Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Opinion

I a pas cap de lenga de puta!

Andriu de Gavaudan

Andriu de Gavaudan

Autor de la cronica occitana setmanièra al Petit Bleu de l’Agenais desempuèi 1978 e editorialista de La Setmana fins que quitèt de paréisser

Mai d’informacions
A, la pagina blanca! Foguèssi un escrivan de tria, diriái tot parièr coma los que, dins las entrevistas, confessan son angoissa d’arribar pas a trobar lo mot juste e precís que sol un usatge intensiu de la lenga francesa permet.
 
Mas ieu, que volètz, ensagi cada setmana de trobar quicòm d’interessant a vos dire dins una lenga millenària que malauteja: la lenga dels trobadors.
 
Non, ai pas la pretension de me comparar a-n eles e mon trobar es ni lèu, ni ric, ni clus, es tot simplament elementari, my dear Watson! Mas dire que se parla o que s’escriu dins la lenga dels trobadors permet de far rampèl als locutors que se dison fièrs de parlar e d’escriure dins la lenga de… Dante… Goethe… Molière… Shakespeare… Tolstòi…
 
Totjorn mos camins bartassièrs e l’angoissa de la pagina blanca mas se sètz encara a me legir ai pas perdut mon temps.
 
Se vos veni de parlar d’aquò es qu’ai legit dins la setmana, coma vosautres de segur, d’articles consacrats a la resisténcia dels Ucraïnians cap al psicopata del Kremlin. Farai pas d’alongui que seguissètz coma ieu, ne soi segur, la resisténcia acarnassida opausada a un país que foguèt un “país fraire” pendent tot lo temps que durèt l’URSS; fraire constrench mas fraire çaquelà!
 
Sens dintrar dins los detalhs, l’empèri sovietic se comportèt coma totes los empèris faguèron amb lors colonias.
 
Gran Bretanha e França escapan pas a la règla e, al temps de las colonias, sos representants estimavan lo mai sovent qu’una bastonada valiá cent discorses per far avançar la “mission civilisatritz” de la maire patria. l’Istòria a còps quequeja mas tira camin sens s’arrestar malgrat que qualques brandidas sián violentas.
 
Lo scenàrio, lo coneissèm… Vae victis! Napoleon ne subiguèt las consequéncias e lo Reich de mila ans durèt pas que lo temps d’un chaple de qualques milions de victimas.
 
L’èx-president i auriá pogut soscar quand decidiguèt la modificacion de las regions exagonalas… se ditz que son èx-conselhièr las vòl tornar cambiar! “Far e desfar es encara far”, disiá la Penelòpa…
 
Camins bartassièrs tornar…
 
Daissarai als expèrts militars los jutjaments, las previsions, etc. per parlar pas que d’una consequéncia d’aquela guèrra, provocada per un “falord racional”. Un pòble gaireben bilingüe ucraïnan-rus s’es mes al monolinguïsme e las librariás vendon pas mai los libres en rus. E, un còp aquela agression acabada —caldrà ben arrestar un jorn!— los jovents voldràn tot ignorar d’aquela lenga de barbars e de mojiks e se viraràn cap a la lenga dels aeropòrts mas tanben la lenga del país que lo psicopata asira mai: los Estats Units.
 
Gausi esperar ça que la que l’òdi portat a un regim dictatorial e sanguinari s’alargarà pas a la literatura e a las arts en general; quina pèrda seriá per lo pòble ucraïnian qu’a un fum de sos compatriòtas russofònes se negava tot aquò!
 
Comparason es pas rason mas coneissèm lo problèma en cò nòstre amb lo refús acarnassit e lo mesprètz del poder per nòstras lengas istoricas; los Catalans an pogut mesurar lo gra d’intolerància cap a lor lenga de la part del poder central.
 
En los Estats Units ont cap de lenga es oficialament la lenga del país, es vengut comun d’entendre: “Speak English!” quand un immigrant de data recenta o sens papièrs s’exprimís en espanhòl…
 
Jankelevich (1903-1985) èra filosòf e, per far cort, èra estat breçat per la cultura alemanda e qualques autras… Après aver viscut la barbaria nazi, s’èra jurat de jamai pus parlar alemand… per çò que podiá pas perdonar l’olocaust. Per el, Alemanha e los Alemands èran escafats… fins al jorn que recebèt una letra d’un Alemand que li disiá que l’alemand èra pas sonque la lenga dels murtrièrs mas de las victimas tanben… Aquò l’ajudèt a tornar barrar, pauc avant que moriguèsse, una plaga dubèrta en grand…
 
Ai consciéncia que mon prepaus es descosut mas virar d’esquinas a una lenga e a una cultura en causa d’un psicopata o d’un piòt me sembla pas rasonable… Encoratjar las gents a considerar tot parlar coma egal al vesin me pareis èsser mai constructiu…
 
Coma vos vòli pas dire “au reveire” unicament en rus sens o dire en ucraïnian, vos lo disi en lenga nòstra: Adieusiatz / Adishatz, Au reveire…
 
 
 
 
abonar los amics de Jornalet
 
 

 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

lachaud
1.

Si l'òm pensa que la guerra es solament una afar entre Russia e Ukraina, l'òm se trompa grandament.
Ukraina es una zòna frontraliera entre dos blòcs que se rivalisan dempuei la neit dau temps.
Dins las annadas 1960 un ensenhant de CEG disia : "Si França, Allemanha, Angleterra s'unissian quò faria un ensemble que podria jugar a armas egalas entre los dos grands de l'epòca.
Los frances e europeens chausigueran de se boatar sos la proteccion daus Estats-Unis e fin finala se laisseran colonisats.
Que damora de la grandor de França? Las multinacionalas americanas an crompat las multincionalas francesas las privadas coma las publicas. Un general frances disia fai pas longtemps "l'armada francesa es capable de tener un front de 100Km quand Russia ten un front de 1200 Km.
E ben l'Euròpe pòd nonmas capitular, arrestar una guerra que concerna pas los pòples, negociar un statut coma lo dau temps dau mur de Berlin es a dire dos camps que se viejan de travers.
La fòrça militaria es en favor de Putin. l'economia de Russia se pòrta plan quand los Estats-Unis e l'Union Europeena son menaçadas per un efondrament economica e monetari.

  • 2
  • 7

Escriu un comentari sus aqueste article