Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

entrevista

“Un còp fa pas puta”. Entrevistam los Nullasses

L'occitan pels Nulasses

| Dètz

Nos diguèrem anam faire l’emission que nos auriá agradat d’ausir a nosautres Parlar en occitan mai que de parlar sonque d’occitan, quitar de s’agachar tròp l’embonilh Sabi pas se rescontrèrem lo nòstre public, diriái puslèu que descobriguèrem qu’i aviá, qu'i a un public potencial per nòstre biais de faire Nosautres los nullasses, nos trufam un pauc de tot e de tot lo mond. Vesèm pas perque la cultura occitana seriá esparnhada Un pòble es adulte quand es capable de se trufar d’el dins sa lenga Avèm pas jamai recebuts cap de planhs d'Alidé Sans (nimai de son perruquièr) Que de comics tròben amusant l'accent occitan o la lenga occitana, es lor problèma, es grèu que vejan pas lo rèirefons racista qu'i a darrièr


L’istòria dirà que i a agut doas o tres datas catastroficas per l’istòria occitana:
 
— 12-09-1213, batalha (e desfacha) de Murèth.
— 25-07-2015, data de l’emission del darrièr programa de L’occitan pels nullasses.
 
E mancariá la tresena, mas los istorians s’acòrdan pas sus la data exacta. Es que sabèm la data exacta de la naissença (deu èsser cap a la fin de 1973) del grop Nadau?
 
Aimi la paremiologia. Legissi compulsivament tot çò que pòrta sus la paremiologia, encara mai se pòrta sus la paremiologia occitana. Ne soi obsessionat, e ensagi d’aprene e remembrar tot.
 
E vaquí qu’un jorn quaqu’un me lancèt una expression plan causida: “un còp fa pas puta”.
 
Tè! Aquela la coneissiái pas! - me diguèri- Coneissiái “un còp fa pas costuma”, mas aquela es melhora! Mentalament la notèri. Quina deviá èsser la varianta de l’autra? Puèi l’anèri cercar dins los libres. La trobèri pas. I es pas dins Dictons d’Oc et Proverbes de Provence, de Maria Mauron, ni dins Expressions et dictions occitans, de Christian Camps, ni dins los Proverbes de l’Aude, d’Alibèrt, ni dins lo gròs Diccionari d’expressions e locucions occitans dels exaustius Romieu, Bianchi e Gaubèrt, ni dins l’Arrepervèris dels araneses Ané (J), Ané (M), Leja e Vergés... E finta que los araneses esparnhan pas de provèrbis de putas! “Contra putes e lairons, non i a pas rasons”, “eth qui a hilhes o hilhons non pòt parlan de putes ne de lairons”...
 
Puèi sabèri qu”un còp fa pas puta” foguèt popularizada per L’occitan pels nullasses. D’aquel gròs servici, lo pòble occitan ne serà deveire totjorn.
 
Sabètz que L’occitan pels nullasses foguèt LO programa de ràdio. Los presentators Arnaud e Joan, aimavan de dire “un còp fa pas puta”. O disián a cada còp. L’occitan pels nullasses foguèt un programa qu’aguèt de succès. S’agissiá d’un espaci menat per de monde que sabon far rire. Tot jove occitan, occitanista, aprenent d’occitan... l’escotava, mai que mai a l’ordinator.
 
A CFM RADIO L’occitan pels nullasses s’anonciava aital:
 
L’occitan pour les nuls, l’occitan par les nuls, c’est 1 heure avec Arnaud et Jean qui nous font découvrir dans la bonne humeur la culture occitane. Une émission en occitan et en français pour ceux qui souhaitent s’initier ou se perfectionner avec la langue d’Oc.[1]
 
Es pas verai que l’occitan pels nullasses siá estada una emission en occitan e francès. Foncionava en occitan, amb qualques mots de francés per far rire lo monde.
 
L’occitan pels nullasses nos quitèt arunan. Avèm entrevistat sos autors, Gautièr Couffin (Arnaud) e Aurelian Buisson (Joan). Nos prepausèon un experiment: meteissas questions, mas l’un sabriá pas las responsas de l’autre. Veirem l’efièch. 
 

L’occitan pels nullases es en som dempuèu l’Estivada de Rodés de 2015. Sètz en vacanças? Avètz pres la retirada? Sètz un an en congèt? Es que pensatz a far quicòm de novèl?
 
A.B. Será malaisit de respondre an aquela question, perque la responsa se dèu trobar endacòm mai! De còps que i a, la vida fa que pòs pas far tot çò que vòls, e aquí avèm agut totes dos d’eveniments qu’an perturbat la regularitat de l’emission e que l’an metuda en pausa dempuèi l’estiu passat. Çò qu’es vertat tanben es que la preparacion de l’emission prend un pauc de temps e lo registrament es pas totjorn aisit de botar dins l’emplec del temps… Avem començat l’emission en 2011, emai s’aquò es totjorn agradiu de far, la motivacion pòt tanben èsser primotada. Mas aquò vòl pas dire qu’es acabat…
 
G.C. Aquesta question es benlèu fin finala la mai complicada. Dempuèi l’estiu passat l’occitan pels nullasses se fa pas mai e avèm pas per aquò un soleta rason mas un fum de pichons factors que rendèron las causas complicadas.  Primièr sul plan personal, familhal e professional visquèrem l’un e l’autre de cambiaments que nos rendèron cadun son torn indisponible. Materialament doncas l’annada èra mai complicada ja que d’adobar una emission de radio, quitament se sembla pas, nos preniá cada setmana 1h30 per l’enregistrament e gaireben doas oras de preparacion per cadun. Apuèi, i a tanben çò non dich, que saique deguèt comptar dins lo fach de tornar pas prene ongan. Aquò ne parlèrem pas Aurelian e ieu que coma sèm amics de totjorn, de còps es plan malaisit de se dire las causas. Sentiguèri un pauc un lassitge en cò seu rapòrt a l’emission. De mon costat tanben auriái aimat assajar de la desvolopar autrament amb de novetats en la fasent viure mai dins un projècte mai larg, mas me sentiguèri pas portar aquò solet sens son adesion e son vam an el. Avèm sentit tanben la darrièira annada un pauc mens d’interés per part l’estacion de ràdio CFM Rodés ont registram. Enfin levat qualques collègas que per amistat nos demandèron perqué i èrem pas mai (benlèu mai per politessa que per adesion) nos semblèt pas que nòstra abséncia de las ondas aja estat vertadièrament mancada. Sèm pas susceptibles pr’aquò mas aital aguèrem pas lo còp de pè al cuol que benlèu nos auriá calgut per tornar faire aqueste esfòrç de tornar començar de registrar en mitat d’annada.
 
 
Quin public cercava l’occitan pels nullasses? Lo trobèretz aquel public?
 
A.B. Sai pas se a la creacion de l’emission soscàvem a de causas tant precisas coma “trobar un public”. A la debuta, la tòca èra d’ensajar de far una emission “didactica e recreativa” entre collègas, en occitan e en francés mas dins una dralha amusanta, pas seriosa, e pas tròp caganta. Fin finala, l’emission s’es un pauc cambiada en una revista de prensa, mas totjorn dins aquela amira, puslèu trufarèla. Al nivèl del public, avèm agut qualques ressons de gents del mitan occitan, mas pas solament, e pensi qu’aquò es d’un cert biais çò que cercavem deseimadament: interessar de gents qu’utilizan pas l’occitan al quotidian mas que lo comprenon, que l’an dins l’aurelha. Una mena de socializacion de la lenga, que!
 
G.C. A la basa, cercavem pas de public. CFM Rodés me contactèt per tres rasons. Èri pro jove, èri sus Rodés e parlavi occitan. Volián lor emission en occitan per poder “faire local”, per se poder inscriure en concuréncia amb las autras ràdios localas que n’avián una d’emission en occitan, mas volián quicòm d’un pauc ròck per pegar a la linha editoriala d’aquesta radio. Me diguèron: “fai çò que vòls as carta blanca”. Nosautres comprenguèrem entre las linhas lo messatge seguent: “de tot biais degun t’escotarà pas parlar patoés, ja que la chifras d’audiéncia d’una antena ràdio qu’es nàisser son bassas, prenèm cap de riscas”. Benlèu tanben se pensavan que per lobbying qualque occitanista ne vendriá a escotar la lor ràdio. Dins aqueste eime doncas i anèrem e nos diguèrem anam faire l’emission que nos auriá agradat d’ausir a nosautres, tot en sapient perfièchament qu’Aurelian e ieu formam pas partida d’una trenca representativa de la populacion occitana en general e de Rodés encara mens. La tota primièra dinamica èra de faire una emission, per nos faire plaser a nos, per nos divertir. Sens qu’òm lo pense vertadièrament s’establiguèt aital nòstra linha editoriala un pauc a paupas que cercava sens n’èsser plenament conscient un public que nos semblava: d’adolescents atardats perduts dins un monde d’adultes e qu’al luòc de plorinejar estiman mai de desconejar. Primièr rire de tot e se trufar de tot e de nosautres tot primièr. Puèi parlar en occitan mai que de parlar sonque d’occitan, quitar de s’agachar tròp l’embonilh. Nòstres subjèctes de predileccion èran los faches divèrses s’es possible amb de cuol o d’escatologia dedins, la politica, Catalonha, e  enfin, “l’actualitat occitana (o occitanista)”... S’i sosqui un pauc e en fasent de sociologia de comptador aquesta emission s’adreiçava a de joves (entre 20 e 35 ans) qu’a faches d’estudis sens trobar un emplec tròp valorizat socialament,  occitanistas un briconèl desillusionats per l’occitanisme, d’esquèrra fòrça desillusionnats per l’esquèrra, amb de tendéncias criptoindependentistas, prigondament catalonofils e tolerant cap a una umor pipi-cacà qu’aurián popat dins son enfància e son adolescéncia de serias americanas coma South Park per exemple o l’umor dels Nuls, de La cité de la peur e companhiá. Onèstament pensàvem d’èsser pas mai de nautres dos amb aqueste perfil. Pauc a pauc nos mainèrem que non, fin finala èra un pauc un estereotip del jove occitan(ista) de la generacion Y. Mas coma se sap quand fas de radio lo teu “public” lo vèses pas. Rescontrèrem, de còps, de gents que nos venguèron vèire, mai que mai dins de tempses coma l’Estivada o autra mena de recampaments per nos dire qu’escotavan e que se carravan. Creèrem tanben nòstra pagina facebook per aver un pauc aqueste retorn, mas en tota consciéncia qu’un like sus FB significa pas un auditor. Sabi pas se rescontrèrem lo nòstre public, diriái puslèu que descobriguèrem qu’i aviá, qu’i a un public potencial per nòstre biais de faire, sens tampauc saber de tròp en quina quantitat e amb quina fidelitat dins l’escota.
 
 
Contatz-me aquela estranha distribucion que fasiatz d’occitan e francés.
 
G.C. Es una causida que faguèrem tre la debuta e nos i volguèrem téner. L’objectiu, benlèu per deformacion professionala èra de faire acte de pedagogia: èra de menar de monde a ausir e e escotar d’occitan e mai que mai de gents qu’i son pas acostumadas. Voliam que tota persona que tombe sus l’emission per azard, en veitura per exemple, cambie pas sistematicament d’estacion en se disent “es d’occitan i comprèni pas res, zapi”. Se balhas de claus dins ton messatge, perque cadun ne retròbe al mens una partida d’aqueste reflèxe, de regèt de principi es pas mai possible. Foguèt pas totjorn aisit e d’unes nos reprochèron aquesta demarcha. Per nosautres èra un biais de prene en compte la situacion diglossica de lenga occitana, e de trobar un biais de la tractar que nos semble productiu. D’unes fan de “coma se”, en literatura notadament, dins un mèdià potencialament de difusion vasta estimèrem melhor de praticar un bilingÜisme, ja que sèm bilingües e que somiam d’una societat occitana multilingüa.
 
A.B. Per nosautres, aquela distribucion es pas estranha mas puslèu naturala. Coma te disiái, es quicòm que decidiguèrem tre la creacion de l’emission. Ensajar de far mitat òc, mitat francès, emai s’aquò nos foguèt reprochat de còps que i a. Utilizar las doas lengas, aquò permèt per qualqu’un que mestreja pas totalament la lenga de poder seguir e tornar prene lo fial quand aquò comença d’èsser malaisit de comprene en òc. La tòca d’una tala emission, per ieu, es pas d’esclausar los que parlan pas occitan, mas puslèu d’interessar los que lo parlan pas plan. O que creson lo parlar pas, perque de cops que i a son totalament bilingues! En general soi puslèu ieu que passi al francès, que lo Gautièr mestreja plan mai la lenga que ieu.
 
 
Èri acostumat a l’umor paisanasa, e amb vosautres descobriguèri l’umor nullasa. Me pòdes contar vòstra idèa d’umor nullasa?
 
G.C. D’en primièr es l’umor que nos fa rire a nos. L’idèia es de se pas refusar res, de se pas interdire cap de subjècte, cap de trufariá amb la soleta limita d’èsser pas crudèls amb lo monde. Inconscientament èra una umor un pauc “sales gosses”, coma diriam en francés: critic sens se prene al seriós, poder parlar de causas importantas coma completament superficialas sens cap de diferéncia dins lo ton. La trufariá comença per nautres, aquò’s pausat coma una basa pel jòc de mots dins lo títol de l’emission “pels nullasses”, siá que s’adrèiça als nullasses (los auditors) siá qu’es produch per de nullasses (los animators). Un messatge d’umor pausat un pauc aital:  “Nosautres, o sabètz ja, sèm de nullasses, doncas vos anam pas faire de leiçons, dirèm de conarias e se vos tomba dessús nos ne voldretz pas mal perque nòstre vejaire val pas grand causa: sèm nullasses”. Voliam balhar lo mai possible l’idèia d’espontaneitat dins lo prepaus quitament se fòrça causas èran escrichas calibradas e pensadas. Aprèp per dintrar mai dins çò tecnic avèm lo gost de la parodia: las falsas publicitats, los falses collectatges, los falses messatges sus de respondèires, la imitacions pietadosas, aquò son de causas que nos agradan plan. L’imitacion en general nos fa rire, quitament s’es pesuga. Aimam tanben lo comic de repeticion: dempuèi la tota debuta començam cada emission amb dos falses esponsòrs, aquò ne fa bravament a inventar de firmas fictivas, es segur qu’una persona qu’escotariá cada emession ne seriá alassat, mas nosautres nos agrada. Aprèp avèm de foncionaments diferents Aurelian e ieu. El es melhor dins l’espontaneïtat, lo mòde snipper, te sortir la burla al bon moment quand conven. Ieu soi mai d’aise amb l’escritura e lo trabalh en amont. S’agachas los lançaments de las emissions los escriviam sovent un còp l’un un còp l’autre, los seus son mai corts, mai dins l’eficacitat mentre los qu’escriguèri èran mai long e mai barròcs.
 
A.B. Vertat que sèm de nullasses! A la debuta lo tÍtol de l’emission L’occitan pels nullasses jogava amb lo doble sentit “a destinacion dels nullasses” e “fach pels nullasses”. Fin finala, las gents nos apèlan “Los nullasses” ara! L’umor de l’emission es pas talament diferenta de la qu’avèm dins la vida vidanta totes dos. Quand discutissèm en privat sus de subjèctes d’actualitat, o pas, fasèm de digressions, avèm de discutidas absurdas e fasèm de blagas poiridas. Emai l’emission es conflada de “private jokes”... Pensi qu’es çò que lo mond pòt trapar dins l’emission: una umor que pissa pas luènh. De còps, avem consciéncia d’èsser pesucs amb de galejadas vulgaras o de “running-gags” interminables, mas es totalament assumit. Assajam de gardar una umor “bon enfant” coma se ditz en francés e un ton puslèu liure e familièr.
 
 
Avètz tirat contra Alidé Sans e contra la penchenadura d’Alidé Sans, e contra Jan de Nadau, e contra Manu Theron, Claudi Sicre... Tròbi qu’avètz balhat visibilitat a qualques defèctes de l’actualitat occitana -a l’encòp qu’a l’acutalitat occitana—, parlatz-me d’aquel exercici critica e culturala e estetica.
 
A.B. Sas, nosautres los nullasses, nos trufam un pauc de tot e de tot lo mond. Vesèm pas perque la cultura occitana seria esparnhada! Al contrari, pensi qu’es tras qu’important de se trufar d’aquelas personalitats. I a una citacion que ditz “un pòble es adult quand es capable de se trufar d’el dins sa lenga.
 
Totas aquelas personalitats qu’utilisam per se trufar son en general d’artistas qu’aimam plan, mas avèm remarcat que i a un costat sagrat en cò del mitan occitan rapòrt a sos artistas. N’i a qu’acceptan pas qu’un artista occitan sia criticat, emai s’es justificat! Es absurd. Per ieu es un mejan de mostrar justament lo costat viu e dinamic d’una cultura: ne parlar, emai s’aquò es per ne rire, mas ne parlar.
 
G.C. Me sembla que jamai sens pas estats vertadierament missants. Avèm “tirat” sus aquel monde amb pro d’amabilitat. Un idèia darrièr aquò èra de se trufar de l’unanimisme ambient dins lo mitan occitanista o occitanofòn. Per exemple, se legisses lo jornalet trobaràs pas degun per dire qu’aima pas Alidé Sans. Se fa pas. Cal dire qu’es LA cantaire occitana montanta, la votz novèla e originala, l’aura fresca e leugièra que bufa sus la creacion artistica occitana etc. Vòli plan. E es quitament vertat, mas tròbi insuportable qu’òm age pas mai de recuol e d’esperit critic. Dins aquel cas, nos volèm prene lo ròtle de gratacuol, non pas perqu’aimam pas, mas per poder reinvidcar lo drech de romegar e criticar quitament d’un biais piòt. Tot parièr per Manu Theron, qu’es un excellent cantaire e que crea de causas extraordinàrias. Aimam. Mas aimam tanben de mostrar lo costat un pauc caricatural del cantaire occitan qu’i pòt aver dins lo personatge. Jan de Nadau, seriá puslèu una critica dels occitans ordinaris que fasèm a travèrs d’el. Aicí, mai que mai dins Avairon, lo monde que tròban simpatic que parles occitan e que se vòlon mostrar benvolents cap a tu, te venon veire siá en te disent qu’un jorn dins lor vida an legit un libre de Bodon, siá que lor es arribat d’anar a un concèrt de Nadau. E son convençuts que coma occitanofòn, tu i èras atanben e siás super-fan de Nadau. Rai, qu’es benlèu lo solet grop occitan a poder faire sala comola de pertot ont van. Mas aqueste estatut iconic s’amerita tanben d’èsser grapinhat. Idèia doncas de se trufar de la pensada unenca, dins lo meteis genre nos sèm pogut trufar tanben del Grosclaude passat en qualques jorns a la posicion de Che Guevara occitan per aver pas manjat d’una setmana. Disi pas qu’es pas coratjós nimai necessari, al contrari. Mas es indispensable de ne poder rire atanben. Una citacion circulava a un moment donat atribuida de còps Lafont d’autres còps a Robèrt Martí que disiá en subtancia qu’un pòble es adulte quand es capable de se trufar d’el dins sa lenga. Dins los mediàs occitans qual o gausa faire francament? Nos semblava necessari d’o faire.fasiá partida de l’originalitat de L’Occitan pels nullasses. Aprèp, i aviá tanben darrièr la trufariá l’idèia de connivéncia amb un grop uman. Quand una persona A (L’occitan pels nullasses dins aqueste cas) se trufa d’una persona Z (Jan de Nadau, Manu Theron, Claude Sicre, etc.) al prèp d’un grop de persona B (auditors potencials), aquò vòl dire que A e B partejan las meteissas referéncias e que identifican plan Z coma persona o coma entitat. Doncas i a comautat umana recampada a l’entorn de l’umor. Fin finala se quichi un pauc en nos trufant, permetem l’emergéncia d’un grop uman occitan entre nos (perduts e isolats a Rodés) e los que nos escotan ont que siagan. Es un pauc aquò faire pòble. Los moments ont los occitans pòdon aver aqueste sentiment d’èsser un grop son pro rares, alara se ne podiam prepausar d’unes quitament tot pichons e superficials èra ja aquò.
 
Aprèp notaràs tanben que nos sèm totjorn trufats de personas que capitan çò que fan e non pas dels artistas que son al trabalh amb de dificultats, de detractors, etc. Me remembri de m’èsser interdich de faire d’unas vanas sus un cantaire occitan perque justament tot lo monde i tombava ja dessús aprèp son passatge sus France 2. Se trufar dels mai coneguts es tanben reconèisser l’importancia de lor ròtle per l’occitan e per Occitània. Vòl dire que son pro coneguts e identificats perque totes los auditors pòscan comprene las galejadas. Dins la critica e la trufariá sèm, me sembla, anats plan mai luènh contra las “tendéncias” que contra las personas. Dos exemple aital: quand s’organizèt la granda manif de Tolosa de 2012 los organizators avián prepausat un concors per causir l’aficha oficiala. Trobàvem aquò completament piòt: èra faire de sembla-democracia “totlomondepòtparticipar” per esparnhar de faire apèl a un artista o de pagar un professional vertadièr. La resulta ne foguèt miserosa. Aquí subre nos sèm trufats francament e sens gaire d’autocensura. Autre exemple quand organizèron a Rodés un protèsta presentada a la debuta coma una Occitan Pride e que virèt en eveniment folclorista e que subretot se revelèt èsser una granda manipulacion per part d’un parelh d’associacions avaironesas per assegurar lors subvencions. Los organizators demandèron quitament d’èsser recebuts dins L’occitan pels nullasses. Acceptèrem, mas faguèrem una emission-entrevista a carga sens gaire de finesa. Criticàvem pas las personas, mas nos trufàvem de las loras idèias. Aquò nos valguèt plan mai de repròches que la pichòtas burlas ad nominem.
 
 
E cossí an las personalitats que n’avètz fach lo retrach?
 
G.C. Avèm pas jamai recebuts cap de planhs d’Alidé Sans (nimai de son perruquièr), Jan de Nadau, Manu Theron, ni mai Claude Sicre. Tanplan me sembla qu’an probable pas conèissença de l’existéncia d’aquesta emission.
 
A.B. Pel moment avèm pas agut tròp de ressons de las personalitats cibladas, sai que sèm pas pron coneguts e escotats! De tot biais, pensam pas jamai èsser estat missants dins nòstras conarias. E si que non, perdon. Avèm entrevistat Moussu T un còp. Era un pauc al fial de las conariás que disiam sus él: es estat genial, a plan comprès la nòstra umor e aquò foguèt un bon moment.
 
L’umor que ne sèm objècte
 
 
Voldriái parlar d’un autra umor. L’umor que ne sèm victimas. Qualque còp entendi l’accent occitan dins l’audiovisual francés, e sabi qu’aquò es la Metèo o qu’es a parlar un personatge comic. Digatz-me vòstre sentiment. I aurà pas de censura.
 
A.B. As doblidat las publicitats per l’òli d’oliva, l’aiga o de conariàs aitalas… Las soletas causas seriosas ont l’accent es entendut dins los medias es per comentar lo rugbi o las emissions de cosina. Perque aquò fa mai autentic… Es terrible, fa d’annadas que i a un vertadièr racisme a l’encontre de l’accent occitan dins los mèdias nacionals. L’accent occitan es pas jutjat “serios” e semblarià plan, d’aprèp l’imatge balhadas, que sèm de gents que passan lor temps a jogar a la petanca o a bèure de pastís…E puèi d’unes umoristas utilizan l’accent tanben quand vòlon fan un personatge estupid. Aquò va mai luènh uèi, ai legit mantun testimònis de discriminacion al trabalh a causa de l’accent. De gents que refusan los candidats, emai se son competents, perque “arribaràn jamai a de pòstes importants amb aquel accent”. Aquò dura dempuèi d’annadas, mas tòca mai que los occitans, i a fòrça accents que son subjectes a discriminacions. Lo punt de vist parisenc de França...
 
G.C. Rai un accent occitan o dich meridional (ane, poiriá èsser un accent basco o catalan tot parièr) es reservat a la meteo (subretot a la ràdio) o de personatges grotèsques. Es revoltant. Aquò’s ni mai ni mens que de racisme. E pr’aquò i sèm talament acostumats. Quand demandas a qualqu’un originari de l’espaci occitan amb accent occitan etc. d’imitar un gendarma un pauc piòt, primièra causa que farà serà de quichar sus son accent occitan, de lo rendre grotèsc. L’auto-òdi es una estrategia tarribla qu’a fach un trabalh remirable sus aqueste territòri. Que de comics tròben amusant l’accent occitan o la lenga occitana, es lor problèma, es grèu que vejan pas lo rèirefons racista qu’i a darrièr; mas rai, podriam eventualament imaginar que siá mai per ignorància que per intolerància. çò mai grèu es quand los quites occitans ordinaris accèptan aquel estat de faches e se lo tòrnan produsir.
 
 
Soi a agachar vòstres collègas de totas las epòcas: Fabre, Chapduelh, de Nadau, Molin...  Parlatz-me de l’umor occitana que vos agrada, o de la que vos agrada pas.
 
A.B. Soi pas especialista de l’umor occitana en general, mas dins las causas que m’an fach vertadierament rire, i a de nòvas de Florian Vernet, o d’escriches d’Ives Roqueta. Mai recentament, dins las causas que se faguèron en cò dels collègas, pensi a l’episòdi de South Park revirat en occitan per Danis Chapduèlh, que conten d’expressions saborosas, los collègas de DÈTZ.TV… Del costat de la radiò tanben, i avia l’excellenta emission Good morning Occitània, o pendent l’Estivada la cronica MyRodez m’espanta qu’avèm raubat per passar tanben dins la nòstra emission.
 
G.C. A mon vejaire l’umor se pòt partejar quand receptor e emetor partejan de referéncias comunas. Pòdi presar d’òbras literàrias del passat per lor qualitat literària, pr’aquò probable que las trobarai pas risolièras perque ai pas de rèirefons cultural comun pro espés amb l’autor per i poder aderir plenament. En literatura, te citi aital doas òbras que me passan pel cap e que me faguèron rire: Lo trabalh de las mans d’Ives Roqueta e jardindelasdelicias.com de Florian Vernet. Per tot diferents que siagan aqueles dos libres aimi lor exageracion, l’acumulacion, los jòcs narratius e lo costat “barròc” qu’i podèm trobar. Totes dos desvolopan una umor acida, e mai nègre en cò de Vernet, benlèu mai brut per Roqueta mas que dins los dos cases m’agrada. Aprèp, dins lo passat, tan siá Catinon e Jacotin que Padena per exemple, son d’òbras que son estadas pensadas e que rescontrèron lor public. Ai fòrça respièch e admiracion per aquò, ça que la pintran un univèrs qu’es pas lo mieu e que ne conèissi pas tota subtilitat çò que m’empacha d’aderir. A l’ora d’ara en tèrme d’umor occitana aimi: la Manaset, lo blòg Ma vida amb ieu, la màger part de las produccions de Dètz TV o encara lo trabalh de Campredon e Bedèl sus La Seria
 
 
E sus l’umor que vos agrada pas?
 
A.B. Aprèp, dins las causas que m’agradan un pauc mens, parlavas de Nadau. Es pas qu’es pas risolièr, es sonque que trapi que se renovèla pas pron e qu’a qualquas galejadas que repàpia dempuèi al mens 20 ans... Bon, aprèp anam pas criticar, nosautres... I a de galejadas que tornam far a cada emission!
 
E per clavar. Quina èra la vòstra escomesa? I avètz capitat almens en part?
 
A.B. Coma t’ai dich, avèm començat l’emission sens aver veritablament de tòca, mas soi content quand qualqu’un me ditz qu’escota la nòstra emission amb plasèr, que lo ton li agrada, o qu’aquò li a agradat perque a poscut tot comprène amb lo francés e qu’es pas totjorn lo cas amb d’emissions autras en occitan. Aprèp, avem benlèu conseguit a far una emission amb un ton coma lo voliam a la debuta e que nos sembla. Es ja plan.
 
G.C. L’escomesa primièra èra per nosautres de passar de bon temps en tot dire de conarias davant lo micrò e tan melhor se de monde nos escotan. Dins aquesta mesura pòdi dire que l’escomesa foguèt capitada. Nos sèm carrats de faire aquesta emission, l’an difusida sus Radio Occitània e Radio Lengadòc, doncas despassèt nòstras esperanças en tèrme d’escota, doncas tan melhor. Aprèp me demòra un regret es d’èsser pas estat capables de menar lo pretzfach mai luènh. Dins aquestas cinc darrièras annadas las iniciativas de monde de nòstre temps (tòrni a çò que te disiái sus la generacion Y) per faire viure l’occitan a travèrs l’umor se son desvolopadas. Manaset dins la sembla-premsa, Dètz per las videos, lo GOD e Fred Mistral sus facebook, etc. e nosautres sus la ràdio. Es damnatge qu’aguèssem pas capitat (e avèm quitament pas assajat) de nos amassar, d’articular nòstres trabalhs, de nos federar dins una mena de felibritge del segond gra per un occitan del sègle XXI. De segur quichi, l’as plan comprés, pr’aquò me pensi qu’avèm mancat quicòm e que lo fach qu’aquesta generacion causigue l’umor puslèu que la literatura, lo teatre o d’autres mòdes d’expression es simptomatic e revelator de quicòm (sens que siague en mesura de dire tròp qué).
 
Un regrèt tanben benlèu seriá d’aver pas investit mai lo camp local, l’emission producha e difusida a Rodés, me sembla qu’èra mai escotada endacòm mai que non pas aicí. Auriam benlèu pogut soscar a prepausar de desvolopaments per renovelar l’occitanisme de nòstre canton, organizar de Concèrts pels Nullasses, de cafès de las lengas pels nullasses o sai pas qué encara, mas fin finala nòstra accion per l’occitan despassèt pas l’estudiò e benlèu o podèm regretar un pauc.
 
 
 
 
Manèl Zabala
 
[1]   Totes los programas emeses son aicí. Bona escota.


Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Eric 971 Sentann
1.

Suberbon per la ràdio e aqueste agís d'emission qui rend intelligent e qui hè arríser ! (arren de véser dab la tele). Article de long léger, i a de qué contar... Un complement sus l'accent occitan en comunicacion francofòna : apareish tanben dab los paleontològues, arqueològues e autes preïstorians. I balha una quita legitimitat ?

  • 0
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article