La separacion dels poders (legislatiu, judiciari e executiu) es una de las causas bonas que França a portat al Mond. En considerant coma principi basic que çò perfièch existís pas (e encara mens en politica), la separacion dels tres poders es la manièra mens marrida d’establir las nòrmas del jòc democratic d’una societat avançada. Totes los païses europèus se regisson per aquel sistèma, e fòrça autres estats del Mond o fan tanben. De fach, lo compliment d’aquela separacion es un bon indicador de la santat democratica d’un estat, de sòrta que los païses mai avançats an una division fòrça clara e impermeabla; al contrari los païses qu’an una tradicion democratica febla an de vias de connexion entre los tres poders, e convertisson aital lors estats en endreches ont i a pas de garentidas legalas ni democraticas, e lors ciutadans ne sofrisson.
 
Es lo cas d’Espanha, un país de recent passatge a la democracia après de decennis (e de sègles) de govèrns autoritaris. Espanha es un estat de democracia febla e las pròvas qu’avèm son mai d’una: lo govèrn espanhòl a clavat, dins las darrièras annadas, de partits politics, de jornals, d’entitats culturalas e d’associacions de tota sòrta. L’estat espanhòl es estat condemnat repetidament per de tribunals internacionals per sa tolerància a la tortura e sa volontat nulla de n’examinar las denóncias. De fach, fins a fa pauques ans, èra plan viu lo terrorisme d’estat qu’afectava la vida de fòrça ciutadans bascos, qualques unes residents dins l’estat francés. La corrupcion politica es lo signe d’identitat de la politica espanhòla, e fòrça particularament del Partit Popular.
 
Ara ne vesèm un autre exemple, d’aquel comportament pauc democratic d’Espanha. Lo Tribunal Constitucional (TC) espanhòl, que deuriá èsser l’arbitre de la situacion politica, es vengut una aisina de mai del poder politic espanhòl al servici de l’unitat de l’estat e de la repression del movement sobeiranista democratic catalan. Dins aquel sens, lo TC alterèt sas abituds per s’amassar a la demanda del govèrn de Madrid, e a fach justament çò que Mariano Rajoy, sens cap de vergonha, diguèt que fariá: suspendre lo referendum catalan del 9 de novembre. Lo resultat d’aquò es estat, coma es natural, que de mai en mai de catalans sián venguts independentistas, perque es pas mai solament una question identitària o economica: s’agís de viure dins un estat ont i aja un minim de garentidas democraticas e juridicas.