Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

editorial

Qual Nadal volèm en Occitània?

Lo trach fondamental d’un país e d’una cultura es la siá lenga. Parlar una lenga desparièra te fa pas ni melhor ni pièger: te fa desparièr. Mas s’una lenga definís una nacion coma trach basic, i a una seguida d’elements addicionals que configuran la realitat de cada pòble e lo sieu sentiment d’apertenença a una comunautat. Una lenga pròpria, l’occitan dins lo nòstre cas, es la colomna centrala que sosten tota la bastissa, mas i a un fum de traches caracteristics que ne fan las parets, lo tech, las pòrtas e fenèstras, e mai la color amb la quala avèm pintat aquel grand ostal que li dison Occitània.
 
Ara que Calendas arriba, cal pensar a las tradicions que se pèrdon pauc a cha pauc e a las nòvas abituds qu’avèm incorporat. Fins a fa solament una generacion, dins la majoritat dels ostals occitans, se fasiá un presep, o presepi o betlèm, amb de santons, que recreava la naissença de Jèsus; e mai se fasiá picar lo cachafuòc, o soca de Nadal, per obténer de presents pels enfants. S’agís de tradicions semblablas a las que se fan dins los païses vesins, coma Aragon o Catalonha. Ça que la, vesèm coma lo Paire Nadal, d’origina estatsunidenca, o l’avet de Nadal, d’origina alemanda, son venguts lo mèstres de las nòstras fèstas de Calendas e coma los enfants desiran vivament de los veire arribar.
 
Es per aquò que Jornalet fa una crida als sieus legeires e amics per que se mantenga e se recupère las fèstas de Calendas a l’occitana. Cal pas fòrabandir lo Paire Nadal ni l’avet de Nadal, mas cal pas tanpauc qu’eles fòrabandiscan lo presep, lo cachafuòc o los tretze dessèrts.
 
Dins qualques setmanas nos cal metre los preseps dins los nòstres ostals e preparar un bon tison per lo manténer fins a la fin de las fèstas. E cal anar mai enlà e recuperar tanben, en foncion de las tradicions de cada parçan d’Occitània, d’autras celebracions, coma per exemple los tretze dessèrts, qu’an lors raices dins lo sègle XVII e que venguèron fòrça populars en Provença. E mai poiriam citar un fum d’autras tradicions calendalas d’Occitània coma lo blat de Santa Barba, las cançons innombrablas, las dichas. I a de legendas fantasticas coma, per exemple, aquel mite lemosin, auvernhat e velaiés de las pèiras levadas que bolegan a Nadal e que laissan veire de tresaurs esconduts en dessota...
 
Aqueste editorial, excepcionalament, incorpora uèi un apondon en forma de cançoneta del cachafuòc, o de la soca de Nadal, per començar de nos en avisar:
 
“Bota fuòc, cachafuòc,
que nos alègre,
que nos faga la jòia d’èstre aquí l’an que ven,
e se sèm pas mai,
que siam pas mens!”

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Gèli Grande Lairac en Agenés
7.

Mea culpa sabiai pas que presep o presepi èran atestats en occitan ...
coneissiai sonque grepia
Desenant per ièu presep, presepi e grepia son de sinonimes

  • 2
  • 0
Julien Miquèu-qu'èra-pas-un-sent
6.

"Presep" se tròba tanben dens lo Palay.

  • 2
  • 0
Domergue Sumien Ais de Provença
5.

#3 "Presep" o "presepi" es un mot autenticament occitan, solidament atestat.

  • 3
  • 0
Matieu Castel Amians
4.

#3 M'aprenes que lei niçarts son catalans !

  • 2
  • 0
Gèli Grande Lairac en Agenés
3.

Avètz oblidat de diser que dins un fum de parçans d'Occitània lo mot "presep" es cap e tot desconegut.
Coneisson sonque la grèpia.
Presep es un catalanisme !

  • 0
  • 1

Escriu un comentari sus aqueste article