Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

editorial

Orador de Glana: la cruseltat alemanda e l’injustícia francesa

Diluns passat, 10 de junh, se commemorava lo 75n anniversari del chaple d’Orador de Glana, un dels mai crusèls de la Segonda Guèrra Mondiala. Un revenge sagnós dels nazis que fugissián contra d’innocents occitans. Un vilatge lemosin foguèt completament destruch e 642 personas foguèron tuadas dins un crime qu’a pas jamai conegut la justícia.
 
Après uèch ans d’instruccion, 21 soldats, dont 14 alsacians, compareguèron davant lo tribunal militar de Bordèu lo 12 de genièr de 1952. Un mes puèi, se prononcièt lo verdicte: demest los acusats alemands, un sergent foguèt condemnat a la pena capitala, un aquitat perque èra pas present e los autres foguèron condemnats a de penas de 10 a 12 ans de trabalhs forçats. Dels 14 alsacians, 13 foguèron condemnats als trabalhs forçats o a la preson e un d’eles foguèt condemnat a mòrt per èsser estat engatjat volontari dins las SS. Sul pic se votèt d’urgéncia una lei d’amnestia que metèt en libertat los 13 alsacians.
 
Aquela obsession de França per Alsàcia, qu’aviá ja portat la mòrt a de centenats de milièrs d’occitans dins la guèrra del 1914, se manifestava ara dins una amnestia vergonhosa. París voliá pas de protèstas en aquel país alemand que cercava de colonizar dempuèi longtemps. E, coma d’abitud, se trufava de far justícia en Occitània. Las reaccions amaras dels lemosins foguèron pas presas an compte.
 
75 ans puèi, l’estat francés a pas mostrat cap d’intencion de reparar aquela injustícia. Una simpla reconeissença seriá estat sufisenta. Mas lo crime se passèt dins un vilatge de païsans “patoisants” de çò qu’eles li dison “Sud”, e mai siá dins lo nòrd del país.
 
 
Lo masèl
 
Quand los aliats avián ja desbarcat en Normandia, la segonda division blindada de la Waffen-SS començava de se retirar cap al nòrd-oèst de França. Los nazis, abans de fugir, avián l’òrdre de far de represalhas contra la populacion civila. En Lemosin foguèron especialament crusèls.
 
Lo 9 de junh de 1944, los soldats comandats pel general Heinz Lammerding pengèron 99 civils a Tula. L’endeman, 120 òmes del regiment conegut coma Der Führer entornegèron Orador de Glana, a unes 30 quilomètres al nòrd-oèst de Lemòtges, per i organizar un chaple que deviá servir d’exemple. Lo comandant Adolf Diekmann organizèt lo masèl: totes los abitants se deguèron acampar sus la plaça del mercat, ont los soldats alemands separèron los òmes de las femnas. Menèron los òmes a quatre granièrs locals, los fusilhèron en grops amb de mitralhetas en los acabant un a un amb de còps de pistolet. Las femnas e los enfants foguèron menats dins la glèisa, los embarrèron dedins e i lancèron una bomba de gas toxic. Quand vegèron qu’èra pas pro, fusilhèron, lancèron de granadas de man per las fenèstras e incendièron la bastissa.




 
 


abonar los amics de Jornalet
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

oksitanlaştıramadıklarımızdanmısınız Apraquital, tresena tenda apèi lo tuc còsta lo riu ont se banhan nudas las zègas a negrenuèch
4.

#3 òc ben, òc ben, òc ben! s'en parla tan melhor, mas solament orador de Glana es l'albre qu'amaga la selva, i cal apondre totis los tiats per cinc, per detz, per vints dins totis los airals d'occitània e veiretz que malastrudament qu' Orador de Glana n'es qu'una partida. Un país que vòl viure doblida pas sos mòrts!

  • 0
  • 0
Rastolh
2.

Ai relevat amb interès quicòm que ditz lo sénher Robert Hébras a 23' 10'' dins la vidèo :
"Donc j'ai entendu parler français"... Aquí ont esperariam : "donc j'ai entendu parler patois"...
Mai al sud en zòna rurala, en 1944, vièlhs e joves, tot lo monde parlava occitan encara.
Pasmens, es precisament l'epòca ont la transmission familiala èra a mand de s'arrestar, mas èra tròp lèu, en 1944, per mesurar l'efècte d'aquel cambiament linguistic dins lo monde paisan .
Enfin, estent que los dialèctes parlats en França èran considerats coma de missant francés (mas de francés çaquelà), òm pòt tanplan, vist lo contèxte, considerar lo lemosin coma de francés, en oposicion a l'alemand, lenga estrangièra se n'i a cap.
Ni per tot, dins aquela tragica istòria, essencial es pas aquí.

  • 7
  • 0
Karl Marx Londres
1.

1) Me sembla malvengut de titolar "la cruseltat alamanda". A Orador, per exemple, s'agiguèt de la cruseltat d'unes Alamands. D'Alamands s'opausant a tresen Reich, n'i aguèt, un bon nombre (pas pro, d'accòrdi) e èran tanben d'Alamands. Quants preisonièrs politics comunistas dins las preisons e los camps de trabalh del tresen Reich ?

Mas nòstres amics e fraires catalans e basques sabon plan cossí se passa, quand sèm opausants politics a un regime d'ultra-dreita : s'i cal calar o ne crebar lèu fait, embarrat per sempre o executit a la lèsta (E faguèron çò meteis en URSS, los que se cresián comunistas coma Stalin). Totes los Alamands non foguèron pas nacional-socialistas. E las victimas de confession josièva d'aquel capborditge politic collectiu, mantas d'entre elas èran alamandas tanben, plan segur.

2) E fin finala, se poiriá emetre la meteissa resèrva per la nocion "d'injustícia francesa". Totes los ciutadans de l'estat francés non s'acordèron necessàriament a l'anmistia dels nazis d'origina alsaciana. S'agís d'una injustícia del govèrnament de l'estat francés.

3) Los govèrnaments franceses successius, per lor politica linguïstica a pauc près invariabla, son a mand de far disparéisser tot o partida de 8 pòbles diferents, definits non pas per sa confession d'origina (josièva o pas), mas per sa lenga d'origina (francesa o non). Una erradicatcion totala. E qui los jutujarà e los condamnarà ? Quina serà la nacionalitat d'aquela injustícia, segon vosautes, s'aqueles govèrnaments non son jamai jutjats per sos crimes indiscutibles ?

  • 8
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article