Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

Escriure lo provençau maritime

Quora ai començat d’escriure provençau, m’eri pas demandat quala grafiá, quau dialeite.

Escriure la lenga de mei parents
Ai esperat d'aver 28 ans per escriure mei promierei frasas en provençau...  aviáu  pas pres fòrça cors, èri anat un trimèstre a la Vila Marie ont Paul Roux donava de cors qu'èran puslèu d'amassadas amistosas ben simpaticas. I aviá lo doctor Ciamin, president, l'archivista, l'optician e de damas qu'ai oblidat lei noms. Ai abandonat que tot se passava en provençau rodanenc, l'escrich e lo parlar. Mi recòrdi, aviáu dich "leis uelhs", Paul m'aviá corregit, èra "li z'ieu".  Voliái escriure lo provençau maritim de Ròcabruna. Contunhèri en provençau...........maritim........varés.
 
Escriviáu mon parlar de Rocabruna, emb una grafiá mai o mens fonetica dins la Bugada que veniá de crebar l’uu, en 73. Mon amic Danièu Daumas m’aviá iniciat a la grafiá classica e avieu lèu comprés que mi conveniá mielhs que la grafiá felibrenca, parlavi un pauc l’italian e començavi lo portugés. Lo liame emb lei lengas romanas mi semblava essenciau. Voliáu tanben lo “ien” finau e lo “oa” per “ò” dau parlar maritime.
 
Venguet puei, en 1983, la prepausicien de L’Agriculteur Provençal d’una cronica setmanala en provençau, sus una colona, un pauc mai d’una pagina dactilografiada (travalhavi ja en francés per aquèu jornau). Publiqueri entre 1160 e 1170 cronicas de 83 e 2010 quora ai agantat mei 65 ans. Ai prepausat a-n un supausat collèga de continuar la cronica.
 
Levat 2 o 3 “scuds” de partisans de la grafiá felibrenca, lei legeires son estats fidèus e ai sachut que ma cronica era legida. Li aguesse una unitat “d’ora de legeires”, crèsi que sariáu estat dei promiers de l’escritura occitana dau segle XX! Ai tractat de totei lei subjects, agricultura segur, actu provençala e internacionala, espòrt, arts, cultura.
 
En 1987, aviáu donat fòrça temps, de mesadas emb lei dissabtes e dimenges, e d’energiá per faire nàisser Aquò d’Aquí. Aviáu prepausat aquèu nom perqué semblava a “Katchikochi”, dins lo sumo es aquèu qu’a mai de victoris que de desfachas (siáu amorós de japon, li siáu anat doei còups).
 
Ara, siáu pas sòci emb lo cap redactor e lo baile dau comitat de redaccien e ai preferat arrestar après qu’una malurosa error sus lo capèu de mon article a prepaus d’Israël m’aguesse provocat de criticas. Fau pas si mancar quora si tracta d’Israël. Regreti pas d’aguer arrestat, ai pron fach a Aquò d’Aquí dins leis annadas 80 e 90.
 
Se mon dialeite provençau maritime e ma grafiá classica simplificada dicha “de Cucuron” convenián ben per L’Agriculteur Provençal (Aix) e Aquò d’Aquí, passats lo Rose convenián mau.
 
A sa naissença, La Setmana demandava de correspondènts provençaus e avieu consentit ben volontiers de participar. Ailàs m’ eri lèu avisat que marchariá pas. Un dei tres articles qu’avièu mandats era estat talament trasformat que lo sens n’era estat capvirat. Un “manco” (même pas en francés) era estat cambiat en “manca” (il manque), ren de veire. Aviáu arrestat sensa que ne’n parlessi puei me lei responsables d’aquèu jornau. N’aguessiam parlat bessai qu’auriam trovat un biais per que colaboressi.
 
Virat dau caire dau Levant a mielhs marchat. dempuèi l’an pebre siáu la Votz de la Provença dins Ousitanio Vivo de meis amics occitans d’Italia, Jan Peire, Diego, Dino... la manca de sòus a fach que lo mesadier a cabuçat e que O.V s’es recampat sus la tèla. Fau anar veire sus lo siti italian d’Espaci occitan.
 
Vaquí... ara escrivi pus gaire provençau... sus nòstre site passadoc.fr, li a una revirada automatica en francés dei textes en occitan que convendriá d’ameliorar! Se podem v’arranjar aurai plaser de continuar d’escriure en lenga nòstra.
 
Duvi apondre per acabar que sigueri pas pron motivat per assajar d’aprendre “l’occitan normat” que m’auriá bessai permés de passar lo Rose mai aisadament. M’auriá semblat escriure latin.
 
Nòta: Ai publicat “Cronicas provençalas de la terra” (1989) - “de la tèrra a la Tèrra” (2010)
 
“Trobar doç around the world” (2000) emé JP Belmon e T. Offre
 
 
 
abonar los amics de Jornalet
 
 

 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Raimú
2.

maritim, sens e a la fin

  • 0
  • 0
Reinat TOSCANO LO VAU
1.

E totjorn de tèxtes clars, sincèrs, que méton lo det sus de problemas e d'interrogacions dau monde modèrne. De tèxtes ben utiles ais ensenhaires.

  • 7
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article