Opinion
Democracia e amainatjament institucional del territòri
Res que per prene lo despartament d’Albigés, sus 324 comunas, constatam que n’i a 128 qu’an mens de 250 estatjants. E encara, tenètz-vos plan! demest aquestas 128 n’i a 33 qu’an mens de cent estatjants. Lo conse d’una comuna de mens de 250 estatjants m’explicava recentament que son budgèt estequit, li permetiá pas de res far. “Urosament qu’avem ara la Comunutat de comunas e que quand avem besonh d’un pichon investiment, a condicion que siague pas consequent, nos podem virar cap a n’ela. Qualquescòps, per aqueste biais es possible. Mas aquí tanben pòt pas èsser sistematic que dins los Conselhs de comunitat, cadun o sap, totòm pesa pas lo meteis pes. Pasmens, de quant en quora, pòt arribar que la solidaritat jògue”.
Fa un trentenat d’annadas, en Comenge, ai conegut lo cas d’una comuna de montanha ont demorava pas mai que tres familhas a l’annada. E encara quand disi de familha, se trachava puslèu de vièlhs, tròp vièlhs per se trachar del afars de la comuna. Tot lo demai dels ostalses èran ocupats per de “segondaris”. Èra doncas (mas seriái curiós de saber se la situacion a cambiat) los propietaris d’ostalses segondaris que se trachavan de far virar l’institucion comunala. Lo conse èra un ric parisenc que davalava quatre còps l’an e que passava tot l’estiu dins sa “residéncia”. Los autres conselhièrs èran de Tolosa, de Perpinhan e benlèu de Sant Gaudenç. Vos demandi l’utilitat de l’existéncia d’una tala comuna! Ont èra aquí la vida sociala e democratica d’una comunitat? Enluòc. Quitament dins aquestas condicions malaisidas ai pas jamai ausit parlar de regropament a prepaus d’aquesta comuna.
36 000, las ai pas comptadas mas son a la gròssa 36 000 comunas dins l’Estat francés. Quantas n’i a de mens de 250 estatjants? Probablament un brave bocin. E en Occitània, país de montanha, quantas n’i a? Se pòt pas saber que, coma o sabetz, Occitània existís pas estadisticament. Aquelas comunas pichonas, d’un punt de vista gestionari eficaç son pas viablas. Se parla sovent, e amb rason, del milafuèlhas de las collectivitats territorialas dins l’Estat francés. Sabem totes que lo despartament es de tròp e que totas sas competéncias actualas devon passar a la region. Mas en meteis temps que se farà la dissolucion del departament (per çò qu’un jorn i caldrà ben arribar), caldrà, çò me sembla, per mai d’eficacitat dins la gestion dels afars publics, definir una talha minimala per las comunas. Non pas una talha en espandida territoriala, mas una talha en nombre d’estatjants. Metre lo plancat a 250 estatjants minimum poriá èsser una bona solucion.
Mas aquí tanben i va aver se reticéncias. Primièrament per çò tantas comunas fan aitant de poder pels nevrosats del notabilisme. Sabi pas cossí se passa dins los autres païses ocupats de França, mas en Occitània, cadun es prèste a se batre per un títol de conse. E mai s’an un poder directament proporcional al budgèt comunal, que dins lo cas d’una microcomuna representa gaireben pas res, nimai per aquesta donada tengibla, los notables occitans son pas prèstes a daissar lo talhon. Question de prestigi. E que la cauquilha siá voida, los empacha pas d’èsser bavards de la possedir. Aqueles “pichons” conses se trufan coma d’una figa de l’eficacitat e de las economias que poriá porgir un vertadièr regropament comunal. Son prèstes a tot per servar lo titol de conse. Per çò que, a n’aquel nivèl, se tracha mai d’un “títol” que d’una foncion electiva. D’alhors, plan sovent, dins las comuna de mens de 250 estatjants las eleccions se debanan “en familha”. N’ai un exemple dins ma pròpria familha. Mon oncle qu’èra estat conselhièr tota sa vida dins una comuna rurala, quand foguèt pro vièlh e que poguèt pas mai anar als qualques acamps de Conselh municipal, se retirèt “a condicion que sa felena lo remplace”. E mai atal foguèt fach. Sovent, a n’aquel nivèl, las “passacions de poder” se fan d’una generacion l’autra (de paire en filh), e mai se dins lo cas present avián mancat un escalon (de pepin a felena). Plan solide, tornem-o dire, foguèt fach atal. Èra pas question de rompre una cadena que s’estirava desempuèi la creacion de las comunas (e tanplan benlèu, abans las comunas, los Conselhs parroquials).
I a, plan solide, d’arguments pel manten de las microcomunas. I a l’estacament sentimental per una institucion que sovent remonta fins a las parròquias. D’alhors, las tras que pichonas comunas an pas de centre urban. D’unas an quitament pas un vilatjòt. Sonque an una glèisa e a costat un ostalet de comuna amb quatre demòras d’abitacions. Los que s’acrancan a n’aquestes poderòts, vos rebecaràn que suprimir de comunas, es suprimir de Conselhs municipals, e doncas reven a suprimir de democracia. Mas aquí, e tan lèu aprèp, son obligats de reconéisser que, compte tengut de lor budgèt, son dins l’incapacitat de poder prene de decisions politicas al sens estricte. Valent a dire de desicions qu’agen una influéncia sus la vida de la comunautat. Se vòlon far arrengar la teulada de la glèisa (pas la teulada de l’escòla que d’escòla fa plan temps que n’an pas mai), al final, es pas lo Conselh municipal que pren la decision, aquò’s lo Conselh de comunitat de comuna, lo Conselh General o l’Estat. La sola decision que pògue prene es n’anar mendicat de moneda alprèp de las autras collectivitats territorialas o de l’Estat. Lo poder decisional reven a lo qu’a l’argent. Quina trista sòrt poriá èsser per aquestes conses! E pr’aquò pauques son los que son prestes a daissar lor fautuèlh cusonat.
Per ne tornar a Albigés, avem agut la bona suspresa i a qualquas annadas de véser la populacion de Guitalens (mai o mens 500 estatjants) e la de l’Albareda (mai o mens 200 estatjants) se recampar dins la sola comuna de Guitalens-l’Albareda (763 estatjants en 2012). Nimai degun se planh pas de la fusion, plan lo contrari, las possibilitats d’un foncionament eficient es, per la populacion, verificable cada jorn.
Non, la democracia patiriá pas de l’agropament de las microcomunas. D’ont mai que i auriá pas “desaparicion” de la comuna, simplament seriá associada a una entita pus bèla e pus prospèra. Una entitat mai en capacitat de prene en carga los besonhs de la populacion. D’aquel ponch de vista la democracia i ganha a tot còp. I a pas que los notables, los que fan mai de fum que de lum, que son patologicament contra la fusion de las microcomunas de mens de 250 estatjants. An paur! An paur de perdre lor sèti de conse o de conselhièr.
Fa un trentenat d’annadas, en Comenge, ai conegut lo cas d’una comuna de montanha ont demorava pas mai que tres familhas a l’annada. E encara quand disi de familha, se trachava puslèu de vièlhs, tròp vièlhs per se trachar del afars de la comuna. Tot lo demai dels ostalses èran ocupats per de “segondaris”. Èra doncas (mas seriái curiós de saber se la situacion a cambiat) los propietaris d’ostalses segondaris que se trachavan de far virar l’institucion comunala. Lo conse èra un ric parisenc que davalava quatre còps l’an e que passava tot l’estiu dins sa “residéncia”. Los autres conselhièrs èran de Tolosa, de Perpinhan e benlèu de Sant Gaudenç. Vos demandi l’utilitat de l’existéncia d’una tala comuna! Ont èra aquí la vida sociala e democratica d’una comunitat? Enluòc. Quitament dins aquestas condicions malaisidas ai pas jamai ausit parlar de regropament a prepaus d’aquesta comuna.
36 000, las ai pas comptadas mas son a la gròssa 36 000 comunas dins l’Estat francés. Quantas n’i a de mens de 250 estatjants? Probablament un brave bocin. E en Occitània, país de montanha, quantas n’i a? Se pòt pas saber que, coma o sabetz, Occitània existís pas estadisticament. Aquelas comunas pichonas, d’un punt de vista gestionari eficaç son pas viablas. Se parla sovent, e amb rason, del milafuèlhas de las collectivitats territorialas dins l’Estat francés. Sabem totes que lo despartament es de tròp e que totas sas competéncias actualas devon passar a la region. Mas en meteis temps que se farà la dissolucion del departament (per çò qu’un jorn i caldrà ben arribar), caldrà, çò me sembla, per mai d’eficacitat dins la gestion dels afars publics, definir una talha minimala per las comunas. Non pas una talha en espandida territoriala, mas una talha en nombre d’estatjants. Metre lo plancat a 250 estatjants minimum poriá èsser una bona solucion.
Mas aquí tanben i va aver se reticéncias. Primièrament per çò tantas comunas fan aitant de poder pels nevrosats del notabilisme. Sabi pas cossí se passa dins los autres païses ocupats de França, mas en Occitània, cadun es prèste a se batre per un títol de conse. E mai s’an un poder directament proporcional al budgèt comunal, que dins lo cas d’una microcomuna representa gaireben pas res, nimai per aquesta donada tengibla, los notables occitans son pas prèstes a daissar lo talhon. Question de prestigi. E que la cauquilha siá voida, los empacha pas d’èsser bavards de la possedir. Aqueles “pichons” conses se trufan coma d’una figa de l’eficacitat e de las economias que poriá porgir un vertadièr regropament comunal. Son prèstes a tot per servar lo titol de conse. Per çò que, a n’aquel nivèl, se tracha mai d’un “títol” que d’una foncion electiva. D’alhors, plan sovent, dins las comuna de mens de 250 estatjants las eleccions se debanan “en familha”. N’ai un exemple dins ma pròpria familha. Mon oncle qu’èra estat conselhièr tota sa vida dins una comuna rurala, quand foguèt pro vièlh e que poguèt pas mai anar als qualques acamps de Conselh municipal, se retirèt “a condicion que sa felena lo remplace”. E mai atal foguèt fach. Sovent, a n’aquel nivèl, las “passacions de poder” se fan d’una generacion l’autra (de paire en filh), e mai se dins lo cas present avián mancat un escalon (de pepin a felena). Plan solide, tornem-o dire, foguèt fach atal. Èra pas question de rompre una cadena que s’estirava desempuèi la creacion de las comunas (e tanplan benlèu, abans las comunas, los Conselhs parroquials).
I a, plan solide, d’arguments pel manten de las microcomunas. I a l’estacament sentimental per una institucion que sovent remonta fins a las parròquias. D’alhors, las tras que pichonas comunas an pas de centre urban. D’unas an quitament pas un vilatjòt. Sonque an una glèisa e a costat un ostalet de comuna amb quatre demòras d’abitacions. Los que s’acrancan a n’aquestes poderòts, vos rebecaràn que suprimir de comunas, es suprimir de Conselhs municipals, e doncas reven a suprimir de democracia. Mas aquí, e tan lèu aprèp, son obligats de reconéisser que, compte tengut de lor budgèt, son dins l’incapacitat de poder prene de decisions politicas al sens estricte. Valent a dire de desicions qu’agen una influéncia sus la vida de la comunautat. Se vòlon far arrengar la teulada de la glèisa (pas la teulada de l’escòla que d’escòla fa plan temps que n’an pas mai), al final, es pas lo Conselh municipal que pren la decision, aquò’s lo Conselh de comunitat de comuna, lo Conselh General o l’Estat. La sola decision que pògue prene es n’anar mendicat de moneda alprèp de las autras collectivitats territorialas o de l’Estat. Lo poder decisional reven a lo qu’a l’argent. Quina trista sòrt poriá èsser per aquestes conses! E pr’aquò pauques son los que son prestes a daissar lor fautuèlh cusonat.
Per ne tornar a Albigés, avem agut la bona suspresa i a qualquas annadas de véser la populacion de Guitalens (mai o mens 500 estatjants) e la de l’Albareda (mai o mens 200 estatjants) se recampar dins la sola comuna de Guitalens-l’Albareda (763 estatjants en 2012). Nimai degun se planh pas de la fusion, plan lo contrari, las possibilitats d’un foncionament eficient es, per la populacion, verificable cada jorn.
Non, la democracia patiriá pas de l’agropament de las microcomunas. D’ont mai que i auriá pas “desaparicion” de la comuna, simplament seriá associada a una entita pus bèla e pus prospèra. Una entitat mai en capacitat de prene en carga los besonhs de la populacion. D’aquel ponch de vista la democracia i ganha a tot còp. I a pas que los notables, los que fan mai de fum que de lum, que son patologicament contra la fusion de las microcomunas de mens de 250 estatjants. An paur! An paur de perdre lor sèti de conse o de conselhièr.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari