Actualitats
Pel respècte dels noms de las olivas e dels olius
Josiana Ubaud a mandat una letra dobèrta als professionals del país
L’etnobotanista e lexicografa occitana, Josiana Ubaud, a mandat una letra dobèrta als oleïcultors, a las cooperativas oleïcòlas e als cercaires pel respècte dels noms de las olivas e dels olius.
“Faguèri coma per lo MUCÈM”, çò diguèt Ubaud a la redaccion de Jornalet, en apondent “que se leis occitans cridan pas, se bolegan pas, se demòran muts, se faudrà pas estonar de l’eradicacion de nòstra lenga e mai en d’endrechs ont es primordiala: l’oleïcultura es un d’aquestei domenis.”
Dins la letra, Ubaud explica als professionals que “cometon d’errors, inexorablament, per qualificar lei varietats” de las olivas e los olius. E aital encoratja los “occitans d’origina” e los “non-occitans d’origina mai amorós deis olius e venguts actors de l’oleïcultura” a emplegar la nomenclatura corrècta. Dins aquel sens, l’etnobotanista fornís los noms dels olivièrs e de las olivas en occitan e adaptats al francés. Al delà cita tanben los noms de las olivas en grafia mistralenca.
Ubaud nos expliquèt cossí li arribèt l’idèa de far aquela letra dobèrta:
“Coma etnobotanista particularament interessada per l’oleïcultura (e la viticultura), recampi de noms d’olivas e d’oliviers despuei d’annadas, tant sus lo terren coma dins lei tèxtes. La coeréncia «oliva au feminin / olivier au masculin» es una banalitat tant es una evidéncia, coma pera/perier. Avèm donc lei pareus lexicaus coerents aglandau/aglandala, verdau/verdala, pigau/pigala, roget/rogeta, sausin/sausina, vermelhet/vermelheta, negret/negreta, etc., aquò per 150 varietats a pauc près. Donc banhi dins l’òli despuei d’annadas, en defòra de n’èstre una tastaira incondicionala.
Aquestei banalitats gramaticalas, diriáu aquestei truismes, malaürosament, son pas çò que podèm legir ni sus leis etiquetas, ni dins leis articles scientifics o d’oleïcultura. Per pèrda de lenga, mesprètz «dau patés», pauc pòrta la rason. Ai ja passat d’oras a li explicar cada còp que crompavi mon òli a un molin. Abans qu’e mai aqueste sector emblematic per nòstra lenga foguèsse vengut un desèrt lingüistic mesconeissable, estimèri que faliá alertar la profession sus tota la cadena, dau productor au cercaire, e aprofechar Internet per tocar lo nombre mai grand possible d’actors. Me prenguèt d’oras e d’oras a bastir l’argumentari e a trobar leis adreiças. Encara aguèri pron de mancas... Mai constati ja que ma letra a virat e que va donc tocar mai de monde que mei 115 adreiças primitivas.”
E mai se lo mandadís es recent, l’iniciativa a fach fruch:
“Faguèri coma per lo MUCÈM”, çò diguèt Ubaud a la redaccion de Jornalet, en apondent “que se leis occitans cridan pas, se bolegan pas, se demòran muts, se faudrà pas estonar de l’eradicacion de nòstra lenga e mai en d’endrechs ont es primordiala: l’oleïcultura es un d’aquestei domenis.”
Dins la letra, Ubaud explica als professionals que “cometon d’errors, inexorablament, per qualificar lei varietats” de las olivas e los olius. E aital encoratja los “occitans d’origina” e los “non-occitans d’origina mai amorós deis olius e venguts actors de l’oleïcultura” a emplegar la nomenclatura corrècta. Dins aquel sens, l’etnobotanista fornís los noms dels olivièrs e de las olivas en occitan e adaptats al francés. Al delà cita tanben los noms de las olivas en grafia mistralenca.
Ubaud nos expliquèt cossí li arribèt l’idèa de far aquela letra dobèrta:
“Coma etnobotanista particularament interessada per l’oleïcultura (e la viticultura), recampi de noms d’olivas e d’oliviers despuei d’annadas, tant sus lo terren coma dins lei tèxtes. La coeréncia «oliva au feminin / olivier au masculin» es una banalitat tant es una evidéncia, coma pera/perier. Avèm donc lei pareus lexicaus coerents aglandau/aglandala, verdau/verdala, pigau/pigala, roget/rogeta, sausin/sausina, vermelhet/vermelheta, negret/negreta, etc., aquò per 150 varietats a pauc près. Donc banhi dins l’òli despuei d’annadas, en defòra de n’èstre una tastaira incondicionala.
Aquestei banalitats gramaticalas, diriáu aquestei truismes, malaürosament, son pas çò que podèm legir ni sus leis etiquetas, ni dins leis articles scientifics o d’oleïcultura. Per pèrda de lenga, mesprètz «dau patés», pauc pòrta la rason. Ai ja passat d’oras a li explicar cada còp que crompavi mon òli a un molin. Abans qu’e mai aqueste sector emblematic per nòstra lenga foguèsse vengut un desèrt lingüistic mesconeissable, estimèri que faliá alertar la profession sus tota la cadena, dau productor au cercaire, e aprofechar Internet per tocar lo nombre mai grand possible d’actors. Me prenguèt d’oras e d’oras a bastir l’argumentari e a trobar leis adreiças. Encara aguèri pron de mancas... Mai constati ja que ma letra a virat e que va donc tocar mai de monde que mei 115 adreiças primitivas.”
E mai se lo mandadís es recent, l’iniciativa a fach fruch:
“Aguèri pas que de mercejaments e de felicitacions de la profession... Me va permetre de rescontrar un saberut de l’oliva, qu’es a la retirada a Montpelhièr. Me cerquèt dins l’annuari, me sonèt directament a l’ostau. Avèm ja parlat mieja oreta au telefòn: es un potz de sciéncia e un relèu preciós dins la profession. Un responsable de l’AFIDÒL de Montpelhièr (organisme per la profession) m’a respondut tanben e a fach virar ma letra. E ai escambiat amb un scientific de la cambra d’agricultura qu’es dins lei Pirenèus Orientaus e Aude. D’oleïcultors me mercegèron tanben de leis aver alertats e dubèrt leis uelhs.
E mai un viticultor-oleïcultor m’escriguèt directament en occitan!! Un plaser!!
Desespèri donc pas de far virar la ròda dins l’autre sens per fin de plus jamai veire marcat «l’oliva aglandau, l’olivier grossana» en plaça de «l’oliva aglandala, l’olivier grossan», es a dire en francés «l’olive aglandale, l’olivier grossan»”.
E mai un viticultor-oleïcultor m’escriguèt directament en occitan!! Un plaser!!
Desespèri donc pas de far virar la ròda dins l’autre sens per fin de plus jamai veire marcat «l’oliva aglandau, l’olivier grossana» en plaça de «l’oliva aglandala, l’olivier grossan», es a dire en francés «l’olive aglandale, l’olivier grossan»”.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Efectivament, nos fau absoludament investir lei domenis economics, d'autant qu'una enquista a provat qu'es "vendeire". Un vin, un mèu, un òli clarament individualizats, parlant la lenga, atiran tota la practica, francesa coma europèa, largament mai qu'un produch aseptizat, transparent.
D'unei vinhairons an comprés e nomman sei tinadas "las corchas", "las vises". Faudriá apondre au revèst de la botelha lo perqué dei noms... Produchs de qualitat per saupre-far autentics son indissociables de la lenga que li donèt naissença, qu'es un vector economic e non un fren...
#2Me pensi que diu i aver d'autres domènis ont l'occitan es desgalhat rapòrt a cap de coneissenças.
Quora aurèm un mòda d'emplec en occitan sus los produches fach en occitania ?
Cossi son pas etiquetat los fruches e legumas produches en occitania dins nòstra lenga ?
Aquò tanben es un mejan de socializar nòstra lenga.
Un brave mercí per na Josiana Ubaud per sa batesta contra l'oblit de la lenga nòstra.
Ginhèc ! aqui l'autora fa ligam d'entre l'occitan e economia.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari