capçalera campanha

Actualitats

Canas: fa 40 ans qu’un filme en occitan, ara desaparegut, ganhèt la Camèra d’Aur

En 1980, lo primièr longmetratge del peiregòrd Jean-Pierre Denis èra guierdonat per la critica per son filme en lemosin Histoire d’Adrien. Uèi lo jorn es complicat de ne seguir l’impacte

En circonstàncias normalas, uèi dimars auriá començat la 73a edicion del festenal de cinèma de Canas. Fa 40 ans, en 1980, se tenguèt una edicion clau per la lenga occitana.


Una annada potenta
 
Après emportar quatre Oscars amb All That Jazz, Bob Fosse obteniá un ex aequo a la Palma d’Aur amb Akira Kurosawa, que i presentava Kagemusha. Anouk Aimée e Michel Piccoli ganhèron los prèmis de l’interpretacion coma partida de Salto nel vuoto de Marco Bellocchio. Los critics e la jurada, dirigida per Kirk Douglas, èran entosiasmats amb lo darrièr filme d’Alain Resnais, Mon Oncle d’Amérique, que los transportava per l’evidéncia del títol devèrs los classics de Tati.
 
E demest la cordelada de títols, de projeccions comercialas d’Stalker de Tarkovsky,o la de Jean Luc Godard amb Isabelle Huppert, l’astre volguèt que la majoritat de critics de cinèma se prononcièsson en favor d’un umil filme autofinançat: Histoire d’Adrien, en li autrejant la Camèra d’Aur.
 
 
De Borron a la Croseta
 
L’Histoire d’Adrien se situa abans la Primièra Guèrra Mondiala, a Borron (Peiregòrd Central), un filh bastard fugís lo domicili, ont regnan de valors subretradicionalas, per cercar son amorosa Marguerite...
 
A mai, l’Histoire d’Adrien foguèt rodada a un 75% en occitan e a un 25% en francés, çò que s’opausa a la causida de l’annada precedenta, quand presentèron en francés Le Cheval d’orgueil, un filme breton que se debana al país de Bro-Vigoudenn dins lo meteis periòde.
 
“Sens la lenga, ‘queu filme seriá pas la meitat de çò qu’es. E Denis o sap ben que vòu pas auvir parlar d’una version francesa. En francés, Histoire d’Adrien seriá estat «regionalista» o «provinciau». En occitan, es universau. Miquèu Chapduèlh[1].
 
Jos lo pretèxt del naturalisme, tant l’Histoire d’Adrien coma Malaterra de Philippe Carrese fòrça ans pus tard, mostravan una fidelitat a las rasics.
 
Los que l’an vist, lo descrivon coma un filme fòrça equilibrat: “Los dialògs son bruts de descofratge, simples, reactius, credibles. L’ensemble fonciona, capta l’atencion entrò la fin. L’istòria oscilla entre rudesa e frescor, revòlta e jòia, sens èsser ni superficiala, ni purament naturalista.”[2]
 
 
Una istòria abandonada
 
Ai passat fòrça jorns a redescobrir la subtila traça que demòra sus Internet d’aquel filme, per saber se se remembran d’el. Sabi que l’an recuperat a l’Ostau dau País Marselhés e a l’IEO Lemosin, ont lo projectèron lo 23 e lo 30 de novembre de 2017 respectivament. Los VHS s’agotèron a la primièra edicion e se’n faguèt pas cap d’autra distribucion, los dreches de distribucion son atrapats dempuèi d’annadas en Luxemborg.
 
Voliái basar ma recèrca sus l’abséncia, car la violéncia institucionala es una sòrta de negligéncia e d’abandon. Per aquesta rason, me sembla interessant de remarcar que, dos dels tres còps que los critics ensajan de parlar de l’Histoire d’Adrien pendent lo debat televisat a prepaus dels ganhants del festenal, son interromputs, lo primièr còp per una dobtosa aparicion “non planificada” de Kurosawa per son entrevista e lo segond còp per manca de temps.



Mas soi optimista. Segon Ciné-Ressources, fòrça jornals ne parlèron mai d’un còp dins los ans 1980 e 1981: France-Soir, Le Figaro, Le Matin, Liberation (4 còps), Le Monde, Le Quotidien de París. Lo filme aviá sa primièra comerciala lo 14 de genièr de 1981, en aquel temps Volèm Viure al País èra una formacion politica activa, e lo 14 de març François Mitterrand reclamava un estatut de reconeissença de las lenguas e culturas de França, mai que mai dins l’espaci de radiodifusion:
 
“Lo temps es vengut d’un estatut de las lengas e culturas de França que lor reconesca una existéncia reala. Lo temps es vengut de lor dobrir grandas las pòrtas de l’escòla, de crear las societats regionalas de ràdio e television que permetan lor difusion, de lor acordar tota la plaça que meritan dins la vida publica”.
 
I a una entrevista geniala de Jean Pierre Denis dins Sud-Ouest a prepaus del filme. Es la sola entrevista sus Internet sus aqueste subjècte, es pro recenta e inclutz d’extraches dels jornals de l’epòca. Mas m’es estat de tot en tot impossible de saber fins a quin ponch lo mond coneisson lo filme.
 
Tanpauc se sap pas res de la darrièra idèa de Jean-Pierre Denis, qu’en 2013 anonciava son intencion de far un filme sus la batalha de Murèth.
 
 

 
Zep Armentano


 
[2] “Un grand filme occitan: ‘Histoire d’Adrien’” publicat dins lo n°9 de la revista Òc.
 

abonar los amics de Jornalet
 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris

Miqueu Pujol ayreilhan 65 e ercé 09
6.

Quie sria plan de tornar fèr vése aqueth film, on eth occitan ei present d'un cap ath aute sense que sia "portat" peths actors. Que sembla era lenga normala, ordinaria, e pas normalisada, urosament !

  • 3
  • 0
Mèfi! 31
5.

*camèra !
Un còp mai, un "occitanisme" extravagant, que nat òme de la Planeta comprendrà pas.
N'i a que disen una camèra tal com una quimèra?
Càmera o camerà o mai cambra, s' aquò pausa problèma !

  • 5
  • 11
Ricard nautavila
4.

#3 òi ! e mai podèm demandar a l'OPLO de lançar la crida per tornar trobar aquel tresauret.
Non, desconi.

OPLOL

  • 15
  • 1
Gerard Cairon Florentin d\'Albigés
3.

Me soveni de la projeccion d'aquel film dins una sala" normala" a Albi ( benlèu qu'èra al ciné que se sonava ; "le Paris"!). Per ieu, jove occitanista....quina emocion, quinas pòrtas que semblavan se dobrir.
Aviàm la cançon , lo teatre de qualitat, e ....ara lo cinéma. Se podiá ausir per carrièiras sustot lo Dimars e lo Dissabte tindar la lenga....
Me cali ; L'ora es pas a la"saudade"( coma dson los lusofòns)
Per tornar al concret, me sembla qu'en lançant un appèl, se deu ben trobar de monde qu'an una version VHS del film, amagada e doblidada dins qualque recanton. .....

  • 18
  • 0
Creissentés desliurat Clarmont
2.

https://www.youtube.com/watch?v=YBY4hfGmURU

Macarèu !

"Je ne sais pas si ce film aura beaucoup de public. Parce que c'est le premier film parlé en patois."
Aquel desdenh de la entervistadora... Jean-Pierre Denis parla de la lenga d'òc e l'autra li respondèt solament ambé lo terme "patois" per la designar, maugrat las paraulas dau paure Joan-Peire... --''

  • 12
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article