Actualitats
La rica situacion lingüistica a l’epòca de la naissença de Jèsus
L'aramèu, la lenga que parlava la familha de Jèsus, es uèi parlat per aperaquí 500 000 personas
Las fèstas de Calendas an lor origina concreta dins lo raconte de la naissença de Jèsus. Curiosament, ne parlan solament dos dels evangèlis, que contenon de donadas contradictòrias. Lo recit a fòrça mançancas, entre d'autras rasons, a causa de la rica situacion lingüistica del país ont nasquèt lo fondador del cristianisme.
Jèsus nasquèt dins un presep, segon la tradicion. Mas o èra, vertadièrament? La referéncia de l’Evangèli de Luc sembla qu’o afirma. Mas, a la fin, tot es una interpretacion passada pel filtre de divèrsas lengas. En grèc ancian, la lenga dins la quala s’escriguèt aquel evangèli, s’empleguèt lo mot φάτνη (phatnē) que se poiriá traduire, mai o mens e dins aquel contèxt, per "manjadoira", mas los recits en ebrieu nomenan lo presep אֵבוּס, (ebus) que, vagament e dins lo meteis contèxt, se poiriá interpretar coma "sortissent". Poiriá èsser, doncas, una manjadoira d’animals adossada a una paret o un lièch adossat a una paret. O sabèm pas, perque, per exemple, tanpauc sabèm pas çò que devián dire Josèp e Maria en parlant dins lor aramèu original, aurián pogut tanben far referéncia a un ܐܽܘܪܺܝܳܐ (awriyah).
La meteissa causa se passa amb la referéncia al local ont nasquèt Jèsus. D’un latz, en grèc li dison κατάλυμα (katàluma), que significa "ostalariá". Mas, d’un autre, la tradicion parla d’una cauna e, quitament, d’un ostal particular. Quina foguèt la realitat? Evidentament, la distància temporala e la fixacion dels faches dins los evangèlis complica fòrça l'afar. Mas lo complican tanben las lengas parladas dins tot aquel airal e la dificultat que pòdon aver creat las traduccions.
Un país quadrilingüe
Al moment de la naissença de Jèsus, en Palestina se parlava l'aramèu, del temps que l’ebrieu èra la lenga de la pregària e l’oficiala, e lo grèc èra la lenga dels administrators, d'una bona partida del poder e la lenga de comunicacion internacionala. Fin finala, los ocupants romans emplegavan lo latin. La majoritat dels abitants d’aquelas tèrras parlavan amb una cèrta fluiditat las primièras tres lengas.
Los evangèlis foguèron pas redigits immediatament après la mòrt de Jèsus. De'n primièr ne circulèron de versions oralas, puèi n’apareguèron divèrsas versions escrichas e, fòrça pus tard, los evangèlis tals coma los coneissèm a l'ora d'ara. En primièr luòc, s’escriguèt lo de Marc, après los de Luc e Matieu —qu’empleguèron de partidas del de Marc— e fin finala lo de Joan. Que ne sián d’autors los apostòls que donan nom a cada evangèli es fòrça discutit e la majoritat dels sabents creson que foguèron escriches per de redactors anonims que seguissián las fonts oralas atribuidas a cada apostòl o de tèxtes precedents. L’evangèli de Marc foguèt escrich entre los ans 66 e 70 e los autres devèrs lo segond sègle de l’èra crestiana, fòrça luènh, doncas, dels eveniments que contan.
Sembla indubitable que los evangèlis de Luc e Joan foguèsson escriches dirèctament en grèc. Mas la discussion sus la lenga dins la quala s’escriguèron los autres dos es encara dobèrta. La majoritat dels autors creson que foguèron redigits o en grèc o en aramèu. Per o complicar mai, s’es demostrat que fòrça jusieus de l’epòca nomenavan "ebrieu" l’aramèu, çò que pòt causar una confusion colossala.
Per aquela rason, los sabents son pas d’acòrdi sus la vertat istorica dels racontes de la vida de Jèsus e accèptan simplament la tradicion e ne respèctan las divèrsas formas, justificablas segon que la lenga d’origina es una o una autra.
E los Reis èran de pèrsas?
L'afar dels diches Reis d’Orient es lo que lèva mai de discussions e intriga per saber quina lenga parlavan eles vertadièrament. Se supausa que venián de plan luènh e, doncas, devián pas parlar ni aramèu ni ebrieu. Dins los evangèlis escriches en grèc, d'en primièr son nomenats amb lo mot grèc d'origina pèrsa μαγεύω (magus), que ne poiriá indicar lo luòc de provenença. Las autras donadas son totas d’una confusion excepcionala. Se sap pas s’èran tres. Sembla pas qu’arribèsson dins la zòna abans dos ans après la naissença de Jèsus. Se sap pas tanpauc quines presents portavan ni mai s’èran de reis o pas. E, per rapòrt al nom, i a de versions fòrça desparièras.
Dins los evangèlis an pas cap de nom. La tradicion aramèa parlar de Gushnasaph, Hormisdas e Larvandad. Mas tanben se referís a eles amb los noms de Basanater, Karsudan e Hor e, encara, Hormizdah, Perozdh e Yazdegerd. La sola causa que totes ne son d’acòrdi es que venián de l’èst.
L’aramèu, uèi
Mas que s'es passat amb la lenga que parlava la familha de Jèsus? L’aramèu es uèi parlat per aperaquí 500 000 personas, sustot demest los assirians e los caldèus, e es una lenga en grèu perilh d’extincion. Las dificultats dels darrièrs decennis a l’Orient Mejan an fach fugir fòrça parlants de l’aramèu de la zòna qu’an finit dins de païses de pertot, çò que condiciona mai encara la subrevivença de la lenga.
Als Païses Catalans es conegut l'escrivan Pius Alibek, que sa lenga mairala es l'aramèu e que ne parlèt dins una entrevista a VilaWeb.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#13 Mercés d'aquesta informacion. Ai mal causit mon exemple!
#12 Bonjorn.
Tròbi vòstra argumentacion senada, onèsta e (causa rara dins un jornal gauchista) sincèra.
Avètz rason de rapelar que la precaritat es una de las causas de la delinquéncia.
Mas quicòm me derenga quand comparatz los ancians italians catolics amb las actualas populacions arabizadas musulmanas.
Los emigrats europèus del sègle passat èran pas acorsats, secutats o condicionats per de fanatics religioses enemics de las valors occidentalas.
Quand nos arriban de refugiats crestians de l’Orient Mejan, los recebèm coma d’amics de qui languissiam. En cambi avèm de mai en mai paur dels musulmans. Sufirà pas de far calar los paurucs per avalir la psicòsi.
#12
"Mas i a totjorn pas de ligam amb las migracions ? Dintran pas en França terrorista ! Son de fils o de pichon-filhs o pas res (coma nòstre « imam blanc » d’Arièja) d’immigrats."
=>
"Olivier Corel (de son vrai nom Abdel Ilat Al-Dandachi)[1], surnommé « l'Émir blanc » ou Abdulilah Qorel[2], né le 29 novembre 1946 à Homs[3], est un islamiste radical syrien naturalisé français."
https://fr.m.wikipedia.org/wiki/Olivier_Corel
#11 Bon, per respondre al nivèl cultural ; i a doas lengas (totas doas estrangièra a França).
L’una es d’un ensenhament obligatòri dins l’Educacion Nacionala, lo President aima mostrar que la mestreja en public, las entrepresas, las collectivitats localas aiman l’utilizar per comunicar, es presenta dins una part creissenta de la publicitat, d’escòlas de naut nivèl, publicas e privadas ensenhan dins aquesta lenga, los jornalistas e presentators mediatic passan pas dètz menutas sens utilizar un mot d’aquesta lenga, l’informatic n’es claufit, las botigas, e sembla estranh se comprenètz pas, d’alhors es la primièra lenga que marcatz sus vòstre CV. Se prenètz un vòl interior las anóncias son en francés e dins aquesta lenga. Parlar lo francés amb l’accent d’aquesta lenga es plan vist. Los que parlan aquesta lenga son d’un naut nivèl social (si si, n’i a Tolosa, mas pas del costat de Matabiau, puslèu de Blanhac).
D’un autre costat avètz una lenga parlada per de personas puslèu de nivèl social bas, que lors enfants o pichons enfants refusan de parlar o mestrejan mal, que s’afica pas publicament levat sus qualques botigas especializadas, que son ensenhament es gaireben inexistent dins l’Educacion Nacionala coma dins las universitats, que los qu’an l’accent d’aquesta lenga son estigmatizats, e los que la mestrejan o marcan pas sul CV. Cap de publicitat, notícia oficiala, anóncia de portada larga es pas dins aquesta lenga. Se parlatz aquesta lenga dins un aeropòrt sètz segur de vos far controlar.
Parlarem pas de las bandièras… quantas de bandièras britanicas, americanas, suls vestits, sus milantas objèctes quotidians (tassas, sacas, …) comparat a las bandièras dels païses arabes. Quantas de cançons suls medias dins una lenga o una autra ? Quantes de filmes ?
Mon argument final es que l’anglés es talament empegat dins lo cap dels franceses que lo veson pas mai. E quand lor fasèm remarcar i veson pas de problèma pr’amòr que l’anglés es la lenga del progrès, del futur, del dinamisme, del trabalh, … Excatament lo meteis procèssus (e sens la fòrça repressiva de l’Estat!) qu’aquel que menèt lo francés a prendre la plaça de l’occitan.
Per veire quina lenga menaça lo mai, basta d’imaginar lo remplaçament de l’arabe o de l’anglés per l’occitan. Dins lo primièr cas, se trobariá pas grand causa a dire : de comunautaristas que parlan dins lor quartièr, que se fan plaser a insolentar los flics dins lor lenga. De l’autre, seriá l’escandal ! Imaginatz, l’occitan obligatòri en LV1 !
De la cultura passatz a la delinquéncia… dins un saut que la logica m’escapa. Se i a mai de musulmans en preson que d’evangelista es tot simplament que los musulmans son mai representats dins las classas socialas desfavorizadas. Es una realitat dempuèi la nuèch dels temps : los paures son pas mai malonèstes que los rics mas an de formas de delinquéncias que los mena mai sovent a la preson (val mai raubar 500 000€ al fisc que panar 50€ a l’espicièr del canton… los faches son testuts). Foguèt un temps i aviá de tropèls d’italians en preson ; lo catolicisme èra pas en causa.
De la delinquéncia sautatz al terrorisme ; aicí i a una cèrta logica vist los perfils dels darrièrs terroristas, quitament se tòca una minoritat de personas. Mas i a totjorn pas de ligam amb las migracions ? Dintran pas en França terrorista ! Son de fils o de pichon-filhs o pas res (coma nòstre « imam blanc » d’Arièja) d’immigrats. Se pòt pas empachar lo monde de venir en causa de cinc o sièis calucs !
Enfin. Sabi ben que ma longa responsa vos farà pas cambiar d’idèa. Era solament per me rendre compte que sèm plan dins lo meteis monde mas que lo vesèm amb d’autres uèlhs.
#10 Sembla que vivèm pas sus la mèma planeta. Dins nòstra carrièra ai pas jamai entendut parlar anglo-american mas las femnas en bobó o vel islamique que pàssan, los jorns d'escòla, ambe do, tres, quatre mainatges, cada an pus nombrosas, pàrlan pas occitan nimai francés. Quand vau a Tolosa al torn de la gara entendi pas gaire parlar anglés tanpauc, e sabi pas cossí pàrlan al Miralh o dins d'autre quartièrs. Degun m'oblijarà pas a beure de coca-cola nimai de manjar a Mac Donald, mas quand crompam de carn ven probablament de l'abatatge halal e avèm pas lo drech de o saber. Un jorn entendèri, a la radiò, un imam almoinièr de las prisons se plànger qu'èran pas pro nombroses que 60% dels presonièrs son musulmans (musulmans pas evangelistas) mas benlèu qu'èra un imam "islamofòb" coma ieu. Enfin cresi pas que siague de trumpistas assedats de sang que mitralhan las salas d'espectacle, los mercats de nadal, o qu'espotígan de mainatges jos las ròdas d'un camion.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari