Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Actualitats

Cossí sonava la lenga de nòstres aujòls?

Expansion de las lengas indoeuropèas entre las annadas 4000 e 1000 abans lo Crist segon l'ipotèsi dels kurgans
Expansion de las lengas indoeuropèas entre las annadas 4000 e 1000 abans lo Crist segon l'ipotèsi dels kurgans
Lo protoindoeuropèu, conegut tanben coma indoeuropèu, es la lenga que se supausa qu’èra a l’origina de totas las lengas indoeuropèas, donc tanben la nòstra. Aquela lenga es estada rebastida per mejan del metòde comparatiu, mai que mai a partir de las semblanças entre lo sanscrit, lo grèc ancian, l’eslau ancian, lo germanic ancian, de lengas fòrça arcaïcas encara parladas a l’ora d’ara coma lo lituan, e d’autras mai... Se parlava aperaquí entre 4500 e 2000 abans lo Crist.
 
Lo lingüista Andrew Byrd a ensajat de reconstruire d’enregistraments d’aquela lenga per la revista Archaeology.
 
Segon çò que raportava The Huffington Post, Byrd es un expèrt en lingüistica indoeuropèa e a centrat sos estudis en la fonologia. Per l’enregistrament legiguèt sas versions en protoindoeuropèu d’una faula nomenada Las Fedas e los Cavals (ja concebuda en 1868 per lo lingüista August Schleicher) e d’un conte nomenat Lo Rei e lo Dieu (adaptat en protoindoeuropèu a partir d’un tèxt tradicional en sanscrit).
_____
 
Las Fedas e los Cavals — H2óu̯is h1éu̯ōs-kwe
 
H2áu̯ei̯ h1i̯osméi̯ h2u̯l̥h1náh2 né h1ést, só h1éḱu̯oms derḱt. Só gwr̥hxúm u̯óǵhom u̯eǵhed; só méǵh2m̥ bhórom; só dhǵhémonm̥ h2ṓḱu bhered. H2óu̯is h1ékwoi̯bhi̯os u̯eu̯ked: “Dhǵhémonm̥ spéḱi̯oh2 h1éḱu̯oms-kwe h2áǵeti, ḱḗr moi̯ aghnutor”. H1éḱu̯ōs tu u̯eu̯kond: “ḱludhí, h2ou̯ei̯! tód spéḱi̯omes, n̥sméi̯ aghnutór ḱḗr: dhǵhémō, pótis, sē h2áu̯i̯es h2u̯l̥h1náh2 gwhérmom u̯éstrom u̯ept, h2áu̯ibhi̯os tu h2u̯l̥h1náh2 né h1esti. Tód ḱeḱluu̯ṓs h2óu̯is h2aǵróm bhuged.


 


Traduccion — “Una feda qu’aviá pas de lana vegèt de cavals, un d’eles tirassava una carreta pesuga, un portava una carga granda e un portava aviat un òme. La feda diguèt als cavals: «Lo còr me fa mal en vesent l’òme menar los cavals». Los cavals diguèron: «Escota feda: los còrs nos fan mal quand vesèm aquò: un òme, lo mèstre, convertís la lana d’una feda en vestit caud per el meteis. E la feda a pas de lana». Après ausir aquò, la feda fugiguèt dins la planura.”
 
 
 
Lo Rei e lo Dieu — H3rḗḱs dei̯u̯ós-kwe
 
H3rḗḱs h1est; só n̥putlós. H3rḗḱs súhxnum u̯l̥nh1to. Tósi̯o ǵʰéu̯torm̥ prēḱst: “Súhxnus moi̯ ǵn̥h1i̯etōd!” Ǵʰéu̯tōr tom h3rḗǵm̥ u̯eu̯ked: “h1i̯áǵesu̯o dei̯u̯óm U̯érunom”. Úpo h3rḗḱs dei̯u̯óm U̯érunom sesole nú dei̯u̯óm h1i̯aǵeto. “ḱludʰí moi, pter U̯erune!” Dei̯u̯ós U̯érunos diu̯és km̥tá gʷah2t. “Kʷíd u̯ēlh1si?” “Súhxnum u̯ēlh1mi.” “Tód h1estu”, u̯éu̯ked leu̯kós dei̯u̯ós U̯érunos. Nu h3réḱs pótnih2 súhxnum ǵeǵonh1e.
 
 


Traduccion — “Un còp èra un rei. Aviá pas d’enfants. Lo rei voliá un enfant. Demandèt a son prèire: «Que nasca un enfant per ieu!». Lo prèire diguèt al rei: «Prèga lo dieu Werunos». Lo rei se sarrèt del dieu Werunos per pregar alavetz lo dieu. «Escota-me, paire Werunos!» Lo dieu Werunos davalèt del cèl. «Que vòls?» «Vòli un filh.» «Aital siá», çò diguèt lo brilhant dieu Werunos. La dòna del rei portèt un filh.”

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

M. Spòck Vulcan
8.

E quid dau Klingon?
(umor)

  • 2
  • 0
Gerard Joan Barceló Pèiralata
7.

#5 "Endevinar", de segur... Ai escrich tròp lèu! :-)

  • 3
  • 0
Gerard Joan Barceló Pèiralata
6.

#5 Farai servir aqueste article per mos escolans. En mai d'aquò, la transcripcion fonetica permet una utilizacion pedagogica.

  • 3
  • 0
Gerard Joan Barceló Pèiralata
5.

#2 Aqueste comentari umoristic a un fons interessant de vertat: se, dempuèi lo sègle XIX, la gramatica comparada a pogut reconstituïr la morfologia e, a partir de las correspondéncias foneticas sistematicas, lo lexic de basa del protoindoeuropèu, l'entonacion, la musica de la lenga, es de mal conéisser. Podèm bensai endevenir aproximativament la del latin a partir dels dialèctes italians parlats a l'entorn de Roma o la del grèc ancian atic a partir del grèc modèrne, mas l'entonacion de l'indoeuropèu original, amb la diversitat granda de las lengas indoeuropèas de uèi, demòra inaccessibla.

  • 8
  • 0
Domergue Sumien Ais de Provença
4.

#3 L'ipotèsi dei kurgans, que situa l'origina de l'indoeuropèu entre Ucraïna e Cazacstan, es acceptada per la majoritat deis especialistas.

Lei formas reconstituidas dau protoindoeuropèu, presentadas aicí, correspòndon a de recèrcas seriosas. Diferents especialistas arriban a de resultats similars.

  • 4
  • 2

Escriu un comentari sus aqueste article