Totòm sap ara que Claude Hagège es un dels mai egrègis lingüistas del sègle passat (sos trabalhs datan mai que mai de la segonda part del sègle XX). A publicat una patrocada d’obratges subre la lingüistica. Biograficament, se ditz que ja, mainatge, èra pivelat per las lengas e lo lengatge. Es un cercaire que de longa a agut lo gost per la comunicacion primordiala entre los èssers umans. Una vocacion que s’es alimentada al contacte dirècte amb las lengas pus divèrsas, talas coma son parladas per lors usatgièrs dins lor encastre natural. En fach de lingüistica, Claude Hagège a fach bravament de sociolingüistica. L’estudi teoric de las lengas es estat son mestièr, mas lo scientific s’es pas pogut entrepachar de prene en compte los portaires, los locutors d’aquelas lengas estudiadas. D’aquel ponch de vista se pòt dire que Claude Hagège a refusat de dissecar las lengas coma de material mòrt. Es aquel costat globalizant e umanista que permet a de legeires non especialistas coma ieu de poder legir de cap en cima un ensag coma L’homme de paroles (L’òme de paraulas).
Per rintrada en matèria, Claude Hagège tòrç lo còl a l’idèa segon la quala totas las lengas del mond aurián una origina comuna. Escriu: “Contrariàment a l’idèa correnta, es mai que probable que l’immensa diversitat dels idiòmas uèi atestats remonta pas a una lenga originària unica per l’umanitat tota”. A l’origina doncas, una sola espècia (monogenetisme de la linhada), mas una multitud d’idiòmas (poligenetisme de las lengas). Aquò’s aquò la conclusion de l’autor sul sicut e l’ipotèsi per el retenguda. Malgrat la desaparicion de desenats de lengas cada an, l’autor pensava, al moment ont escriguèt son libre, qu’alara demoravan entre quatre mila cinc cents e cinc mila lengas vivas pel Mond.
Dins son obratge Claude Hagège denóncia en passant l’imperialisme lingüistic. D’efièch, nòta que tocant la desaparicion dels organismes vius que son las lengas, se pòt pas metre enabans l’ipotèsi de l’inadaptacion coma factor de degenerescéncia que se verifica per las espècias viventas. Tocant las lengas que vesèm desaparéisser, aquestas son pas, de cap de biais, d’organismes que se serián mal adaptats als besonhs dels que se’n servisson. Las causas de la desaparicion de las lengas son de quèrre endacòm mai. Sonque un del cent de las lengas existentas servisson a la comunicacion del 99 del cent de l’umanitat. Res de nòu jol solelh… La lenga, las lengas son un enjòc politic fondamental e aquò dempuèi totjorn. A aquel prepaus l’autor nòta que l’istorian e filosòf iranian A. Kasravi, que prepausèt de desarabizar una part del lexic persan, foguèt assassinat en 1946 coma enemic de l’islam.
O cal ben dire: aqueste libre L’homme de paroles es una òbra scientifica de las pus ponchudas. Se cal arrapar a sas comprenèlas per arribar de seguir l’autor dins sas demostracions, d’ont mai se, coma ieu, lo legeire es pas costumièr dels concèptes que viran a l’entorn de la lingüistica modèrna. Mas conéisser los concèptes novèls basta quitament pas. D’efièch, per seguir Claude Hagège dins sas explicas, necessitariá d’aver de coneissenças, non soncament en lingüistica, mas tanben en istòria de la lingüistica.
Aqueste libre es un obratge d’especialista que s’adreiça mai que mai a un public d’afogats de lingüistica mas tanben pòt ajudar los aparaires de las lengas amenaçadas. Es un obratge tecnic sul foncionament lingüistic e sus las foncions de las lengas. Sus aquel sicut, lo militant occitanista traparà de matèria de reflexion per son accion.
La partida de l’obratge que personalament mai m’a interessat es la que tracta de sociolingüistica. L’occitanista que soi podiá pas demorar insensible a aquestas guèrras vertadièras que son las situacions de diglossia. Dins son obratge, Claude Hagège denóncia fermament l’eradicacion programada de las lengas, quinas que sián. Denóncia un moment donat los pietadoses rapòrts de Barrèra e de Grégoire qu’en pluviòse e pradeiral de l’an II de lor revolucion declarèron pel primièr que “Lo federalisme e la supersticion parlavan bas-breton” e per l’autre amòrri que “La necessitat e los mejans d’anequelir los pateses e d’universalizar l’us de la lenga francesa èran venguts”. En 2015 la batèsta de las lengas es pas encara ganhada pels felens jacobins dels Barrèra e Grégoire. Aquela menaça de mòrt, aquela politica d’eradicacion programada que pesa de longa sus nòstra lenga occitana, nos balha encara mai de vam per l’aparar e la tornar socializar dins la modernitat. Butarem sempre mai a la ròda per la creacion de milanta Calandretas, pel refortiment d’una literatura viva e per una revendicacion radicala al servici de nòstra dignitat de locutors occitans. La pertinéncia dels trabalhs de Claude Hagège nos ajuda dins nòstre prètzfach.
Per plan dire, aqueste libre, qu’a per sostítol “Contribucion lingüistica a las sciéncias umanas”, es un inme polit e indispensable a las lengas: “aquestes objèctes miralhejants d’una passion sens fin”, çò nos ditz lo sabent.
Sèrgi Viaule
HAGÈGE, Claude, 1987, L’homme de paroles, colleccion Folio/Essais, Fayard, 410 paginas
Per rintrada en matèria, Claude Hagège tòrç lo còl a l’idèa segon la quala totas las lengas del mond aurián una origina comuna. Escriu: “Contrariàment a l’idèa correnta, es mai que probable que l’immensa diversitat dels idiòmas uèi atestats remonta pas a una lenga originària unica per l’umanitat tota”. A l’origina doncas, una sola espècia (monogenetisme de la linhada), mas una multitud d’idiòmas (poligenetisme de las lengas). Aquò’s aquò la conclusion de l’autor sul sicut e l’ipotèsi per el retenguda. Malgrat la desaparicion de desenats de lengas cada an, l’autor pensava, al moment ont escriguèt son libre, qu’alara demoravan entre quatre mila cinc cents e cinc mila lengas vivas pel Mond.
Dins son obratge Claude Hagège denóncia en passant l’imperialisme lingüistic. D’efièch, nòta que tocant la desaparicion dels organismes vius que son las lengas, se pòt pas metre enabans l’ipotèsi de l’inadaptacion coma factor de degenerescéncia que se verifica per las espècias viventas. Tocant las lengas que vesèm desaparéisser, aquestas son pas, de cap de biais, d’organismes que se serián mal adaptats als besonhs dels que se’n servisson. Las causas de la desaparicion de las lengas son de quèrre endacòm mai. Sonque un del cent de las lengas existentas servisson a la comunicacion del 99 del cent de l’umanitat. Res de nòu jol solelh… La lenga, las lengas son un enjòc politic fondamental e aquò dempuèi totjorn. A aquel prepaus l’autor nòta que l’istorian e filosòf iranian A. Kasravi, que prepausèt de desarabizar una part del lexic persan, foguèt assassinat en 1946 coma enemic de l’islam.
O cal ben dire: aqueste libre L’homme de paroles es una òbra scientifica de las pus ponchudas. Se cal arrapar a sas comprenèlas per arribar de seguir l’autor dins sas demostracions, d’ont mai se, coma ieu, lo legeire es pas costumièr dels concèptes que viran a l’entorn de la lingüistica modèrna. Mas conéisser los concèptes novèls basta quitament pas. D’efièch, per seguir Claude Hagège dins sas explicas, necessitariá d’aver de coneissenças, non soncament en lingüistica, mas tanben en istòria de la lingüistica.
Aqueste libre es un obratge d’especialista que s’adreiça mai que mai a un public d’afogats de lingüistica mas tanben pòt ajudar los aparaires de las lengas amenaçadas. Es un obratge tecnic sul foncionament lingüistic e sus las foncions de las lengas. Sus aquel sicut, lo militant occitanista traparà de matèria de reflexion per son accion.
La partida de l’obratge que personalament mai m’a interessat es la que tracta de sociolingüistica. L’occitanista que soi podiá pas demorar insensible a aquestas guèrras vertadièras que son las situacions de diglossia. Dins son obratge, Claude Hagège denóncia fermament l’eradicacion programada de las lengas, quinas que sián. Denóncia un moment donat los pietadoses rapòrts de Barrèra e de Grégoire qu’en pluviòse e pradeiral de l’an II de lor revolucion declarèron pel primièr que “Lo federalisme e la supersticion parlavan bas-breton” e per l’autre amòrri que “La necessitat e los mejans d’anequelir los pateses e d’universalizar l’us de la lenga francesa èran venguts”. En 2015 la batèsta de las lengas es pas encara ganhada pels felens jacobins dels Barrèra e Grégoire. Aquela menaça de mòrt, aquela politica d’eradicacion programada que pesa de longa sus nòstra lenga occitana, nos balha encara mai de vam per l’aparar e la tornar socializar dins la modernitat. Butarem sempre mai a la ròda per la creacion de milanta Calandretas, pel refortiment d’una literatura viva e per una revendicacion radicala al servici de nòstra dignitat de locutors occitans. La pertinéncia dels trabalhs de Claude Hagège nos ajuda dins nòstre prètzfach.
Per plan dire, aqueste libre, qu’a per sostítol “Contribucion lingüistica a las sciéncias umanas”, es un inme polit e indispensable a las lengas: “aquestes objèctes miralhejants d’una passion sens fin”, çò nos ditz lo sabent.
Sèrgi Viaule
HAGÈGE, Claude, 1987, L’homme de paroles, colleccion Folio/Essais, Fayard, 410 paginas
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari