Aquò se sap ben pro, tota escasença es bona per desoccitanizar lo país. Es almens lo constat que fau cada jorn. Jamai coma auèi los notables assimilats mancan pas la mendre endevenéncia per provar lor somission al poder francés e a la lenga de Bernard Pivot. Semblan de longa preocupats a far la demonstracion de lor fidelitat al mòtle pastat en Isla de França. O fan, e mai quand degun lor demanda pas res. Cal ben dire que lo rapòrt de fòrça politic entre lo moviment centripète e lo moviment centrifigue es a l’ora d’ara bravament favorable al primièr. Aquò dura desempuèi dos centenaris. Las dichas “elitas” occitanas se son vendudas quatre francs espanhòls per una plaça confortabla al sen de l’aparelh d’Estat. Atanben, cunhats ara dins lors illusions, s’arrapan a lor estrapontin. Per aquò far ensajan de desagradar pas a la terror jacobina. A tal punt que, qualques còps, lor empreissament e lor obsequiositat son grotèsques. Se lo ridicul tuava, mantuns passarián a la caçairòla. Lor postura sociala es sovent caricaturala. Aquò s’explica pel fach que la societat occitana es talament politicament alienada e desempuèi talament de temps, que los quites notables fan las causas en tota inconsciéncia. Se poriá dire que las fan per automatisme. Nimai aquò non sauriá èsser una desencusa! An pas qu’a legir cada jorn lo Jornalet-Gaseta occitana d’informacions per se mainar qu’una autra via es possibla.
 
Atal ne va quand los Conselhs Municipals batejan de carrièras novèlas e ne desbatejan d’ancianas. Sovent, tanlèu que se tracha de balhar lo nom d’una personalitat recentament desapareguda a una via, prenon çò que lor pareis lo melhor –o çò que primièr lor passa pel cap– sens soscar una segonda a l’origina del toponime que s’aprestan a getar al desbrembièr. D’unes elegits son talament aculturats qu’una denominacion originala (adoncas occitana) lor pòt paréisser estranha, se que non estrangièra. Alavetz, fan çò que cal per se’n debarrassar al pus lèu.
 
Fa pas gaire, lo Municipi de Castras se metèt dins l’ase de rendre omenatge a un de sos enfants en balhant a una via publica lo seu nom. La tòca de la municipalitat èra de perpetuar lo nom de Pèire Fabre, un farmacian de la vila vengut un magnat de l’industria potinguièra (a Castras traparètz de calhassa enlevada de dins lo trauc de la Seguretat Sociala). Vertat que l’òme foguèt un benfachor per Castras, e mai que mai pel Castras Olimpic, l’actual campion de França de rugbi a XV. Es evident que sens el e la Seguretat Sociala lo Castras Olimpic seriá pas jamai estat en Tòp 14. Aquò dich, amb l’implantacion de mantunas usinas e laboratòris dins l’encontrada, creèt fòrça emplecs dins lo bassin de vida del Sudalbigés.
 
Mai se lo paure miliardari Pèire Fabre faguèt fòrça pel rugbi, faguèt pas jamai res per la lenga e la cultura nòstras. Es pas d’èsser pas estat sollicitat. Ne sabi quicòm que mai d’un còp intervenguèri. La causa seriá estada ça que la possibla que Pèire Fabre parlava occitan coma vos e ieu. Mas metèt en plaça de defensas psiquicas que l’empachavan que gausir de la realitat lingüistica de son país. En Pèire Fabre èra un malurós mesquin que refofava son occitanitat pregonda. Demorava a La Vaur, e, sens galejar, moriguèt qualques setmanas aprèp la mesa en plaça dels panèus d’aglomeracion en occitan. N’aviá un just davant son portal. Coma diriá ma vesina que ditz pas jamai res: la coïncidéncia es amusarèla.
 
Fin finala, la municipalitat de Castras decidiguèt de desbaptejat la plaça de l’Albinca per li balhar lo nom de plaça Pèire Fabre. Aquesta plaça se trapa aquí ont i aviá la Pòrta d’Albi, autrament adjectivisada Pòrta “Albinca”. L’Albinca a Castras es mai qu’una plaça, per extension, es un barri. Es un luòc cargat d’afeccion pels castreses. Es aquí que de plan temps se ten lo mercat cobèrt. L’Albinca es tanben parròquia. Quand òm es dins Castras “anar a l’Albinca”, es anar endacòm mai, coma dins un vilatge a despart. Me pensi que malgrat lo cambiament de nom, lo monde contunharan pendent qualques decennis d’anar far lo mercat a l’Albinca.
 
Aquela desoccitanizacion dels toponimes reven a despersonalizar la vila. Ja la carrièra Nausinaiguièra venguèt la carrièra del baron Cachin, la carrièra del Panadeutes venguèt la carrièra Pèire Borèl, la plaça Romiuva venguèt la plaça plaça “Roumive”, etc... Los exemples de porián multiplicar a l’infinit que çò que se passa a Castras se passa dins totas las comunas d’Occitània. Cada jorn perdem un pauc mai de nòstra personalitat. Per dintrat dins la metafòra farmaceutica, sèm de longa fagocitat per de cellulas estrangièras al nòstre organisme societal. S’a n’aquestas sornarudas atacas reagissem pas lèu e fèrme, serem lèu completament digerit, a Castras coma pertot. Los antidòtes per tuar lo mal existisson. A nautres de no’n servir.
 
Anam probablament lèu assistir en Occitània al baptisme d’un nombre considerable de vias publicas del nom del savissime Nelson Mandela. E mai serà justícia qu’Occitània onòre la memòria d’un òme que metèt en practica las valors occitanas de prètz, convivéncia e paratge. Mas aquò se farà a quin prètz e que nos demorarà lèu de toponimia pròpria dins las vilas? Levat se se i balha una carrièra tot bèl just espelida dins un lotiment recent, ai plan paur que dins d’unes endreches lo Paure Nelson Mandela participe, plan involontariament, a la campanha d’escafament de çò que nos demòra d’apelacions toponimicas pròprias.
 
Los generals d’empèri e los de las guèrras de 14-18 e 39-45 polluisson la denominacion de nòstras vias publicas. Atanben avem d’intervenir publicament sus aqueste sicut coma suls autres. Per la vila de Castras prepausi al municipi de gardar l’Albinca coma es e de desbatejar la carrièra d’Austerlitz, simbòl de l’imperialisme francés, per li Balhar lo nom de Pèire Fabre. Per la meteissa escasença li aconselhi de raiar de la nomenclatura de sas carrièras lo nom del racista e colonialista Jules Ferry e lo cambiar per lo de Nelson Mandela. Fariá atal òbra de salubritat publica, en melhora acondança amb las valors umanistas occitanas.