Opinion
Lo gascon es occitan: demostracion
L’apertenéncia deu gascon a la lenga occitana qu’ei un hèit largament admés e viscut per la majoritat deus qui cultivan e estúdian lo gascon. Los arguments scientifics qui demòstran l’occitanitat deu gascon que’s pòden resumir ací. Que’us preni de la lingüistica en generau (de la sciéncia deu lengatge) e, en particular, de la sociolingüistica (de la lingüistica dab perspectiva sociala).
Lo corrent qui pretend separar lo gascon de la rèsta de l’occitan (secessionisme lingüistic gascon, pseudogasconisme) non pòt pas opausar arguments solids a çò qui seguish.
1. L’occitanitat deu gascon: arguments estructuraus (estructura deu lengatge)
Que i a ua correspondéncia pro regulara e constanta entre las formas deu gascon e las formas deus autes dialèctes occitans. Aqueste sistèma de correspondéncias hòrtas entre dialèctes que s’apèra lo diasistèma e que garentish l’unitat de la lenga dens la diversitat.
Tocant lo lexic, los mots mei frequents utilizats en gascon qu’an gaireben tots formas correspondentas e similaras dab los autes dialèctes occitans. Per exemple, lo mot totun, que quauques personas e cresen que seré un gasconisme tipic, en realitat qu’ei conegut alhors en occitan e qu’ei especialament frequent a l’aute extrèm de la lenga, en niçard e vivaroaupenc.
L’unic mot gascon frequent qui sembla inconegut dens la rèsta de l’occitan qu’ei hèra; ça que la qu’ei possible de díser en gascon los sinonims fòrça o bèthcòp qui tienen eths formas similaras dens la rèsta de l’occitan. En dehòra d’aqueth cas de hèra, qu’ei hèra mauaisit de trobar un mot gascon qui non seré pas conegut dens la rèsta de l’occitan. E, se per cas ne trobam un, qu’ei sovent un mot mens frequent, coma per exemple harri (qui coneish en tot cas lo sinonim gascon grapaud, de tipe panoccitan).
Tocant la fonetica istorica, lo gascon qu’a conegut evolucions ancianas qui’u hèn particular dens l’ensemble occitan mes qui non empachan pas las sua occitanitat, pr’amor que las correspondéncias dab la rèsta de la lenga d’òc e demòran pro regularas e d’establiment aisit. L’exemple mei tipic qu’ei la h gascona qui correspond sovent a f dens las autas varietats d’occitan. Lo cervèth deus occitanofòns que s’acostuma naturalament a aqueras equivaléncias e que garentish atau la compreneson entre dialèctes diferents:
Tocant las formas gramaticalas productivas, lo gascon qu’ei devesit entre certans parlars hèra convergents dab la rèsta de l’occitan (venguèri, finissiái...) e autes parlars mei originaus (vengoi, finishèvi/finivi...). Atau la divergéncia mei notabla non se hè pas entre lo gascon e la rèsta de l’occitan, que’s hè a l’interior deu gascon. En tot cas, las formas mei originalas non trencan pas la coesion deu gascon e, a fortiori, non empachan pas la compreneson a l’escala de tot l’occitan.
Tot comptat e rebatut, las diferéncias entre lo gascon e los autes dialèctes occitans que son hèra mens hòrtas que las qui trobam dens los dialèctes francés, italians, alemands e arabis. L’occitan gascon e l’occitan vivaroaupenc, dus extrèms geografics de la medisha lenga, que son hèra mei analògs que non pas l’alemand de Bavièra e l’alemand de Ruhr.
Los lingüistas Joan-Pèire Chambon e Yan Greub qu’an escriut dus articles importants[1][2] sus l’aparicion istorica deus trèits mei particulars deu gascon. Qu’aparegón au sègle VII, e atau un “protogascon” —çò es: un “gascon primèr”— qu’emergiscoc entre 600 e 700, mentre que l’ensemble de las lengas romanicas aparegón mei tard, a partir deu sègle VIII, entre 700 e 800. Mes Chambon e Greub, en disent aquò, non contèstan pas lo hèit que lo gascon s’alièc dab autas varietats sortidas deu latin entà formar la lenga occitana vèrs lo sègle VIII, justament[3].
Lo lingüista Thomas Field[4] que suggerish ua interpretacion complementària d’aqueths hèits presentats per Chambon e Greub. S’ei incontestable qu’ua originalitat gascona aparegoc après 600 dens l’encastre deu latin tardiu, non èra pas enqüèra pro hòrta, totun, per destacà’s completament de las autas varietats deu latin tardiu. Qu’ei sustot après 700 que los dialèctes deu latin tardiu e prengón vias de mei en mei independentas (en tot acomolar e addicionar trèits de mei en mei distintius) entà formar las lengas romanicas. E donc, qu’ei après 700 que lo gascon preexistent, en tot guardar los sons trèits originaris ja aquists, e conegoc evolucions addicionalas qui estón pro convergentas aqueste còp dab autes dialèctes entà formar dab eths la lenga occitana.
2. L’occitanitat deu gascon: arguments sociologics (lengatge en societat)
Dempuish lo sègle VIII, lo gascon qu’a evolucionat tostemps de manèra solidària dab la rèsta de la lenga occitana.
Tocant lo sentiment d’apertenéncia, los gascons cultivats qui promòven la lenga deu país qu’an tostemps aderit aus movements panoccitans, e pro sovent que’us an impulsats e guidats. Aquò que’s tradutz uei lo dia per tres hèits incontestables:
— L’immensa majoritat deus movements de promocion deu gascon qu’aderishen de la lor pròpria volontat a l’occitanisme au sens larg, felibrisme inclús. Los partisans deu secessionisme lingüistic gascon (pseudogasconisme) que son tostemps minoritaris e marginaus.
— Lo gascon que’s cultiva segon ua nòrma classica liurament causida e elaborada en comun dab la rèsta de la lenga occitana.
Tocant la creacion literària, lo gascon qu’a evolucionat tostemps dens corrents comuns dab la rèsta de l’occitan, deus trobadors dinc a l’occitanisme contemporanèu en passar peu barròc e peu Felibritge.
Tocant l’elaboracion, la codificacion e l’estandardizacion, lo gascon que s’ei cultivat tostemps en causint solucions convergentas dab la rèsta de l’occitan, aumens dens dus domenis: la grafia e la cèrca de mots navèths o de cultismes.
Dens la grafia, lo gascon medievau qu’utilizava la grafia classica coma la rèsta de l’occitan. Lo gascon deu Regim Ancian que fluctuava entre grafia classica e grafia afrancesada, mes que guardèc mei longtemps quauques usatges en grafia classica e panoccitana (dab Pèir de Garròs e quitament dab los actes deu parlament de Navarra dinc en 1789). Lo gascon felibrenc que conegoc la grafia mistralenca (dita localament grafia febusiana) en concordança dab tota la lenga d’òc. Lo gascon codificat actuau qu’utiliza l’ortografia classica restaurada per Alibèrt, Pèire Bèc, Robèrt Lafont, l’IEO e lo CLO, dens un movement comun dab la rèsta de l’occitan. Los quauques episòdis de grafia sauvatja e antinormativa qui afèctan lo gascon actuau non son pas originaus puish que los autes dialèctes occitans tanben coneishen problèmas similars d’antinormisme.
Dens la cèrca de mots navèths e cultes, que i a solucions convergentas entre lo gascon e la rèsta de l’occitan. Non son pas tostemps plan difusadas e acceptadas, mes aqueths problèmas que son comuns a totas las varietats d’occitan.
3. La comparason dab lo catalan
Deu costat estructurau, lo catalan qu’ei mei originau dens lo son lexic que non pas lo gascon. Quand en gascon ei rar de trobar mots exclusivament gascons (coma harri), en catalan, au contrari, que trobam hèra mei de mots exclusius e desconeguts en occitan (coma senar “impar”, aixecar “levar”).
Tanben lo catalan que da a quauques mots usuaus sens completament diferents quand lo gascon, eth, e convergish dab los sens coneguts dens la rèsta de l’occitan (catalan llarg per “long”, catalan dona per “hemna/femna”).
Ara, dens l’evolucion de la fonetica istorica anciana e de la morfologia, lo catalan qu’ei mens originau que lo gascon, b’ei incontestable. Que son los sols domenis ont lo catalan ei mei pròche de l’occitan generau que non pas lo gascon.
Lo catalan que’s destaquèc de l’ensemble occitan e qu’aqueriscoc un foncionament sociau distint, progressivament, a partir deu sègle XIII. Coma consequéncia, uei, catalan e occitan que tienen nòrmas completament independentas (mes pròchas totun) e foncionaments netament separats. Aquò non s’ei pas jamei produit dab lo gascon, qui a tostemps causit liurament de participar aus corrents culturaus panoccitans.
Lo hèit que lo gascon e sia ua varietat d’occitan non deu pas estonar. Çò qui deu estonar, qu’ei que lo catalan e’s sia separat de l’occitan.
Lo catalan que rèsta pròche de l’occitan mes lo son foncionament separat que’n hè ua lenga per elaboracion (lenga Ausbau). Lo gascon, au contrari, qu’a tostemps volut guardar ua coesion solida dab la rèsta de l’occitan.
Articles complementaris:
— Perqué occitan e catalan an de trajectòrias distintas?
— Los secessionismes lingüistics: la diferéncia auvernhata
[1] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & GREUB, Yan, 2002, “Note sur l’âge du (proto)gascon”, Revue de linguistique romane 66: 473-495
[2] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & GREUB, Yan, 2009 “L’émergence du protogascon et la place du gascon dans la Romania”, dens: LATRY, Guy, 2009 (ed.), La Voix occitane, actes du VIIIe Congrès de l’Association internationale d’études occitanes, Bordeaux, 2005, Peçac: Presses universitaires de Bordeaux: 787-794
[3] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & OLIVIER, Felip (= OLIVIER, Philippe), 2000, “L’histoire linguistique de l’Auvergne et du Velay: notes pour une synthèse provisoire”, Travaux de linguistique et de philologie 38: 83-153
[4] FIELD, Thomas, 2009, “Présent et passé de la langue de Gascogne” , dens: LATRY, Guy, 2009 (ed.), La Voix occitane, actes du VIIIe Congrès de l’Association internationale d’études occitanes, Bordeaux, 2005, Peçac: Presses universitaires de Bordeaux: 745-775
Lo corrent qui pretend separar lo gascon de la rèsta de l’occitan (secessionisme lingüistic gascon, pseudogasconisme) non pòt pas opausar arguments solids a çò qui seguish.
1. L’occitanitat deu gascon: arguments estructuraus (estructura deu lengatge)
Que i a ua correspondéncia pro regulara e constanta entre las formas deu gascon e las formas deus autes dialèctes occitans. Aqueste sistèma de correspondéncias hòrtas entre dialèctes que s’apèra lo diasistèma e que garentish l’unitat de la lenga dens la diversitat.
Tocant lo lexic, los mots mei frequents utilizats en gascon qu’an gaireben tots formas correspondentas e similaras dab los autes dialèctes occitans. Per exemple, lo mot totun, que quauques personas e cresen que seré un gasconisme tipic, en realitat qu’ei conegut alhors en occitan e qu’ei especialament frequent a l’aute extrèm de la lenga, en niçard e vivaroaupenc.
L’unic mot gascon frequent qui sembla inconegut dens la rèsta de l’occitan qu’ei hèra; ça que la qu’ei possible de díser en gascon los sinonims fòrça o bèthcòp qui tienen eths formas similaras dens la rèsta de l’occitan. En dehòra d’aqueth cas de hèra, qu’ei hèra mauaisit de trobar un mot gascon qui non seré pas conegut dens la rèsta de l’occitan. E, se per cas ne trobam un, qu’ei sovent un mot mens frequent, coma per exemple harri (qui coneish en tot cas lo sinonim gascon grapaud, de tipe panoccitan).
Tocant la fonetica istorica, lo gascon qu’a conegut evolucions ancianas qui’u hèn particular dens l’ensemble occitan mes qui non empachan pas las sua occitanitat, pr’amor que las correspondéncias dab la rèsta de la lenga d’òc e demòran pro regularas e d’establiment aisit. L’exemple mei tipic qu’ei la h gascona qui correspond sovent a f dens las autas varietats d’occitan. Lo cervèth deus occitanofòns que s’acostuma naturalament a aqueras equivaléncias e que garentish atau la compreneson entre dialèctes diferents:
gascon h <=> hòra gascon f (hòrt = fòrt)
gascon Ø <=> hòra gascon n (lua = luna)
gascon arr- <=> hòra gascon r- (arriu = riu)
gascon m <=> hòra gascon mb (cama = camba/chamba)
gascon n <=> hòra gascon nd (enténer = entendre)
etc.
Tocant las evolucions foneticas mei tardivas, lo gascon que presenta dab lo lengadocian ua grana similitud mentre que los autes dialèctes occitans e son mei diferenciats en generau. Per exemple, gascon e lengadocian qu’an en comun la prononciacion variabla deus fonèmas /b/, /d/, /g/ qui, segon lo lor entorn, e pòden aver o ben los sons oclusius [b], [d], [g] (dab un arrèst de l’aire qui passa dens la boca), o ben los sons fricatius [β], [ð], [ɣ] (dab ua friccion de l’aire qui passa dens la boca). Aquesta variacion entre oclusion e friccion non ei pas possibla en occitan deu nòrd e de l’èst, ont coneishen sonque l’oclusion en [b], [d], [g].gascon Ø <=> hòra gascon n (lua = luna)
gascon arr- <=> hòra gascon r- (arriu = riu)
gascon m <=> hòra gascon mb (cama = camba/chamba)
gascon n <=> hòra gascon nd (enténer = entendre)
etc.
Tocant las formas gramaticalas productivas, lo gascon qu’ei devesit entre certans parlars hèra convergents dab la rèsta de l’occitan (venguèri, finissiái...) e autes parlars mei originaus (vengoi, finishèvi/finivi...). Atau la divergéncia mei notabla non se hè pas entre lo gascon e la rèsta de l’occitan, que’s hè a l’interior deu gascon. En tot cas, las formas mei originalas non trencan pas la coesion deu gascon e, a fortiori, non empachan pas la compreneson a l’escala de tot l’occitan.
Tot comptat e rebatut, las diferéncias entre lo gascon e los autes dialèctes occitans que son hèra mens hòrtas que las qui trobam dens los dialèctes francés, italians, alemands e arabis. L’occitan gascon e l’occitan vivaroaupenc, dus extrèms geografics de la medisha lenga, que son hèra mei analògs que non pas l’alemand de Bavièra e l’alemand de Ruhr.
Los lingüistas Joan-Pèire Chambon e Yan Greub qu’an escriut dus articles importants[1][2] sus l’aparicion istorica deus trèits mei particulars deu gascon. Qu’aparegón au sègle VII, e atau un “protogascon” —çò es: un “gascon primèr”— qu’emergiscoc entre 600 e 700, mentre que l’ensemble de las lengas romanicas aparegón mei tard, a partir deu sègle VIII, entre 700 e 800. Mes Chambon e Greub, en disent aquò, non contèstan pas lo hèit que lo gascon s’alièc dab autas varietats sortidas deu latin entà formar la lenga occitana vèrs lo sègle VIII, justament[3].
Lo lingüista Thomas Field[4] que suggerish ua interpretacion complementària d’aqueths hèits presentats per Chambon e Greub. S’ei incontestable qu’ua originalitat gascona aparegoc après 600 dens l’encastre deu latin tardiu, non èra pas enqüèra pro hòrta, totun, per destacà’s completament de las autas varietats deu latin tardiu. Qu’ei sustot après 700 que los dialèctes deu latin tardiu e prengón vias de mei en mei independentas (en tot acomolar e addicionar trèits de mei en mei distintius) entà formar las lengas romanicas. E donc, qu’ei après 700 que lo gascon preexistent, en tot guardar los sons trèits originaris ja aquists, e conegoc evolucions addicionalas qui estón pro convergentas aqueste còp dab autes dialèctes entà formar dab eths la lenga occitana.
2. L’occitanitat deu gascon: arguments sociologics (lengatge en societat)
Dempuish lo sègle VIII, lo gascon qu’a evolucionat tostemps de manèra solidària dab la rèsta de la lenga occitana.
Tocant lo sentiment d’apertenéncia, los gascons cultivats qui promòven la lenga deu país qu’an tostemps aderit aus movements panoccitans, e pro sovent que’us an impulsats e guidats. Aquò que’s tradutz uei lo dia per tres hèits incontestables:
— L’immensa majoritat deus movements de promocion deu gascon qu’aderishen de la lor pròpria volontat a l’occitanisme au sens larg, felibrisme inclús. Los partisans deu secessionisme lingüistic gascon (pseudogasconisme) que son tostemps minoritaris e marginaus.
— Lo gascon que’s cultiva segon ua nòrma classica liurament causida e elaborada en comun dab la rèsta de la lenga occitana.
— Las leis e los tèxts administratius que classan oficialament lo gascon coma ua varietat de la lenga occitana. Las diferentas leis e estatuts de la Vath d’Aran o de la Generalitat de Catalonha, dempuish 1990, que hèn deu gascon aranés ua varietat pleament reconeguda coma occitana, dab un estataut de lenga oficiala. Los diferents tèxts administratius de l’estat francés que reconeishen lo gascon coma ua partida integranta de l’occitan, tant deu costat deu Ministèri de l’Educacion Nacionala (CAPES d’occitan, circularas sus l’ensenhament de l’occitan) coma deu costat deu Ministèri de la Cultura (lista de las lengas fixada per la DGLFLF).
Tocant la creacion literària, lo gascon qu’a evolucionat tostemps dens corrents comuns dab la rèsta de l’occitan, deus trobadors dinc a l’occitanisme contemporanèu en passar peu barròc e peu Felibritge.
Tocant l’elaboracion, la codificacion e l’estandardizacion, lo gascon que s’ei cultivat tostemps en causint solucions convergentas dab la rèsta de l’occitan, aumens dens dus domenis: la grafia e la cèrca de mots navèths o de cultismes.
Dens la grafia, lo gascon medievau qu’utilizava la grafia classica coma la rèsta de l’occitan. Lo gascon deu Regim Ancian que fluctuava entre grafia classica e grafia afrancesada, mes que guardèc mei longtemps quauques usatges en grafia classica e panoccitana (dab Pèir de Garròs e quitament dab los actes deu parlament de Navarra dinc en 1789). Lo gascon felibrenc que conegoc la grafia mistralenca (dita localament grafia febusiana) en concordança dab tota la lenga d’òc. Lo gascon codificat actuau qu’utiliza l’ortografia classica restaurada per Alibèrt, Pèire Bèc, Robèrt Lafont, l’IEO e lo CLO, dens un movement comun dab la rèsta de l’occitan. Los quauques episòdis de grafia sauvatja e antinormativa qui afèctan lo gascon actuau non son pas originaus puish que los autes dialèctes occitans tanben coneishen problèmas similars d’antinormisme.
Dens la cèrca de mots navèths e cultes, que i a solucions convergentas entre lo gascon e la rèsta de l’occitan. Non son pas tostemps plan difusadas e acceptadas, mes aqueths problèmas que son comuns a totas las varietats d’occitan.
3. La comparason dab lo catalan
Deu costat estructurau, lo catalan qu’ei mei originau dens lo son lexic que non pas lo gascon. Quand en gascon ei rar de trobar mots exclusivament gascons (coma harri), en catalan, au contrari, que trobam hèra mei de mots exclusius e desconeguts en occitan (coma senar “impar”, aixecar “levar”).
Tanben lo catalan que da a quauques mots usuaus sens completament diferents quand lo gascon, eth, e convergish dab los sens coneguts dens la rèsta de l’occitan (catalan llarg per “long”, catalan dona per “hemna/femna”).
Ara, dens l’evolucion de la fonetica istorica anciana e de la morfologia, lo catalan qu’ei mens originau que lo gascon, b’ei incontestable. Que son los sols domenis ont lo catalan ei mei pròche de l’occitan generau que non pas lo gascon.
Lo catalan que’s destaquèc de l’ensemble occitan e qu’aqueriscoc un foncionament sociau distint, progressivament, a partir deu sègle XIII. Coma consequéncia, uei, catalan e occitan que tienen nòrmas completament independentas (mes pròchas totun) e foncionaments netament separats. Aquò non s’ei pas jamei produit dab lo gascon, qui a tostemps causit liurament de participar aus corrents culturaus panoccitans.
Lo hèit que lo gascon e sia ua varietat d’occitan non deu pas estonar. Çò qui deu estonar, qu’ei que lo catalan e’s sia separat de l’occitan.
Lo catalan que rèsta pròche de l’occitan mes lo son foncionament separat que’n hè ua lenga per elaboracion (lenga Ausbau). Lo gascon, au contrari, qu’a tostemps volut guardar ua coesion solida dab la rèsta de l’occitan.
Articles complementaris:
— Perqué occitan e catalan an de trajectòrias distintas?
— Los secessionismes lingüistics: la diferéncia auvernhata
[1] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & GREUB, Yan, 2002, “Note sur l’âge du (proto)gascon”, Revue de linguistique romane 66: 473-495
[2] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & GREUB, Yan, 2009 “L’émergence du protogascon et la place du gascon dans la Romania”, dens: LATRY, Guy, 2009 (ed.), La Voix occitane, actes du VIIIe Congrès de l’Association internationale d’études occitanes, Bordeaux, 2005, Peçac: Presses universitaires de Bordeaux: 787-794
[3] CHAMBON, Joan Pèire (= CHAMBON, Jean-Pierre), & OLIVIER, Felip (= OLIVIER, Philippe), 2000, “L’histoire linguistique de l’Auvergne et du Velay: notes pour une synthèse provisoire”, Travaux de linguistique et de philologie 38: 83-153
[4] FIELD, Thomas, 2009, “Présent et passé de la langue de Gascogne” , dens: LATRY, Guy, 2009 (ed.), La Voix occitane, actes du VIIIe Congrès de l’Association internationale d’études occitanes, Bordeaux, 2005, Peçac: Presses universitaires de Bordeaux: 745-775
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#94:
" L'accion de l'IBG qu'ei lo darrèr avatar d'ua guèrra deus crestianistes catolics bearnés contra los crestianistes protestants bearnés."
???
En çò de l'occitanisme biarnés que s'i tròba uns quans protestants (com jo), un sarròt d'ateus (au men avis la majoritat) e quaques catolics tanben.
Que i a hèra de papistas e de curalhós en çò de l'IBG. Mes en cerca drin mei qu'i poderatz trobar quaques parpalhòts (que coneishi un membre de la mea parròpia reformada qu'ei a l'IBG).
Ne vedi pas çò que las guerras de religion an a véder acíu...
#97 La comparason deu lexic n'ei pas sufisenta ende definir la parentat enter dus parlars. Ei çò qui aprengoi en los mens estudis de linguistica (frem de temps abans de començar a m'interessar a lenga occitana deus mens aujòus en Albigés, Labrit e Lemosin). E la definicion deu mot lenga n'ei pas scientifica (no's pòt pas apevar sus critèris indiscutables). Sufeish de véser l'acte d'independéncia deu catalan en 1934. Un proclam politic per rasons haut o baish economicas.
Adixatz ,aquestes professors que deven estar monde hèra plan , jo que segueixi de pensar qu'eth Gascon n'ei pas occitan mès ua lenga pròixa deth occitan mès ua i auta lenga ,ua lenga pirenenca en estrèta arrelacion dab eth Aragonès .Qu'ei hèit un tribalh sus eth comparèr deth letsique Aragonès e Gascon qu'ei mervelhos de veger era pièla de mots comuns entre eras duas lengas .
A mes.
#95 L'immensa majoritat deus professors de gascon que pensan que lo gascon ei occitan. E n'i a un sarròt qui an tant d'experiéncia coma vos.
Adixatz ,non jo n'ei pas arren a veger dab eth IBG que sòi sonque un ensenhaire deth Gascon e qu'etsprimi era mia opinion sus era lenga Gascona, pormor que hè cinquanta ans que l'estudi e que sòi arribat ara conclusion aquera ,eth Gascon n'ei pas occitan mès ua lenga intermediria entre eths idiomas gallò-arromans e Iberò-arromans .
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari