Opinion
Una reflexion sul legat de las comunautats alemandas en Eslovaquia
Eslovaquia es un estat nòu, nascut coma plenament independent en 1993 après la dissolucion de la federacion checoslovaca, mas son territòri ten una longa tradicion de convivéncia de la majoritat eslovaca amb divèrses pòbles, en grand part d’origina non eslava.Un dels pòbles qu’an mai marcat lo caractèr d’Eslovaquia son los alemands qu’an una longa tradicion millenària sus son territòri.
A l’epòca de l’empèri roman, totas las regions pobladas per las tribus dichas germanicas al centre d’Europa formavan un ensemble territorial sonat Germània. I aperteniá tanben la zòna del domeni marcoman e quade, çò es de doas tribus que menèron de longas guèrras contra l’empèri roman. Totparièr coma los lombards e d’autras tribus, entre los quals se destacavan durant la granda migracion de las tribus barbaras, aquestes se desplacèron sustot devèrs lo ponent, en se mesclant amb la populacion locala.
Podèm pas parlar, doncas, d una continuitat d’aqueles pòbles, malgrat qu’una part, après aver tanben assimilat de populacions localas cèltas, demorèsse sul territòri corresponcent a Eslovaquia quand los eslaus l’ocupèron a l’entorn del sègle VI de nòstra èra.
Podèm sonque parlar dels alemands quand l’empèri franc oriental comencèt de se transformar Sant Empèri Roman de la nacion alemanda. Lo territòri de l’actuala Eslovaquia foguèt integrat al reialme d’Ongria al cors dels sègles X e XI. La consolidacion del poder dins las planura e arc carpatics e la cristianizacion de la dinastia dels Arpads facultèt los contactes comercials e socials amb lo mond alemand.
L’èrsa màger de migracion dels alemands aguèt lòc al sègle XIII, après l’invasion mongòla que devastèt una granda part del reialme. Èran de milièrs de colons de mai d’una origina que migrèron vèrs lo levant, en cèrca d’oportunitats. Èran sustot artisans, comerçants o agricultors qu’introdusián dins lors fogals divèrsas tecnologias e tradicions mai avançadas.En general, los colons èran coneguts coma saxons, mas lor originina se limitava pas solament a Saxònia. Fòrça gents venguèron tanben de Renània. La demanda pels especialistas atrasèt ja fòrça colons als sègles precedents, mas èra sonque al sègle XIII que, amb la colonizacion alemanda, se creèt tot un ret de ciutats privilegiadas jos proteccion reiala. Fòrça ciutats foguèron fondadas pels colons, e entre elas quitament la segonda ciutat mai granda d’Eslovaquia, Košice (Kaschau). Los alemands i gaudissián d’amples privilègis e d’una nauta autonomia.
Lèu se creèt tres localitats principalas amb una populacion considerabla e mai majoritàriament alemanda que subrevisquèron durant los sègles a l’assimilacion de part de la populacion aborigèna.
La primièra es la region de Zips, o Spiš en eslovac. Un ret de vilas coma Poprad, Kežmarok o Krompachy manten fins a uèi fòrça dels diches alemands carpatics, coma se nomenan sovent a eles meteisses los alemands eslovacs. Lor dialècte sonat mantácky-mantaken diferís fòrça de l’alemand estandard, ja que los colons parlavan lor dialècte medieval quand arribèron per colonizar Zips.Una granda particularitat d’aquesta region es que dins las zònas ruralas tanben i a agut una preséncia considerabla dels montanhòls poloneses, sonats gorals, o dels colons eslaus orientals, rutèns carpatics, en majoritat ja assimilats, que contribuiguèron a la composicion etnografica locala amb los alemands de l’endrech.
L’autra region importanta se ditz Hauerland, literalament “tèrra de minaires”, e compren la zòna entre las províncias de Prievidza e de Banská Štiavnica. Aquí, près de Kremnica, demòra encara lo vilatjòt de Krahule, lo darrièr vilatjòt ont se mantenga lo regim bilingüe germanoeslovac, ja que la soma dels germanofòns supèra aquí lo 20% de la populacion totala, minimum que garentís aqueela situacion. Aquesta region, coma o ditz ja son nom, èra famosa per son intensa activitat minièra, a l’ora d’ara tras que reducha. Totparièr coma una granda part de Zips, Hauerland aperten tanben ara a las regions qu’an pas sauput restructurar lor economia e son las regions mai pauras del país.
Lo prestigi de l’alemand aumentèt amb l’integracion del territòri eslovac a l’ensemble imperial absborguenc al sègle XVI. Durant l’absolutisme, l’alemand jogava pauc a cha pauc lo ròtle de lenga oficiala de l’Empèri. Tanben una gran part dels jusieus adoptèron o mantenguèron la lenga alemanda coma pròpria. L’alemand èra vist com la lengua de la nauta noblesa, ligada a la capitala imperiala de Viena. Gràcias a las comunautats alemandas intrèron las idèas protestantas dins l’Eslovaquia actuala. Aquò crèa una situacion un pauc paradoxala, puèi que la dinastia al poder èra lo defensor acarnassit del catolicisme dins l’ensemble de sos estats. Lo regne dels Absborgs provoquèt una fòrta preséncia de nòbles, militars e entrepreneires alemands dins l’actuala Eslovaquia, que se refasián dels conflictes guerrièrs amb lo territòri otoman e de las rebellions de la noblesa ongresa, sovent produchas per de motius confessionals. Durant el sègle XVIII intrèt lo darrièr grop de colons alemands, los holzhackers, valent a dire los talhafusta, los bosquatièrs, installats dins de nombrosas comunautats isoladas dins la sèrra dels Pichons Carpats dins lo sud-oèst del país. A l’epòca de la dominacion austriaca existissiá pas la distincion entre los austriacs e los alemands que, en realitat, sorgiguèt sonque après la Primièra Guèrra Mondiala.
La majoritat de la populacion alemanda foguèt assimilada o expulsada pendent la meitat del sègle XX, coma es sustot lo cas de la tresena localitat alemanda mai importanta, a l’entorn de la quita capitala, la vila de Bratislava, Pressburg en alemand. Entrò la fin de la Primièra Guèrra Mondiala los germanofòns èran la comunautat mai nombrosa d’aquesta ciutat, seguida pels magiarofòns, e sonque la tresena plaça anava als eslovacofòns. Aquesta region èra ligada dirèctament al continuum de las regions germanofòns d’Àustria. Un influx de burocratas e soldats cècs o de la rèsta d’Eslovaquia cambièt notablament l’imatge de Bratislava pauc après la creacion del primièr estat cecoslovac en 1918. Per la defensa dels interèsses de la comunautat alemanda en Eslovaquia sorgiguèt dins los ans 1930 lo partit Karpatendeutsche Partei, es a dire lo Partit dels Alemands Carpatics, dirigit per Franz Karmasin, que collaborèt amb los irredentistas alemands en Boèmia e amb los nazis durant la Segonda Guerra Mondiala. Lo màger desplacament dels germanofòns se tenguèt a comptar de l’an 1945, mejançant los decrets del president Beneš que levèt lo ciutadanatge als membres de las comunautats alemandas e ongresas en tota Checoslovaquia, segon lo principi de la fauta collectiva, creant un sentiment d’injustícia fòrça enrasigat demièg los descendents d’aquestas comunautats. Per tal d’evitar de degalhar l’economia locala, una pichona part de las populacions alemandas demorèron, sustot los especialistas mai educats en lor mestièr. Tanben los membres del partit comunista o los partisans antinazis aguèron la causida de poder restar.
Las comunautats germanofònas en Boèmia, abans lor expulsion de l’ensems de las regions apeladas Sudeten, comprenián unes tres milions d’abitants, çò es a l’entorn del 95% de totes los alemands de Checoslovaquia de cinc parts una de la populacion totala, superant quitament los quites eslovacs.Per lor proximitat amb Saxònia e Bavièra, aquestes se mantenguèron d’un biais fòrça ferme, a la diferéncia de la majoritat dels alemands de l’actuala Eslovaquia, diluits per la migracion de las zònes ruralas eslavofònas, o resistissent dins d’illons lingüistics. Per aquel motiu èra tanben fòrça comun lo bilingüisme entre las comunautats que puèi facultèt lor assimilacion a la nacion eslovaca modèrna.
A l’ora d’ara se calcula que i a entre cinc a dètz mila parlants nadius de l’alemand, en i exclusent las migracions recentas, en contrast amb de 160 a 200 mila personas alemandas o germanofònas respectivament qu’i vivián pendent los ans 1940.
Malgrat lor nombre reduch, lo vestigi dels alemands en Eslovaquia rèsta tras qu’important. Se rebat en plusors dominis - en l’enriquiment de la lengua eslovaca, en l’urbanizacion e, per ansin pereu, en lo progrès social e economic. Indirèctament, tanben donèt de vam a l’emancipacion nacionala eslovaca al sègle XIX, puèi que lo contacte amb lo mond germanofòn facultèt la transmission d’idèas de reviscolament durant la dicha Prima de las Nacions, quand una granda part de l’intelligéncia eslovaca naissenta anèt estudiar en Alemanha o dins los collègis localas en aquela lenga. L’instruccion en alemand coma primièra lenga estrangièra non eslava èra encara dominanta a la mitat dels ans 1990, quand l’anglés li prenguèt la plaça.La proximitat del motor economic d’Eslovaquia, Bratislava, amb la capitala austriaca Viena sèrva un ròtle important a la lenga alemanda fins a uèi lo jorn.
Demest los personatges d’origina alemanda declara, i a uèi lo president d’Eslovaquia Rudolf Schuster (1999-2004), originari del vilatge de Medzev dins lo levant del país, e un dels escriveires eslovacs mai importants del sègle XX, Ladislav Ballek, sortit de Zips, famós per sos romans sus la convivéncia dins lo sud del país, ont viu encara uèi una gran comunautat magiarofòna.
A l’epòca de l’empèri roman, totas las regions pobladas per las tribus dichas germanicas al centre d’Europa formavan un ensemble territorial sonat Germània. I aperteniá tanben la zòna del domeni marcoman e quade, çò es de doas tribus que menèron de longas guèrras contra l’empèri roman. Totparièr coma los lombards e d’autras tribus, entre los quals se destacavan durant la granda migracion de las tribus barbaras, aquestes se desplacèron sustot devèrs lo ponent, en se mesclant amb la populacion locala.
Podèm pas parlar, doncas, d una continuitat d’aqueles pòbles, malgrat qu’una part, après aver tanben assimilat de populacions localas cèltas, demorèsse sul territòri corresponcent a Eslovaquia quand los eslaus l’ocupèron a l’entorn del sègle VI de nòstra èra.
Podèm sonque parlar dels alemands quand l’empèri franc oriental comencèt de se transformar Sant Empèri Roman de la nacion alemanda. Lo territòri de l’actuala Eslovaquia foguèt integrat al reialme d’Ongria al cors dels sègles X e XI. La consolidacion del poder dins las planura e arc carpatics e la cristianizacion de la dinastia dels Arpads facultèt los contactes comercials e socials amb lo mond alemand.
L’èrsa màger de migracion dels alemands aguèt lòc al sègle XIII, après l’invasion mongòla que devastèt una granda part del reialme. Èran de milièrs de colons de mai d’una origina que migrèron vèrs lo levant, en cèrca d’oportunitats. Èran sustot artisans, comerçants o agricultors qu’introdusián dins lors fogals divèrsas tecnologias e tradicions mai avançadas.En general, los colons èran coneguts coma saxons, mas lor originina se limitava pas solament a Saxònia. Fòrça gents venguèron tanben de Renània. La demanda pels especialistas atrasèt ja fòrça colons als sègles precedents, mas èra sonque al sègle XIII que, amb la colonizacion alemanda, se creèt tot un ret de ciutats privilegiadas jos proteccion reiala. Fòrça ciutats foguèron fondadas pels colons, e entre elas quitament la segonda ciutat mai granda d’Eslovaquia, Košice (Kaschau). Los alemands i gaudissián d’amples privilègis e d’una nauta autonomia.
Lèu se creèt tres localitats principalas amb una populacion considerabla e mai majoritàriament alemanda que subrevisquèron durant los sègles a l’assimilacion de part de la populacion aborigèna.
La primièra es la region de Zips, o Spiš en eslovac. Un ret de vilas coma Poprad, Kežmarok o Krompachy manten fins a uèi fòrça dels diches alemands carpatics, coma se nomenan sovent a eles meteisses los alemands eslovacs. Lor dialècte sonat mantácky-mantaken diferís fòrça de l’alemand estandard, ja que los colons parlavan lor dialècte medieval quand arribèron per colonizar Zips.Una granda particularitat d’aquesta region es que dins las zònas ruralas tanben i a agut una preséncia considerabla dels montanhòls poloneses, sonats gorals, o dels colons eslaus orientals, rutèns carpatics, en majoritat ja assimilats, que contribuiguèron a la composicion etnografica locala amb los alemands de l’endrech.
L’autra region importanta se ditz Hauerland, literalament “tèrra de minaires”, e compren la zòna entre las províncias de Prievidza e de Banská Štiavnica. Aquí, près de Kremnica, demòra encara lo vilatjòt de Krahule, lo darrièr vilatjòt ont se mantenga lo regim bilingüe germanoeslovac, ja que la soma dels germanofòns supèra aquí lo 20% de la populacion totala, minimum que garentís aqueela situacion. Aquesta region, coma o ditz ja son nom, èra famosa per son intensa activitat minièra, a l’ora d’ara tras que reducha. Totparièr coma una granda part de Zips, Hauerland aperten tanben ara a las regions qu’an pas sauput restructurar lor economia e son las regions mai pauras del país.
Lo prestigi de l’alemand aumentèt amb l’integracion del territòri eslovac a l’ensemble imperial absborguenc al sègle XVI. Durant l’absolutisme, l’alemand jogava pauc a cha pauc lo ròtle de lenga oficiala de l’Empèri. Tanben una gran part dels jusieus adoptèron o mantenguèron la lenga alemanda coma pròpria. L’alemand èra vist com la lengua de la nauta noblesa, ligada a la capitala imperiala de Viena. Gràcias a las comunautats alemandas intrèron las idèas protestantas dins l’Eslovaquia actuala. Aquò crèa una situacion un pauc paradoxala, puèi que la dinastia al poder èra lo defensor acarnassit del catolicisme dins l’ensemble de sos estats. Lo regne dels Absborgs provoquèt una fòrta preséncia de nòbles, militars e entrepreneires alemands dins l’actuala Eslovaquia, que se refasián dels conflictes guerrièrs amb lo territòri otoman e de las rebellions de la noblesa ongresa, sovent produchas per de motius confessionals. Durant el sègle XVIII intrèt lo darrièr grop de colons alemands, los holzhackers, valent a dire los talhafusta, los bosquatièrs, installats dins de nombrosas comunautats isoladas dins la sèrra dels Pichons Carpats dins lo sud-oèst del país. A l’epòca de la dominacion austriaca existissiá pas la distincion entre los austriacs e los alemands que, en realitat, sorgiguèt sonque après la Primièra Guèrra Mondiala.
La majoritat de la populacion alemanda foguèt assimilada o expulsada pendent la meitat del sègle XX, coma es sustot lo cas de la tresena localitat alemanda mai importanta, a l’entorn de la quita capitala, la vila de Bratislava, Pressburg en alemand. Entrò la fin de la Primièra Guèrra Mondiala los germanofòns èran la comunautat mai nombrosa d’aquesta ciutat, seguida pels magiarofòns, e sonque la tresena plaça anava als eslovacofòns. Aquesta region èra ligada dirèctament al continuum de las regions germanofòns d’Àustria. Un influx de burocratas e soldats cècs o de la rèsta d’Eslovaquia cambièt notablament l’imatge de Bratislava pauc après la creacion del primièr estat cecoslovac en 1918. Per la defensa dels interèsses de la comunautat alemanda en Eslovaquia sorgiguèt dins los ans 1930 lo partit Karpatendeutsche Partei, es a dire lo Partit dels Alemands Carpatics, dirigit per Franz Karmasin, que collaborèt amb los irredentistas alemands en Boèmia e amb los nazis durant la Segonda Guerra Mondiala. Lo màger desplacament dels germanofòns se tenguèt a comptar de l’an 1945, mejançant los decrets del president Beneš que levèt lo ciutadanatge als membres de las comunautats alemandas e ongresas en tota Checoslovaquia, segon lo principi de la fauta collectiva, creant un sentiment d’injustícia fòrça enrasigat demièg los descendents d’aquestas comunautats. Per tal d’evitar de degalhar l’economia locala, una pichona part de las populacions alemandas demorèron, sustot los especialistas mai educats en lor mestièr. Tanben los membres del partit comunista o los partisans antinazis aguèron la causida de poder restar.
Las comunautats germanofònas en Boèmia, abans lor expulsion de l’ensems de las regions apeladas Sudeten, comprenián unes tres milions d’abitants, çò es a l’entorn del 95% de totes los alemands de Checoslovaquia de cinc parts una de la populacion totala, superant quitament los quites eslovacs.Per lor proximitat amb Saxònia e Bavièra, aquestes se mantenguèron d’un biais fòrça ferme, a la diferéncia de la majoritat dels alemands de l’actuala Eslovaquia, diluits per la migracion de las zònes ruralas eslavofònas, o resistissent dins d’illons lingüistics. Per aquel motiu èra tanben fòrça comun lo bilingüisme entre las comunautats que puèi facultèt lor assimilacion a la nacion eslovaca modèrna.
A l’ora d’ara se calcula que i a entre cinc a dètz mila parlants nadius de l’alemand, en i exclusent las migracions recentas, en contrast amb de 160 a 200 mila personas alemandas o germanofònas respectivament qu’i vivián pendent los ans 1940.
Malgrat lor nombre reduch, lo vestigi dels alemands en Eslovaquia rèsta tras qu’important. Se rebat en plusors dominis - en l’enriquiment de la lengua eslovaca, en l’urbanizacion e, per ansin pereu, en lo progrès social e economic. Indirèctament, tanben donèt de vam a l’emancipacion nacionala eslovaca al sègle XIX, puèi que lo contacte amb lo mond germanofòn facultèt la transmission d’idèas de reviscolament durant la dicha Prima de las Nacions, quand una granda part de l’intelligéncia eslovaca naissenta anèt estudiar en Alemanha o dins los collègis localas en aquela lenga. L’instruccion en alemand coma primièra lenga estrangièra non eslava èra encara dominanta a la mitat dels ans 1990, quand l’anglés li prenguèt la plaça.La proximitat del motor economic d’Eslovaquia, Bratislava, amb la capitala austriaca Viena sèrva un ròtle important a la lenga alemanda fins a uèi lo jorn.
Demest los personatges d’origina alemanda declara, i a uèi lo president d’Eslovaquia Rudolf Schuster (1999-2004), originari del vilatge de Medzev dins lo levant del país, e un dels escriveires eslovacs mai importants del sègle XX, Ladislav Ballek, sortit de Zips, famós per sos romans sus la convivéncia dins lo sud del país, ont viu encara uèi una gran comunautat magiarofòna.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Lo Sant Empèri Roman sempre se sonet aital. L'apondon 'de la nacion alemanda' jamai existit oficialament.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari