Jean-Paul Gouteux es entomologista medical especializat de tripanosomiasi (la malautiá del sòm). Foguèt cooperant en Kivu dins l’èx-Zaire, mas tanben residiguèt e trabalhèt dins mai d’un país african. Tornèt en França en 1994 e d’ara enlà milita per far emergir la vertat tocant lo genocidi que ne son estats victimas 800 000 tutsis. Se ditz revoltat contra la banalizacion dels crimes contra l’umanitat e ten a denonciar sos autors e lors complices.
Del mes d’abrial al mes de junh de 1994, valent a dire en tres meses, se debanèt lo genocidi mai rapide de l’istòria de l’umanitat. En un pichon trimèstre 800 000 personas foguèron massacradas a la mascòta o se volètz melhor al talhabarta. Aquò se passava en Rwanda jos uèlhs e amb la complicitat de l’armada francesa. En França, plan solide, los politicians, mas tanben los mèdias se gardèron de ne parlar e se gardan encara, en 2014, de ne parlar. Una rason de mai per nacionalistas e democratas occitans de rebrembar l’inimaginable.
Segon la teoria jacobina e o cal ben dire, imperialista, caliá qu’a tot pèrdre Rwanda siaguèsse a l’imatge de França: un país sens minoritats. Alavetz, vivián dins lo país doas semblaetnias. Disi plan doas semblaetnias estant qu’hutus e tutsis son del meteis pòble, mas la diferéncia ven, originàriament, de la posicion sociala dels unes e dels autres dins la societat tradicionala. De fach, abans la colonizacion del continent, los tutsis èran puslèu guerrièrs e elevaires de bestial, alara que los hutus èran puslèu agricultors. Son los hutus, arribats al poder amb l’ajuda de la poténcia coloniala bèlga, que montèron en espilla aquela diferenciacion etnica de farlabica. Èra una mena de revenge sus la classa sociala que governava anteriorament. De fach, dins la societat tradicionala anteriora a la colonizacion e a la cristianizacion de Rwanda, la diferéncia entre hutus e tutsis èra una diferéncia de casta e non pas d’etnia. Dins aquela societat la reparticion del trabalh èra assegurada per de castas, coma malurosament dins d’autras societats tradicionalas.
Mas los hutus èran mai nombroses (80% de la populacion) que non pas los tutsis. Alavetz, quand los primièrs arribèron al poder amb l’ajuda del colonizaire bèlga, n’arrestèron pas de se voler venjar de la supremacia assegurada anteriorament pels tutsis. Metèron en plaça una discriminacion sus la carta d’identitat dels ciutadans rwandeses amb la mencion “tutsi” o “hutu”. Mas i aviá tanben de mesuras discriminatòrias que foguèron presas. Per exemple los tutsis avián pas drech d’estudiar aprèp l’ensenhament primari e maitas causas lor èran interdichas.
Es en 1957 que foguèt publicat lo Manifèst dels hutus amb l’ajuda de la glèisa catolica que sosteniá los hutus, mai permeables a la colonizacion e a la cristianizacion que non pas los tutsis. Dins aquel manifèst los tutsis son designats coma “una raça minoritària estrangièra” qu’expleita los “autentics rwandeses” que son los hutus. Vertat es que los hutus aprofiechèron la situacion de l’erupcion d’una novèla fòrça sociala per s’aligar an ela per fin de rompre amb la tradicion blocada de las castas. Mas puslèu que de ne demorar sul plan social, los hutus, la glèisa catolica e l’Estat colonizaire ne fasquèron, per simplificacion criminala, un afar racista. Un còp de mai, e la tièra comencèt pels chaples dels occitans al sègle XIII, la glèisa catolica participava a un genocidi.
En 1958 foguèt creat lo primièr partit segregacionista hutu. En 1963 se debanèt lo chaple de mai d’un desenat de milièrs de tutsis a Gikongoro. De seguida fugiguèron 200 000 tutsis que s’anèron recaptar de cap a Oganda, Zaire, Kenya e Burundi. Segon un cronicaire de l’epòca se tractèt “del chaple mai òrre e mai sistematic desempuèi l’exterminacion dels josieus pels nazis”. Ja aquel “pichon genocidi” foguèt dissimulat per las autoritat rwandesas, la tutèla bèlga e la ierarquia catolica.
La complicitat entre poder hutu e imperialisme francés comencèt en 1975 alara que l’amòrri president Giscard d’Estanh anava safarinar en Rwanda. Mas, aquò se sap, l’imperialisme es pas una exclusivitat de la drecha francesa. L’esquèrra francesa es aitant imperialista, e mai o seriá mai, s’èra possible. Atanben en 1982, Jean-Christophe Mitterrand, lo filh del paire e pilar de la màfia Françafrica, s’acanhardèt amb Jean-Pierre Abiarimana, l’autre filh de l’autre paire. En 1990 l’armada francesa interven en Rwanda e los chaples de tutsis reprenon. Reprenon e s’arrestaràn pas fins al genocidi de 1994. França farà tot per sabotar los acòrdis d’Arusha que devián establir (pas restablir qu’es pas jamai estada de compte) la democracia dins lo país en suprimissent tota referéncia “etnica” dins una societat, o cal tornar dire, sens diferéncia raciala, lingüistica o religiosa.
Lo 6 d’abrial de 1994 l’avion dels presidents de Rwanda e de Burundi es misteriosament desquilhat coma un perdigalh per un missil de fabricacion francesa. An aquel moment precís lo barbouze de Mitterrand, Paul Barril, es a Kigali. L’endeman, lo genocidi comença. Lo 9 d’abrial, l’ambaissador de França a Kigali fa destrusir totes los archius de la representacion diplomatica. Las vendas d’armas per França als chaplaires contunhan. Lo genocidi, tecnocraticament planificat, “contunha a rason de dètz oras per jorn, amb una pausa de doas oras per manjar a miègjorn” (sic). A la fin del mes de junh, un minimum de 800 000 tutsis son estats tuats jos l’agach de las tropas francesas qu’auràn pas bolegat un det per arrestar l’exterminacion en òbra.
La question que demòra d’escalcir es: perqué França participèt an aquel genocidi? Alison des Forges, dins un rapòrt de 933 paginas escrich per l’organizacion umanitària Human Rights Watch Africa, porgís una part de responsa: “Mitterrand, los oficièrs en relacion amb Rwanda e d’autres responsables politics avián assimilat la doctrina de la «rubanda nyamwinshi» (lo pòble majoritàri) espandida pels aparaires del poder hutu. Tal coma eles, pensavan que la majoritat etnica correspondiá infalhiblament a una majoritat democratica”. Tot es dich! Per l’ideologia jacobina un Estat egala un sol pòble. L’Estat francés arrèsta pas d’o dire als organismes internacionals que li vòlon far signar de cartas e autras convencions suls dreches culturals e lingüistics: en França i a pas que de franceses. De Dunquèrca a Biàrritz e de Brèst a Estrasborg totòm es francés, deu parlar francés, manjar francés e subretot pensar francés. Tot çò que despassa deu èsser còp sec eliminat, arrassat e eradicat. Alavetz, los franceses foguèron plens de compreneson quand l’amic poder hutu lor demandèt de l’ajudar a eliminar los marrits tutsis, una òrra minoritat que gausava, de subrepés, voler establir una democracia dins lo país e participar an aquela democracia. L’ideologia jacobina es una ideologia absolutista e doncas criminala. O cal dire e tornar dire tantes còps coma necessari. Lo genocidi de Rwanda es aquí per o provar un còp de mai. Belgica volguèt pas sosténer lo poder racista del dictator Abiarimana. Solament França podiá sosténer en Africa un dictator de mai. Dins un vertadièr país democratic europèu, los ciutadans, valent a dire la carrièra, seguisson pas forçadament la politica estrangièra de lor govèrn. En Belgica lo pòble, los mèdias e lo Parlament avián demandat la retirada del sosten al poder racista de Kigali. En França, Mitterrand mandèt l’armada francesa al secors del dictator sens solament demandar son vejaire al Parlament. Coma o escriu Jean-Paul Gouteux dins son libre: “Los bailes de la «pàtria dels dreches umans» se faguèron dobèrtament, a cara descobèrta, los complices d’un genecidi e aquò sembla pas de los destorbar”. Quand en Euròpa, contra tota evidéncia, lo poder jacobin refusa de reconéisser l’existéncia d’un pòble còrs o d’un pòble occitan, avèm lo dever de denonciar aquel comportament racista. Quand en Rwanda lo meteis poder jacobin crèa, per los besonhs de sa propaganda antidemocratica, una raça superiora, avèm tanben de denonciar aquela mistificacion racista.
Sèrgi Viaule
_____
GOUTEUX, Jean-Paul. Un génocide sans importance. Edicions Tahin Party, 2001. 160 paginas.
Del mes d’abrial al mes de junh de 1994, valent a dire en tres meses, se debanèt lo genocidi mai rapide de l’istòria de l’umanitat. En un pichon trimèstre 800 000 personas foguèron massacradas a la mascòta o se volètz melhor al talhabarta. Aquò se passava en Rwanda jos uèlhs e amb la complicitat de l’armada francesa. En França, plan solide, los politicians, mas tanben los mèdias se gardèron de ne parlar e se gardan encara, en 2014, de ne parlar. Una rason de mai per nacionalistas e democratas occitans de rebrembar l’inimaginable.
Segon la teoria jacobina e o cal ben dire, imperialista, caliá qu’a tot pèrdre Rwanda siaguèsse a l’imatge de França: un país sens minoritats. Alavetz, vivián dins lo país doas semblaetnias. Disi plan doas semblaetnias estant qu’hutus e tutsis son del meteis pòble, mas la diferéncia ven, originàriament, de la posicion sociala dels unes e dels autres dins la societat tradicionala. De fach, abans la colonizacion del continent, los tutsis èran puslèu guerrièrs e elevaires de bestial, alara que los hutus èran puslèu agricultors. Son los hutus, arribats al poder amb l’ajuda de la poténcia coloniala bèlga, que montèron en espilla aquela diferenciacion etnica de farlabica. Èra una mena de revenge sus la classa sociala que governava anteriorament. De fach, dins la societat tradicionala anteriora a la colonizacion e a la cristianizacion de Rwanda, la diferéncia entre hutus e tutsis èra una diferéncia de casta e non pas d’etnia. Dins aquela societat la reparticion del trabalh èra assegurada per de castas, coma malurosament dins d’autras societats tradicionalas.
Mas los hutus èran mai nombroses (80% de la populacion) que non pas los tutsis. Alavetz, quand los primièrs arribèron al poder amb l’ajuda del colonizaire bèlga, n’arrestèron pas de se voler venjar de la supremacia assegurada anteriorament pels tutsis. Metèron en plaça una discriminacion sus la carta d’identitat dels ciutadans rwandeses amb la mencion “tutsi” o “hutu”. Mas i aviá tanben de mesuras discriminatòrias que foguèron presas. Per exemple los tutsis avián pas drech d’estudiar aprèp l’ensenhament primari e maitas causas lor èran interdichas.
Es en 1957 que foguèt publicat lo Manifèst dels hutus amb l’ajuda de la glèisa catolica que sosteniá los hutus, mai permeables a la colonizacion e a la cristianizacion que non pas los tutsis. Dins aquel manifèst los tutsis son designats coma “una raça minoritària estrangièra” qu’expleita los “autentics rwandeses” que son los hutus. Vertat es que los hutus aprofiechèron la situacion de l’erupcion d’una novèla fòrça sociala per s’aligar an ela per fin de rompre amb la tradicion blocada de las castas. Mas puslèu que de ne demorar sul plan social, los hutus, la glèisa catolica e l’Estat colonizaire ne fasquèron, per simplificacion criminala, un afar racista. Un còp de mai, e la tièra comencèt pels chaples dels occitans al sègle XIII, la glèisa catolica participava a un genocidi.
En 1958 foguèt creat lo primièr partit segregacionista hutu. En 1963 se debanèt lo chaple de mai d’un desenat de milièrs de tutsis a Gikongoro. De seguida fugiguèron 200 000 tutsis que s’anèron recaptar de cap a Oganda, Zaire, Kenya e Burundi. Segon un cronicaire de l’epòca se tractèt “del chaple mai òrre e mai sistematic desempuèi l’exterminacion dels josieus pels nazis”. Ja aquel “pichon genocidi” foguèt dissimulat per las autoritat rwandesas, la tutèla bèlga e la ierarquia catolica.
La complicitat entre poder hutu e imperialisme francés comencèt en 1975 alara que l’amòrri president Giscard d’Estanh anava safarinar en Rwanda. Mas, aquò se sap, l’imperialisme es pas una exclusivitat de la drecha francesa. L’esquèrra francesa es aitant imperialista, e mai o seriá mai, s’èra possible. Atanben en 1982, Jean-Christophe Mitterrand, lo filh del paire e pilar de la màfia Françafrica, s’acanhardèt amb Jean-Pierre Abiarimana, l’autre filh de l’autre paire. En 1990 l’armada francesa interven en Rwanda e los chaples de tutsis reprenon. Reprenon e s’arrestaràn pas fins al genocidi de 1994. França farà tot per sabotar los acòrdis d’Arusha que devián establir (pas restablir qu’es pas jamai estada de compte) la democracia dins lo país en suprimissent tota referéncia “etnica” dins una societat, o cal tornar dire, sens diferéncia raciala, lingüistica o religiosa.
Lo 6 d’abrial de 1994 l’avion dels presidents de Rwanda e de Burundi es misteriosament desquilhat coma un perdigalh per un missil de fabricacion francesa. An aquel moment precís lo barbouze de Mitterrand, Paul Barril, es a Kigali. L’endeman, lo genocidi comença. Lo 9 d’abrial, l’ambaissador de França a Kigali fa destrusir totes los archius de la representacion diplomatica. Las vendas d’armas per França als chaplaires contunhan. Lo genocidi, tecnocraticament planificat, “contunha a rason de dètz oras per jorn, amb una pausa de doas oras per manjar a miègjorn” (sic). A la fin del mes de junh, un minimum de 800 000 tutsis son estats tuats jos l’agach de las tropas francesas qu’auràn pas bolegat un det per arrestar l’exterminacion en òbra.
La question que demòra d’escalcir es: perqué França participèt an aquel genocidi? Alison des Forges, dins un rapòrt de 933 paginas escrich per l’organizacion umanitària Human Rights Watch Africa, porgís una part de responsa: “Mitterrand, los oficièrs en relacion amb Rwanda e d’autres responsables politics avián assimilat la doctrina de la «rubanda nyamwinshi» (lo pòble majoritàri) espandida pels aparaires del poder hutu. Tal coma eles, pensavan que la majoritat etnica correspondiá infalhiblament a una majoritat democratica”. Tot es dich! Per l’ideologia jacobina un Estat egala un sol pòble. L’Estat francés arrèsta pas d’o dire als organismes internacionals que li vòlon far signar de cartas e autras convencions suls dreches culturals e lingüistics: en França i a pas que de franceses. De Dunquèrca a Biàrritz e de Brèst a Estrasborg totòm es francés, deu parlar francés, manjar francés e subretot pensar francés. Tot çò que despassa deu èsser còp sec eliminat, arrassat e eradicat. Alavetz, los franceses foguèron plens de compreneson quand l’amic poder hutu lor demandèt de l’ajudar a eliminar los marrits tutsis, una òrra minoritat que gausava, de subrepés, voler establir una democracia dins lo país e participar an aquela democracia. L’ideologia jacobina es una ideologia absolutista e doncas criminala. O cal dire e tornar dire tantes còps coma necessari. Lo genocidi de Rwanda es aquí per o provar un còp de mai. Belgica volguèt pas sosténer lo poder racista del dictator Abiarimana. Solament França podiá sosténer en Africa un dictator de mai. Dins un vertadièr país democratic europèu, los ciutadans, valent a dire la carrièra, seguisson pas forçadament la politica estrangièra de lor govèrn. En Belgica lo pòble, los mèdias e lo Parlament avián demandat la retirada del sosten al poder racista de Kigali. En França, Mitterrand mandèt l’armada francesa al secors del dictator sens solament demandar son vejaire al Parlament. Coma o escriu Jean-Paul Gouteux dins son libre: “Los bailes de la «pàtria dels dreches umans» se faguèron dobèrtament, a cara descobèrta, los complices d’un genecidi e aquò sembla pas de los destorbar”. Quand en Euròpa, contra tota evidéncia, lo poder jacobin refusa de reconéisser l’existéncia d’un pòble còrs o d’un pòble occitan, avèm lo dever de denonciar aquel comportament racista. Quand en Rwanda lo meteis poder jacobin crèa, per los besonhs de sa propaganda antidemocratica, una raça superiora, avèm tanben de denonciar aquela mistificacion racista.
Sèrgi Viaule
_____
GOUTEUX, Jean-Paul. Un génocide sans importance. Edicions Tahin Party, 2001. 160 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari