Actualitats
E coneishetz Landés?
En Peiregòrd, un antropològ que’s hè comedian, contaire, musician…
Antropològ e comedian, lo peiregordin Michel Feynie qu’a montat un spectacle bilingüe òc-francés, Òmes e femnas de Landés. Après las permèiras representacions a Santa Fe la Granda (Gironda), que serà presentat a Bordèu, au mes de mai: lo divés 8, lo dissabte 9 (20h30) e lo dimenge 10 a 16 h. Ont? Au teatre de la Rossèla, au nº 77 de la dita Carrèira de la Rossèla, on se hadè autes còps lo negòci de las carns saladas e deus hromatges, a costat de la Pòrta de Borgonha o “de las Salinèiras” (Plaça Bir Hakim) e deus Fossats (Cors Victor Hugo). Que tornarà jogar lo divés 5 de junh (20h30).
D’ua familha de parlar lemosin deus vilatges de Sant Geraud de Còrs e Sant Remèsi, dens la region de Montpaon‑Menesteiròu, lo Michel Feynie que monta a París dens las annadas 1980 per tribalhar. Mes quan torna au país, que hè collectatge dens lo son parçan d’origina, aquera grana zòna de Dobla e de Landés, a só coc deu departament de Dordonha. Qu’es ua region de seuvas ont se mesclan los pins e los huelhuts (casses, hacs o hagets o fagets). Dens Dobla, entre Rebairac e Santa Eulàlia e Eschornhac, qu’i a pro d’estanhs mentre que Landés —lo país de l’escrivan occitan Bernat Lesfargas— que va dinc au flumi Dordonha (La Fòrça, Lo Fleis on i a ua bèra e neta corba de la ribèira), a benlèu mei de camps o de vinhas. Sembla que s’apèri justament “Landés” perque los pinhadars o pinhèras qu’i abondan. Pas tant, solide, coma dens las nòstas Lanas de Gasconha (Gironda, Lanas e ua partida d’Òlt e Garona), mes totun qu’i an un chic picat los pins “au temps de l’Arbre d’Aur” quan la gema pagava ben, e que pareish que gascons de las Lanas i èran quitament partits pr’amor deu lor saber-har.
Petit detalh en forma de clinhet istoric, la rua bordalesa de la Rossèla qu’èra justament la d’ont sortiva la familha deu Miquèl Eiquèm, mei coneishut dab lo son títol de Senhor de Montanha (Montaigne en grafia franchimanda deu sègle XVIu). E aqueth maine, a las termièras de Peiregòrd, se tròba justament après Lidoira (arriu qu’es lo limit entre Gironda e Dordonha), au començament de Landés.
Omenatge e vielha Guiana
Lo Michèu Feynie qu’avè donc collectat cantas e musicas (vriulon, acordeon diatonic), contes (sovent dits per las hemnas), disedèirs o arreproèrs e tradicions barrejadas. Abans eth, lo Claude Seignolle (vadut en 1917) avè enquistat dens un d’aqueths vilatges de Landés, Sent Meard de Gurçon; lo majorau Joan-Claudi Dugros, de Brageirac, a d’alhors arrevirat en lenga nòsta[1] ua brava part deus contes recuelhuts preu joen “folclorista” qui avè collaborat dab lo celèbre Arnold Van Gennep (1873-1957). Dab tota aquera matèria, mei sovenirs personaus e familiaus, lo nòste peiregordin qu’a montat un espectacle ont canta, declama, conta, jòga, legís e, fin finau, arrevita ua region dab la soa anma, la soa sensibilitat. Shens oblidar un bèth omenatge aus sons parents, aus sons ajòus païsans que machavan dur sus aqueras tèrras de la vielha Guiana. E que s’i coneish, l’antropològ especialista arreconeishut de la penibilitat dens los burèus e talhèrs de las enterpresas de uei[2]. Qu’i hica tèxtes de las soa pròpia mair. Que rend omenatge a las hemnas en generau e tanben au son pair. Lo Feynie qu’evòca lo tribalh de la campanha, celèbra lo blat que la tèrra d’aqueth Landés produsiva dab los bueus, davant qu’arribèssin los tractors; pr’amor deu biaish navèth de laurar, escanèren —causa curiosa e susprenenta— la culturas de hroment.
Qu’ic atz comprés, aqueth òmi aus multiples talents prepausa un espectacle hòrt personau, sensible, que tocarà pregondament los qui l’anaràn véder. Mes shau! Petiton qu’es lo teatre. Que cau donc reservar las plaças de tira. Entad aquò, aperar la Companhia Nordack (06 81 41 75 60). Qu’i a possibilitat d’enténer quauques troçòts dee l’espectacle deu Feynie sus un enregistrament en linha de l’emission Adishatz deu 14 d’abriu qui es animada per lo valent Alan Pierre sus Radio Entre Duas Mars.
Joan Jacme Fénié
[1] SEIGNOLLE, Claude, Contes populars de Perigòrd (arrevirats en occitan per J.-Cl. Dugros, edicion bilingüa), L’Anguis, 672 paginas, 25 €. Contacte: +33 (0)5 53 61 32 92.
[2] FEYNIE, Michel, 2010, Les maux du management, chronique anthropologique d’une entreprise publique, Le Bord de l’Eau, 160 paginas.
D’ua familha de parlar lemosin deus vilatges de Sant Geraud de Còrs e Sant Remèsi, dens la region de Montpaon‑Menesteiròu, lo Michel Feynie que monta a París dens las annadas 1980 per tribalhar. Mes quan torna au país, que hè collectatge dens lo son parçan d’origina, aquera grana zòna de Dobla e de Landés, a só coc deu departament de Dordonha. Qu’es ua region de seuvas ont se mesclan los pins e los huelhuts (casses, hacs o hagets o fagets). Dens Dobla, entre Rebairac e Santa Eulàlia e Eschornhac, qu’i a pro d’estanhs mentre que Landés —lo país de l’escrivan occitan Bernat Lesfargas— que va dinc au flumi Dordonha (La Fòrça, Lo Fleis on i a ua bèra e neta corba de la ribèira), a benlèu mei de camps o de vinhas. Sembla que s’apèri justament “Landés” perque los pinhadars o pinhèras qu’i abondan. Pas tant, solide, coma dens las nòstas Lanas de Gasconha (Gironda, Lanas e ua partida d’Òlt e Garona), mes totun qu’i an un chic picat los pins “au temps de l’Arbre d’Aur” quan la gema pagava ben, e que pareish que gascons de las Lanas i èran quitament partits pr’amor deu lor saber-har.
Petit detalh en forma de clinhet istoric, la rua bordalesa de la Rossèla qu’èra justament la d’ont sortiva la familha deu Miquèl Eiquèm, mei coneishut dab lo son títol de Senhor de Montanha (Montaigne en grafia franchimanda deu sègle XVIu). E aqueth maine, a las termièras de Peiregòrd, se tròba justament après Lidoira (arriu qu’es lo limit entre Gironda e Dordonha), au començament de Landés.
Omenatge e vielha Guiana
Lo Michèu Feynie qu’avè donc collectat cantas e musicas (vriulon, acordeon diatonic), contes (sovent dits per las hemnas), disedèirs o arreproèrs e tradicions barrejadas. Abans eth, lo Claude Seignolle (vadut en 1917) avè enquistat dens un d’aqueths vilatges de Landés, Sent Meard de Gurçon; lo majorau Joan-Claudi Dugros, de Brageirac, a d’alhors arrevirat en lenga nòsta[1] ua brava part deus contes recuelhuts preu joen “folclorista” qui avè collaborat dab lo celèbre Arnold Van Gennep (1873-1957). Dab tota aquera matèria, mei sovenirs personaus e familiaus, lo nòste peiregordin qu’a montat un espectacle ont canta, declama, conta, jòga, legís e, fin finau, arrevita ua region dab la soa anma, la soa sensibilitat. Shens oblidar un bèth omenatge aus sons parents, aus sons ajòus païsans que machavan dur sus aqueras tèrras de la vielha Guiana. E que s’i coneish, l’antropològ especialista arreconeishut de la penibilitat dens los burèus e talhèrs de las enterpresas de uei[2]. Qu’i hica tèxtes de las soa pròpia mair. Que rend omenatge a las hemnas en generau e tanben au son pair. Lo Feynie qu’evòca lo tribalh de la campanha, celèbra lo blat que la tèrra d’aqueth Landés produsiva dab los bueus, davant qu’arribèssin los tractors; pr’amor deu biaish navèth de laurar, escanèren —causa curiosa e susprenenta— la culturas de hroment.
Qu’ic atz comprés, aqueth òmi aus multiples talents prepausa un espectacle hòrt personau, sensible, que tocarà pregondament los qui l’anaràn véder. Mes shau! Petiton qu’es lo teatre. Que cau donc reservar las plaças de tira. Entad aquò, aperar la Companhia Nordack (06 81 41 75 60). Qu’i a possibilitat d’enténer quauques troçòts dee l’espectacle deu Feynie sus un enregistrament en linha de l’emission Adishatz deu 14 d’abriu qui es animada per lo valent Alan Pierre sus Radio Entre Duas Mars.
Joan Jacme Fénié
[1] SEIGNOLLE, Claude, Contes populars de Perigòrd (arrevirats en occitan per J.-Cl. Dugros, edicion bilingüa), L’Anguis, 672 paginas, 25 €. Contacte: +33 (0)5 53 61 32 92.
[2] FEYNIE, Michel, 2010, Les maux du management, chronique anthropologique d’une entreprise publique, Le Bord de l’Eau, 160 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari