Actualitats
Victòria sioux
La lucha del pòble lakota contra lo passatge d’un oleducte sembla d’aver ben capitat
Los abitants de la resèrva indiana de las Ròcas Quilhadas poiràn festejar una victòria de las grandas, après que la setmana passada l’armada estatsunidenca raportèt qu’arrestarà lo passatge de l’oleoducte Dakota Access per un tròç de tèrra que i a justament dejós lo flume Missouri, ont i a la restanca del lac Oahe. S’èra aital, totes los esfòrces d’aquel pòble pendent los darrièrs meses serián una polida capitada amb una fin aürosa.
L’armada a confirmat que caldrà cercar de rotas alternativas per aquel oleoducte qu’a ja costat mai de 3,7 miliards de dolars. Totun, lo començament de l’escàndol comencèt fa de meses quand la lo pòble sioux de las Ròcas Quilhadas denoncièt lo passatge d’aquel oleoducte sus lors tèrras, consideradas coma sagradas. La lucha sioux venguèt sul pic una lucha pels dreches environamentals e per l’indigenisme, amb de milièrs de personas engatjadas per arrestar lo passatge de l’oleoducte.
“Lo melhor biais de trabalhar e d’èsser responsable es d’explorar de rotas alternativas per aquel oleoducte”, çò diguèt Jo-Ellen Darcy, secretari assistent dels trabalhs civils de l’armada estatsunidenca. En tot dire aquò, ja se poiriá pensar a un arrèst dels trabalhs pendent qualques meses e benlèu d’annadas. Per ansin la jòia del pòble sioux. Pasmens, cal veire se l’administracion Trump confirma la meteissa decision o ne pren una autra.
Es conegut que lo nòu president estatsunidenc, Donald J. Trump, a una autra opinion sus aquel afar, que n’a agut dich, en divèrsas ocasions, qu’el sosteniá completament l’acabament d’aquel oleoducte que ten mai de 1882 quilòmetres e travèrsa quatre estats dels Estats Units. E mai se la decision de l’armada pòt dobrir la pòrta a l’estudi de rotas alternativas, l’administracion Trump a totjorn lo darrièr mot. Totòm sap que Donald J. Trump a investit dins la societat qu’a bastit l’oleoducte.
Las reaccions son estadas divèrsas. De grops coma Greenpeace ja an dich que s’agís d’una victòria de l’intelligéncia e qu’aquò balha una escasença unica per la proteccion dels dreches dels natius americans. D’un autre costat, Craig Stevens, pòrtavotz d’una plataforma favorabla a l’oleoducte a soslinhat qu’aquela “decision es solament politica e qu’es contra lo sens comun e l’empèri de la lei”.
Crits de victòria demest los sioux
Ça que la, s’es ausit de crits de victòria e d’alegrança dins lo camp d’Oceti Sawokin, lo luòc ont an viscut pendent los darrièrs meses de milièrs de sioux e d’amics dels dreches d’aquel pòble en tot ensajar d’arrestar l’oleoducte. Los mai ancians tanben èran pro contents e diguèron qu’aquò èra un simbòl de la victòria après de meses de protèstas e de pregàrias.
“Es meravelhós, —çò diguèt Dave Archambault II, cap e pòrtavotz de las Ròcas Quilhadas— es una victòria de vosautres totes pr’amor que sens vosautres auriam pas agut de succès. Vòstra presència a atrach l’atencion de tota la planeta e es per aquela rason qu’avèm ganhat”
E justament per aquel motiu lo camp dels resistents sioux serà desmantelat lèu, e totes poiràn tornar a l’ostal just abans un ivèrn que se prevei fòrça freg. Lo còrs els engenhaires de l’armada estatsunidenca a ajudat a prene la decision pr’amor qu’a anonciat que lo camp deu èsser barrat per de rasons de seguretat publica per rapòrt al freg qu’arriba.
Totun, divèrses membres del pòble sioux an dich que vòlon pas quitar lo camp pr’amor que la decision es pas encara ferma. E que i a pas res de segur. Mas per i demorar ara lor cal la permission de l’armada estatsunidenca, proprietària de las tèrras ont i a lo camp. Segon eles la decision es ja definitiva e cal pas s’inquietar. Es per aquela rason qu’an arrestat lo passatge de l’oleducte jos lo lac Oahe, près del flume Missouri.
Aquesta es estada una revendicacion sioux pendent qualques meses pr’amor que disián que lo passatge de l’oleoducte èra dangierós: aqueste èra fòrça pròche de l’aiga que fan servir los sioux, e, de mai, es situat sus de tèrras sagradas sioux. E ara la decision sembla de lo balhar rason. Per tant s’es ausit de crits de jòia coma “Mni wiconi”, que en lenga lakota vòl dire: “L’aiga es vida”.
Christian Andreu
L’armada a confirmat que caldrà cercar de rotas alternativas per aquel oleoducte qu’a ja costat mai de 3,7 miliards de dolars. Totun, lo començament de l’escàndol comencèt fa de meses quand la lo pòble sioux de las Ròcas Quilhadas denoncièt lo passatge d’aquel oleoducte sus lors tèrras, consideradas coma sagradas. La lucha sioux venguèt sul pic una lucha pels dreches environamentals e per l’indigenisme, amb de milièrs de personas engatjadas per arrestar lo passatge de l’oleoducte.
“Lo melhor biais de trabalhar e d’èsser responsable es d’explorar de rotas alternativas per aquel oleoducte”, çò diguèt Jo-Ellen Darcy, secretari assistent dels trabalhs civils de l’armada estatsunidenca. En tot dire aquò, ja se poiriá pensar a un arrèst dels trabalhs pendent qualques meses e benlèu d’annadas. Per ansin la jòia del pòble sioux. Pasmens, cal veire se l’administracion Trump confirma la meteissa decision o ne pren una autra.
Es conegut que lo nòu president estatsunidenc, Donald J. Trump, a una autra opinion sus aquel afar, que n’a agut dich, en divèrsas ocasions, qu’el sosteniá completament l’acabament d’aquel oleoducte que ten mai de 1882 quilòmetres e travèrsa quatre estats dels Estats Units. E mai se la decision de l’armada pòt dobrir la pòrta a l’estudi de rotas alternativas, l’administracion Trump a totjorn lo darrièr mot. Totòm sap que Donald J. Trump a investit dins la societat qu’a bastit l’oleoducte.
Las reaccions son estadas divèrsas. De grops coma Greenpeace ja an dich que s’agís d’una victòria de l’intelligéncia e qu’aquò balha una escasença unica per la proteccion dels dreches dels natius americans. D’un autre costat, Craig Stevens, pòrtavotz d’una plataforma favorabla a l’oleoducte a soslinhat qu’aquela “decision es solament politica e qu’es contra lo sens comun e l’empèri de la lei”.
Crits de victòria demest los sioux
Ça que la, s’es ausit de crits de victòria e d’alegrança dins lo camp d’Oceti Sawokin, lo luòc ont an viscut pendent los darrièrs meses de milièrs de sioux e d’amics dels dreches d’aquel pòble en tot ensajar d’arrestar l’oleoducte. Los mai ancians tanben èran pro contents e diguèron qu’aquò èra un simbòl de la victòria après de meses de protèstas e de pregàrias.
“Es meravelhós, —çò diguèt Dave Archambault II, cap e pòrtavotz de las Ròcas Quilhadas— es una victòria de vosautres totes pr’amor que sens vosautres auriam pas agut de succès. Vòstra presència a atrach l’atencion de tota la planeta e es per aquela rason qu’avèm ganhat”
E justament per aquel motiu lo camp dels resistents sioux serà desmantelat lèu, e totes poiràn tornar a l’ostal just abans un ivèrn que se prevei fòrça freg. Lo còrs els engenhaires de l’armada estatsunidenca a ajudat a prene la decision pr’amor qu’a anonciat que lo camp deu èsser barrat per de rasons de seguretat publica per rapòrt al freg qu’arriba.
Totun, divèrses membres del pòble sioux an dich que vòlon pas quitar lo camp pr’amor que la decision es pas encara ferma. E que i a pas res de segur. Mas per i demorar ara lor cal la permission de l’armada estatsunidenca, proprietària de las tèrras ont i a lo camp. Segon eles la decision es ja definitiva e cal pas s’inquietar. Es per aquela rason qu’an arrestat lo passatge de l’oleducte jos lo lac Oahe, près del flume Missouri.
Aquesta es estada una revendicacion sioux pendent qualques meses pr’amor que disián que lo passatge de l’oleoducte èra dangierós: aqueste èra fòrça pròche de l’aiga que fan servir los sioux, e, de mai, es situat sus de tèrras sagradas sioux. E ara la decision sembla de lo balhar rason. Per tant s’es ausit de crits de jòia coma “Mni wiconi”, que en lenga lakota vòl dire: “L’aiga es vida”.
Christian Andreu
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Fel.licitats, un gran victòria, que sigui un començament, i molta, molta sort!
Visca la Terra...Lliure!
L'Ernest, "El Tàrrega".
“Qu’èm au vòst servici e que’vs demàndam perdon” : veterans de las armadas que demandan excusa aus amerindians.
Au mei hòrt de las manifestacions contra l’oleoducte de Dakota Access, un arramat de dus mila veterans de tot lo país que convergín tà la resèrva de Standing Rock en solidaritat dab los sioux, entà’us servir de boclèrs umans contra la polícia e las milícias privadas de la companhia petrolièra.
Las violéncias de las fòrças de securitat, màgerment ignoradas peus mèdias establits, qu’an costat un uelh a ua manifestaira tocada per ua cartocha de gas lacrimogèn; ua auta que s’a pensat pèrder un braç pr’amor d’ua grenada. Jornalistas qu’estón tirats dab balas de cauchó; canons d’aiga qu’estón emplegats per temperaturas en devath de 0°C.
Lo veterans (membres retreitats de l’armada o de la polícia) que decidín de har çò per qué s’èran engatjats, es a díser de protegir ciutadans estatsunidencs. Los veterans aus Estats Units que son l’objècte d’un respècte particular, au mensh en paraulas, especiaument per la classa politica. En actes que son chic considerats e sovent maumiats. Mes lo risc politic de véder ua atroperada pacifica d’ancians servitors de l’Estat a hà’s brutalizar per autes militars (e la reticéncia d’aquestes medishs) que hasè la loa accion especiaument eficaça.
Que poiré aver influenciat la decision d’Obama, miejançant lo Còrs deus engenhaires de l’armada estatsunidenca, de denegar a Dakota Access lo permés tà acabar lo tribalh. Que sembla sustot l’administracion Obama ne volè pas véder la situacion a degenerar pendent lo son mandat. Dab aqueste còp de pè de banda que daisha los successors que se las virin… L’accession (mei que probabla) deu Trump a la màger foncion en genèr que vòu arremesclar las cartas, e la victòria deus sioux e deus qui’us sostienen que serà bahida de chica durada.
Mes los veterans ne’s son pas acontentats de viéner dar man hòrta aus sioux. Per lo lor pòrtavotz e organizator Wes Clark Jr., qu’an demandat excusa aus sioux, e au truvèrs d’eths a las purmèras nacions d’America empenada, per tot çò qui avón de suportar de la part deus Estats Units capvath l’istòria. Ce declarè lo Clark:
“Bèth uns d’entre nos, e jo purmèr, qu’èm membres de las fòrças militars qui’vs maumièn pendent tandas d’annadas. Que vienom, que’vs combatom, que’vs prenom las tèrras. Que signèm tractats e que’us tradim… Dab explosius qu’estampèm las caras deus nostes presidents a la vòsta montanha sacrada. Puish que n’apoderèm enqüèra mei de tèrras… que’vs raubèm los mainatges e que sagèm d’eliminar la vòsta lenga… Ne v’arrespectèm pas, que polluim la Tèrra vòsta, que’vs maumièm de milanta faiçons. Adara que v’èm vienuts a díser qu’èm desolats. Que’ns hícam au vòst servici e que’vs demàndam perdon.”
Aquí lo Clark dab la delegacion qui’u seguiva que hiquèn un jolh en tèrra davant lo cap Leonard Crow Dog (Kanguí Shonkmànito* : Corbaish Coiòt). Crow Dog qu’ofrí lo pardon e pleitegè per la patz mondiau:
“Patz mondiau. Patz mondiau. Que’ns heram endavant. Qu’èm la nacion sobirana lakhòta. Qu’èram la nacion, qu’ac èm tostemps. Qu’am ua lenga tà parlar. Qu’am guardat lo ròtle de guardian. La tèrra ne’ns pertanh pas, qu’èm nosauts qui’u pertànhem”.
—
* Estant de mau trobar la grafia corrècta en sioux modèrne, que’vs prepausi ua transcripcion occitanofonetica…
Es pas fenit mainats.
https://www.youtube.com/watch?v=6fEm-PwQe2U
http://salimbasarda.net/atualidade/sos-sioux-unu-populu-in-gherra-pro-sa-libertade/
Es curios que quò siaja l'armada qu'a prengut una tala decision.
Seria desjà una guerra entre l'armada e l'administracion Trump?
De tot còr sei per la lucha dau pòple de Lakota.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari