Despuish la creacion de las AMAP en 2003, que s’espeleishen tostemps mei las ideas entà ahortir la proximitat entre los consumaires e los productors. Mei anar mei en efèit, los petits productors autant com los consumaires que dèishan los hialats comerciaus e agricòlas costumèrs, e que gausan apressà’s entà har còrda amassa. Que sian professionaus, benevòls o los dus, qu’avian drin pertot iniciativas navèras qui muishan lo maucontentèr creishent deu monde cap a l’agricultura intensiva, los grans magazins , lo mauminjar, en un mot la mondializacion. Enqüèra drin marginau peu moment, la tendéncia que poderé créisher a hum, dab aquera volontat vertadèra deus ciutadans entà bastir modèls de produccions navèths, mei pròches de la natura e mei respectuós de l’environament. Estacats au territòri, la màger part que batian tanben las lors estructuras dab noms en la lenga deu país. N’ac sabem pas enqüèra dinc on e poderà anar, mes en tot cas, ua tropa de valents que’ns muishan lo camin. Quauques exemples en Gasconha.

Agricultura partatjada
 
En las Lanas, la resisténcia que s’organiza! Que vien de s’i espelir un navèth projècte, aperat La Dalha. Aquera associacion que vòu ahortir lo partatge de las tèrras, dab un gran projècte de tribalh agricòla comun, dab la gestion de çò qu’apèran un ecolòc.
 
Luenh de la pression de rendabilitat  impausada peus capulats deu sector, que vòlen bastir un modèl sociau, economic e uman, e muishar qu’ei possible de produsir e espleitar la tèrra en tot arrespectant la natura e la biodiversitat.
 
La Dalha que lòga a Benessa de Maremne duas ectaras de tèrras entà aviar aqueth tribalh agricòla.
 
Se lo projècte e n’ei enqüèra a las prumèras, las idèas e las possibilitats ne mancan pas.
 
Atau, qu’an en cap la creacion d’un vergèr dab 500 arbos frutèrs, un casau partatjat, un ortalatge libre e d’autas parcèlas vagantas, qui seràn dedicadas a las flors, a la permacultura e divèrsas experimentacions. La Dalha qu’ei la seguida logica e concreta de las accions miadas despuish mei d'ua annada per l’associacion landesa Noustous e per la revista Landemains.
 
Dab ua volontat sancèra de demorar independents e de’s guardar de tota recuperacion, qu’arrefusan las subvencions publicas, e qu’apèran lo monde a participar. L’adesion que’s hè dab granas d’arbos.
 
 
Païsan e mercadèr
 
A Auloron Santa Maria (País d'Auloron), la botiga Tot de casa que s’afirma uei lo dia com un modèl economic viable. En efèit, après quasi 4 ans d’existéncia, lo lòc qu’arcuélh mei anar mei de monde, e que s’espandeish cada an un drin mei. Acerà, que son los productors eths medishs, au torn, qui tienen la botiga: venta, comandas, conselhs, estruç, etc, que s’ac hèn tot, dab l’ajuda d’un animator coordinator qui an embauchat entà seguir lo desvolopament de l’estructura.
 
Tots los produits que son gessits de las produccions locaus, en bio per la màger part, au punt de n’estar peus autes. Que son un detzenat de païsans deu parçan, pròches de la Confederacion Païsana, qui an volut atau estremà’s deus circuits costumèrs de la distribucion, entà gahar mei d’autonomia e d’independéncia, e tanben entà poder perpausar au monde deu parçan produits de qualitat, venuts au bon prètz. Tot au cors de l’annada, que perpausan tanben animacions e debats, e que son a pensar a la creacion d’ua bibliotèca sus plaça.
 
 
Plat Beròi: la relhèva en camin
 
A Coarrasa (País de Nai), que son 8 joens qui decidín l’an passat d’apitar amassa un projècte comun entà “víver e tribalhar au país”... e n’ac hèn pas en semblant! En efèit que vienen tot just d’obrir lo “Plat Beròi”, qui ei a l’encòp ua botiga, un restaurant e un estanquet de tapas, sonque aquò!
 
Tots tanhents deu monde païsan, dab cadun ua especialitat, que semblava naturau entad eths d’amassar las fòrças entà bastir un projècte comun. Totas las valors e los saber-har deu territòri qu’i son aquí dehens: los produits locaus, los encontres e la convivialitat, e tanben lo sentiment que maugrat las pressions, qu’ei benlèu enqüèra possible de bastir un modèl economic e agricòla coerent, racionau e dinamic!
 
Obèrt despuish lo mes de heurèr passat, lo Plat Beròi ne desemplea pas a cada serada.
 
 
 
Lo petit darrèr: L’assoçbéarnaise
 
Malaja, lo jòc de mot ne marchava pas gaire en lenga nosta, qu’an donc guardat un nom en francés, mes aquò rai! Deu costat de Lombiar (País deus Luis) aqueste còp, que vienen tot just d’aviar las òbras entà bastir un estanquet-especieria associatiu. A l’origina d’aqueth projècte, ua tropa d’amics qui avèn enveja de partejar, escambiar e har descobrir los produits locaus en tot virar-s’ac solets, au vilatge.
 
Lo projècte que vien tot just d’espelir, e que son peu moment a arrecaptar las energias e lo materiau. Qu’an totun lo sens de las prioritats, puish a qu’an dejà acabat la construccion deu taulèr tà l’estanquet!
 
Que podetz seguir l’avançada de las òbras sus Facebook.
 
L’obertura qu’ei prevista au 31 de mai.
 
 
 
Ràdio País
 
 
 
 
 

---

Aqueste article es possible gràcias a un acòrdi de cooperacion entre Jornalet e Ràdio País.