Murèth 1213: Bastir 2014! s’organiza entà ganhar ua batalha. Las municipalas deu mes de març qui arriba que son un enjòc taus qui defenden e promòven la lenga e la cultura occitanas. Que podetz estar candidats. Bastir! n’ei pas un partit. Que son monde qui s’amassan en favor d’un projècte.
 

Non soi pas occitan de soca. Non soi pas vadut en país occitan. Qu’èi causit de n’estar. Còps que i a, que’m permet de’m pausar quauques questions qu’occitans natius no’s pausarén benlhèu pas.
 
Per exemple qu’ei lo cas quan s’ageish de commemorar un eveniment istoric com ac hèm augan dab la batalha de Murèth. Que soi segur que los mens ajòus n’avón pas gran causa a véder dab aqueth ahar. Totun que’m tòca pr’amor qu’ei un eveniment qui ei de tots, occitan o pas. Qu’estó un episòdi deus màgers  dens ua guèrra injusta, qui non disèva pas los sons objectius, com hòrt de guèrra.
 
Que hèi men aqueth eveniment com èi hèit mea la lenga d’aqueth país qui non m’a pas vist à néisher.
 
Commemorar n’ei pas aver la nostalgia d’un espaci occitanocatalan qui seré podut estar un Estat occitanocatalan. Qu’ei préner quauques distàncias dab las realitats de uei qui credem vertats eternaus.
 
Que preni lo pretèxte de la commemoracion de Murèth entà interrogar los occitans e prumèr los occitanistas sus un aute subjècte. Qu’enteni per “occitanistas” los occitans qui saben çò qu’ei l’Occitania dab la soa lenga, la soa istòria, la soa cultura, la soa geografia, los sons comportaments politics especifics, lo son biaish de véder lo monde... Que i mescli tots los qui, haut o baish, son tocats peu sòrt hèit a la lenga e a la cultura deu territòri on viven.
 
Solide, non son pas tots en un medsih partit, en ua medisha associacion. No’s manifèstan pas tots de la medisha faiçon, mes en la lor diversitat, a còps, que’s saben amassar. Qu’estó atau en 2012 a Tolosa  e mantuns còps per las annadas passadas.
 
Mes alavetz perqué e dèishan l’espaci public e sustot l’espaci institucionau autan vueit? Qu’ei la question qui’m pausèi quauques annadas a. Après un long periòde d’activitat militanta culturau e associativa qu’acabèi per pensar que, finalament, entà estar eficaç e coërent, que seré benlhèu plan de préner responsabilitats que daubuns qualifican de politicas.
 
Estar elegit entà participar au debat sus la faiçon de miar los ahars publics. Qu’ei ua idèa meilèu ordinària per qui ei dens un movement qui a la capacitat d’amassar milierats de personas. Pas tant ordinària dilhèu quan vedem la gran timiditat manifestada peus occitanistas (e que torni dinc a 150 ans a l’endarrèr) entà har entrar las lors demandas dens lo debat public. N’ei pas de segur per manca de dinamisme pr’amor qu’existeish un monde associatiu culturau d’ua vitalitat de las granas. Mes que s’arrèsta tròp sovent a la pòrta de çò qui apèran “la politica”.
 
Qu’ei un maine qui sembla reservat aus qui parlan lo lengatge dominant (que parli de lengatge e pas de lenga). Avem integrat a aqueth punt l’idèa qui carrejan los mei ahuecats deus nostes opausants, a saber que tot aquò n’ei pas arren mei que folclòre e que n’ei pas seriós? E serem atau sosmetuts a un messatge subliminau qui hè que, a la fin de tot, que serem dispausats a’ns carar e a deishar tota la decision a d’autes? Los nostes detractors serén arribats a har entrar en los nostes caps l’idea que lo noste combat manca de legitimitat? En un ostau on se debaten los ahars de la ciutat quauqu’un non i poderé pas portar lo son combat per un territòri, la soa lenga e la soa cultura?
 
O alavetz, har politica e seré guastar e empipautir aqueth combat? Aqueste que seré nòble e natre sonque en demorar a las pòrtas de las assembladas?
 
Perqué un president d’ua associacion qui a creat ua escòla en occitan, ua ràdio, un ostau d’edicion, un hestenau, ua enterpresa culturau e seré mensh legitime qu’un president d’un club de fotbòl, de rugbi o d’associacion de caçaires qui’s hè elegir gràcias a la notorietat tirada de la soa activitat?
 
De que n’i a qui’m diseràn qu’ei ua question d’enveja. Que s’estiman mei demorar “dens çò de culturau” o “dens çò d’associatiu” meilèu que d’entrar “dens çò de politic”. Mes justament qu’ei la question; perqué huéger lo terrenh de la decision entà demorar dens un lòc on i a l’illusion d’estar a l’acès. A l’acès de qué justament? De çò qu’aperavan la “recuperacion” un còp èra? Mes la societat qu’avança sonque en recuperar idèas minoritàrias e en seguida tà’n har projèctes entà tots. Alavetz qu’esperam?
 
Arrefusar d’entrar dens los lòcs de la decision democratica no’s pòt pas justificar tanpauc per rasons d’eficacitat. Que sufeish d’enténer quin lo movement associatiu e pateish d’estar mau ajudat, mau escotat. Qu’a besonh aurelhas qui l’escotan en los lòcs de decision. E tà aquò har non i a pas arren de miélher que de har entrar en aqueth lòcs personas qui coneishen lo subjècte. 
 
Qu’arriba alavetz l’argument de la competéncia. Que responi: los occitanistas son competents en lo lor maine. Aqueth maine que dèu estar tractat legitimament en l’esfèra publica. Que horneishi que non coneishi pas monde qui sian competents en tot e qu’ei atau que fonciona la democracia. Las eleccions que permeten d’aver elegits mes n’ei pas l’embaucha de tecnicians.
 
 Qu’enteni tanben l’argument segon loquau d’estar elegit qu’ei d’aver a decidir sus hòrt de tèmas diferents e que d’estar occitanista non permet pas d’aver ua opinion o ua vista particulara sus tot aquò. Mes qu’ei vertat de tots los elegits. N’arriban pas d’un monde a despart; que vienen dab las lors igonràncias, los lors prejutjats. Cadun de nosautes qu’a un punt de vista qui’u permet de’s har ua opinion sus tau o tau question.
 
E d’estar occitanista qu’ei aver un punt de vista sur hòrt de subjèctes de natura diferenta; per exemple sus l’escòla, lo biaish d’animar un territòri, de s’i desplaçar, de i produsir, de i véner, de i minjar, de i arcuélher; e que me’n desbrombi de segur.  Alavetz quant de temps e vam esperar entà har vàler aqueth punt de vista? Qu’esperam l’unanimitat! Que cau prumèr estar tots d’acòrd? N’avem pas lo temps.
 
Aviem lo debat e hèm çò qui cau entà que la societat prenga en carga ua partida deus nostes projèctes entà ne har ua politica publica.
 
 A aqueth moment qu’arriba lo darrèr deus arguments qui ei lo de la disponibilitat. Sus aquera question hòrt de responsables associatius que tribalhan e que’s devoan mei que hòrt d’elegits. Qu’ac èi vist, qu’ac èi viscut e que coneishi militants associatius qui, a gratis, cada dia ,e shens esperar arren en escambi, hèn occitanisme culturau (o qualificat atau).
 
Que pòrtan a la societat elements qui li hèn besonh. Que son tan legitimes com  d’autes entà participar a las decisions dens las institucions publicas. Que i seràn mei eficaç entà har avançar çò en que creden.
 
Que sauten lo pas! Que’us avem besonh dens las municipalitats petitas, mejanas e granas. E n’ei pas un ahar de partits politics, de carta a préner. Qu’avem lançat la dinamica Bastir 2014! entà perméter a tot cadun de’s sentir libre dens un collectiu qui permet de parlar mei hòrt .
 
Que hè necèra d’aver occitanistas dens las petitas, mejans e granas comunas. Que’n sortirà un grop d’elegits organizats, capable de parlar, d’escambiar, de portar projèctes. Que cau que sian lo mei nombrós qui’s posca. 
 
Que’n parlaram lo dissabte 14 de seteme a Murèth au parat de la reüinon deu comitat de pilotatge de Bastir 2014! Que i a dejà candidats mes que’n cau mei e pertot!
 
Que podem commemorar ua batalha perduda en tot se preparar a ne ganhar d’autas.
 
 
 
 
_____
Entà contactar e participar a Bastir 2014!  informacions sus www.bastir2014.com.