una institucion de l'administracion publica fa un apèl a projèctes per tornar far quicòm qu'ela meteissa a desfach, es probable que cap de proposicion se presente, almens sortida del pòble. Ça que la, se la societat civila occitanista vòl que i aja de premsa papièr en occitan, n'i aurà.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Seria plan que los occitans comprenguen que i-a pas res a esperar de l'administracion francesa. Es pas al servici del poble, es al servici de l'estat centralista parisenc e es PER AQUO que foguèt creada. Tan coma l'administracion sovietica èra pas al servici del poble mas del sistema sovietic. O l'administracion reiala que sa toca èra pas lo benésser del poble mas del sistem aristocratic. L'astucia de totes aqueles regims es de vos faire creire lo contrari. Cal se trachar qu'es pas qu'una engana.
Ai signat las doas peticions que son tant emportantas, una coma l'autra, ço me sembla. Envite chascun de marcar una fraseta o un comentari emb dals mòts justes, que poguem pertocar las enstitucions davant l'urgença de la situacion. Per ce qu'es de la peticion a perpaus d'Auvèrnha, vejaicí ce qu'ai marcat per comentari dinc lo quadre previst per aquò. Devèm pas oblidar los nauts país occitans que son Limosin, Auvèrnha e Daufinat :
"Avoir des racines, une langue, une culture, une identité qui fasse écho à notre lieu de vie (local, régional), qui fasse sens avec nos aspirations profondes ou inconscientes : c'est devenu indispensable à une vie à taille humaine, sereine et sensée. C'est aussi une richesse, l'occasion de partager sa singularité. C'est là qu'on existe réellement. On n'est plus un consommateur formaté, un mouton, un pion sur un échiquier.
Et quand cette richesse est faite de traditions culturellement marquées, enracinées mais ouvertes et en mouvement, cela devient un atout pour les générations futures et un gain de sens, ô combien vital dans une société aux moeurs standardisées, ayant perdu tout pouvoir de décision sur sa vie présente et sur son avenir.
La fierté d'avoir une spécificité, l'utilité de lui faire porter du fruit ; ce qu'elle apporte en termes de vie sociale, de partage, de valorisation individuelle, d'esprit collectif et d'avancée démocratique locale et concrète : tout ceci n'a pas de prix !
Où que nous vivions, nous avons tous à y gagner et n'avons qu'à y gagner !
Ce haut pays d'Oc qu'est l'Auvergne est si typé, si riche d'Histoire et d'humanité en devenir que nous serions bien sots de le laisser à l'agonie ou de voir en lui et en son identité un projet stérile."
Prenètz la ploma virtuala e defendètz lo projèct d'una Auvèrnha d'Òc, d'una Occitania septentrionala, ela mai país latin, romanica despièi mila ans, tèrra de saupre-viure e saupre-faire a la mòda nòstra, Galícia d'Òc !
Una seguida de la Setmana su'n ret social amb mencion de l'associacion dels Amics de la Setmana, a que se pòscan comptar les sostens (abonaments potencials) per fin d'en pagellar la viabiletat e ne monstrar le projèct a l'OPLO, çò's a le/a-s president(a)s d'ambedoas Regions?
Plan mas quala dictatura avem en faça de nòstres? Si quò es l'administracion es un pauc leger coma analisa.
Lo rei es bon e sos valets los pus nauts plaçats fan la repression. D'ente ven aquela repression que passa los segles? Si lo pòble fasia aquò, fasia lo reste, si e si, si...
Los petits rius fan las grandas reivieras mas los rius se nejan dins la Granda Aiga. Quò es vrai per tots los movaments militants e tant de còps auver aquela ricancoina que l'òm milita per ren e s'usa.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari