Es un mot a la mòda benlèu e M. de la Fontaine escriviá, el: “la pesta perque la cal sonar aital”…
 
Se parlava pas de càncer a son epòca mas empachava pas los malastres de trucar urbi et òrbi e los Òmes de sofrir… e morir!
 
Los que coneisson un pauc los Estatsunidencs sabon que sos governaires, que sián republicans o democratas, son capables d’anar dinc als infèrns quand un Estasunidenc es atacat o tuat. E la pena e las paraulas de lor president èran pas destinadas —benlèu un pauc ça que la!— als ciutadans dels Estats Units après lo chaple de Kabol (Afganistan).
 
Biden s’èra plan jurat de defugir tota situacion que poiriá far pensar que seguissiá la politica del rodomont messorguièr e de sos zelòts republicans que contunhan un an après lor desfacha a promòure lo reialme de las novèlas falsas —las “fake news”— e l’asirança del camp opausat al nom de lors interèsses personals relaiats que son per las rets socialas, las ràdios e las canals de television tròp contentas d’excitar los esperits creduls.
 
Los Europèus que critican Biden i deurián agachar a dos còps per çò qu’aquel president ven d’eiretar una situacion confusa autan al nivèl local qu’al nivèl internacional. E totòm sap qu’una bèstia ferida pòt aver un comportament erratic.
 
Vint ans d’intervencion en Afganistan per se trobar al punt de partença e quitament dins una situacion pièger es ja pro dificil a engolir mas la realitat es aquí que crèba los uèlhs.
 
Sembla una evidéncia de dire que la vision “occidentala” del mond es pas la vision “orientala”. Las nacions occidentalas —Euròpa e America del Nòrd— son dins l’immediatetat, los autres son dins un temps long… Se ieu ne profiechi pas, mos dròles ne profitaràn. An doblidat que foguèt lor vision un còp èra!
 
Una autra evidéncia pels Estatsunidends es lo sentiment d’èsser un pòble causit que deu portar La Conseissença… L’estatua de la Libertat de Nòva Iòrc —deguda a un Francés— aquò vos ditz quicòm? A eles, òc!
 
Mas coneisson, coma o an conegut als cors dels sègles passats los empèris colonials de França e Gran Bretanha —per parlar pas que d’eles—, l’usadura del temps…
 
Perqué Gran Bretanha a desertat l’Union europèa? Per çò que lors elèits podián pas suportar de se plegar a un règlament qu’avián pas mes sus pè e que mestrejavan pas a lor grat.
 
Perqué França —los Franceses— es vista sovent, amb rason, coma arroganta e jamai avara de sos conselhs? Per çò que nòstres dirigents de tot bòrds —a metre dins la meteissa saca— son persuadits d’èsser a la proa del progrès e del saber far. Pauròts!
 
E l’Union europèa es malauta de sa manca de maduretat tot parièr; e los Russes e los Chineses o an plan comprés: Putin e l’anexion ucraïniana qualques ans a, Xi Jinping amb Hong Kong recentament e doman —qui sap— Taiwan…
 
Los líders —pas totes— critican Biden e sas decisions unilateralas; se deurián demandar lo perque!
 
Una bèstia ferida lucha per sa subrevida sustot quand es atacada del defòra e del dedins… Restablida, se preocuparà de sos petits… se son pas estats manjats per las autras bèstias feras…
 
França a pas besonh de filosòfes germanopratins de salon mas a besonh de filosòfes!