Dimècres passat, lo Mond remembrava l’ochanten anniversari de l’assassinat del poèta e dramaturg andalós Federico García Lorca a las mans de las milícias franquistas. Ara es la jutgessa argentina María Romilda Servini de Cubría que lança una enquèsta sus sa mòrt, en seguida de la peticion presentada per l’Associacion per la Recuperacion de la Memòria Istorica qu’a reviscolat l’afar après de nòus documents qu’an permés de situar la data e l’endrech de l’assassinat del poèta. Segon aqueles documents, l’assassinat se seriá produch lo 17 d’agost de 1936 près de la vila d’Alfacar, a aperaquí 9 quilomètres al nòrd de Granada (Andalosia). A l’ora d’ara an pas encara trobat sa despolha.
 
Servini mena ja, de Buenos Aires estant, un procès contra lo franquisme per crimes contra l’umanitat. Mas per ara lo procès acara l’oposicion del govèrn espanhòl e de sa justícia, que considèra qu’aqueles crimes “son ja prescriches en Espanha”. La jutgessa, pasmens, precisa que s’agís de “crimes contra l’umanitat e que, per tant, aquel delicte se prescriu pas”. Servini compta amb lo sosten de l’ÒNU.
 
A partir de genièr que ven, l’òbra de Lorca passarà dins lo domeni public.
 
 
Lorca en occitan
 
En occitan podèm trobar la traduccion de son Romancero gitano que faguèt Max Roqueta en una edicion de Felip Gardy publicada per Letras d’òc. Aquela òbra del poeta andalós es dins la lista dels 100 libres del sègle XX del jornal Le Monde.
 
 

fffff			fffff
	La traduccion dau Romancero gitano engimbrada per Max Roqueta es çò que se pòt sonar una traduccion de poèta. Lei primiers romances revirats, e sus lo moment publicats dins Òc, son lo testimoniatge d’un moment clau de la poesia de l’autor dei Sòmis. Lo segond dei dos libres provesit d’aquel intitulat sortiguèt dei premsas de Castellvi, a Tolosa, per la colleccion “Messatges”, en octòbre de 1942. Au temps que Roqueta escriviá e publicava sota lo nom de Lorca, dins Òc totjorn, un poèma en realitat sieu, “Lo banh de la luna”, que trobariá sa plaça, ben mai tard, en 1988, dins la debuta dau Maucòr de l’Unicòrn. L’inspiracion e lei causidas formalas e estilisticas dei Sòmis èran pas abandonadas, e trobarián sei perlongaments en 1963, amb la publicacion, a sa seguida, dei quauquei peças que, compausant La Pietat dau matin, anavan donar son títol au recuelh entier. Mai un autre aspècte de la poesia de Max Roqueta èra ja en camin, que lo Maucòr recampariá mai tard, ne mostrant tot l’ample dins lo temps e dins la vida dau poèta. Un dei poèmas pus significatius sus aquò dau Maucòr de l’Unicòrn, lo “Romance de la grasilha” (ai p. 106-117 de l’edicion de 1988), èra ja estat publicat dins Òc a la fin de 1981 (nòva tieira, n° 12, decembre de 1981, p. 17-22). Pròva, podèm creire, que lo romance èra una dei formas poeticas que Roqueta i èra especialament estacat, dins son òbra coma dins la de Lorca. Fau tanben apondre qu’un desenat d’ans aperabans, Jean-Marie Petit e Jean Tena avián publicat son Romancero occitan, obratge reeditat un desenat d’ans puèi. I mostravan, en prefaci a una rica antologia, que i aviá en occitan un repertòri popular de romances comparable a la tradicion dau romancero espanhòu e mai largament iberic, que son existéncia e son istòria èran estadas establidas per lo grand romanista Ramón Menéndez Pidal. La represa dei reviradas dins leis ans 1980 ò benlèu un pauc abans, coma la decision de traduire dins son entier lo Romancero, mai tanben Poema del Cante Jondo, Diván del Tamarit e Llanto per Ignacio Sànchez Mejías, tot aquò pareis ligat a l’elaboracion e a la publicacion dau Maucòr e a la redescobèrta, ajudada per leis recèrcas de Petit e Tena, que lo romance, coma Roqueta (e d’autres coma Bodon) n’avián agut l’intuicion, èra un biais d’escriure especialament ben acordat a la lenga d’òc.          Felip Gardy Extrach del sit de Letras d’Òc

 

---

GARCÍA LORCA, Federico. Romancero gitan (traduccion en occitan de Max Roqueta). Letras d’Òc, 2009. 88 paginas. 13 èuros.