Preni aquela formula publicitària per esvitar de titolar aquesta cronica: “Las èrnhas”. Per d’unis, vau probable repapiar mas, al mes de junh, sèm al moment bèl dels romegadisses. Òm se demanda encara (bon, de fait, ba sabi mas ba dirai pas), qual agèt l’idèia de nomenar Total Festum los rendètz-vos culturals de junh. Una formula un pauc a l’anglesa (dins aquel temps, lo discors ecologic èra pas pro avançat per esvitar una publicitat suplementària a una marca de gasolina e de destruccion dels ecosistèmas) e l’ajust del sufixe depreciatiu -um (aucelum, masclum, femnum, ferum, rasclum, comolum, sorcelum, trebolum, tremolum, frejolum, paraulum, cabrum, fedum, mainadum, poiridum, barjum, mainatjum, manjafum, petafum, ressegum, amarum…, e ne doblidi) a l’idèia de fèsta (per explicar, probable, que s’anava faire una gròssa marrida fèsta). E nos vaquí confrontats als “total” prononciats a la francesa e als “Festum” a la latina en -om (patapom badabom rapatom!): dos mots bessonats qu’atal tenon cap de sens en lenga nòstra, d’aquí nòstra formula: “A Total festum, i sèm pas per beure d’epatom!”

Mas i a sovent plan mai que d’epatom a engolir. Se trapan los discorses oficials de dobertura genre “nòstra bèla lenga”, “los ancians la parlavan”, “mon papeta/ma mameta l’emplegava” , ”mas ieu, amb mas foncions, ai pas lo temps”. La darrièra qu’ai ausida son las paraulas d’una consòla qu’a dit (en francés, aicí reviri): “aquela polida lenga que balha a las trufariás tant de sabor!”. E òc, los occitans sèm bons per contar d’asenadas. Quand aquò ven seriós, i a pas mai degun!

Aprèp, i pòt aver l’estanquet de l’associacion occitana e, se ne vira, d’una Calandreta. Es pas totjorn ganhat que se devine qu’es un taulièr occitan (benlèu una bandièra?), mas pas segur que la carta (la bèla) siá en lenga nòstra. Òm t’explicarà qu’an pas agut lo temps (mas, per escriure en francés o en anglés, l’an plan trapat). E òm se tròba amb lo paradòxe de faire dintrar moneda per una escòla ont s’ensenha la lenga d’Òc tot en fasent la demonstracion publica qu’aquela lenga (plan estranha) servís de res dins la vida vidanta,: çò que renfortís plan segur las necessitats de son desvolopament. (Sabi pas se me seguissètz…)

Autra formula d’un cercle local: “Tendrem un taulièr ont parlarem amb lo monde en occitan o (tenètz-vos plan) en patés local”. Mas d’ont sortís aquel patés?!!!

A un omenatge a un poèta, se saludèt sa memòria e s’afortiguèt qu’èra reconegut en Occitania, mas tanben en Provença, Auvèrnhe, Lemosin , Gasconha… Probable que son contradas forastièras, vesinas mas pas integradas a Occitania? E plan domatge que l’òm se’n sovengue pas en Lengadòc!

Cal tornar prene l’abecedari de las definicions e èsser segurs dels mots qu’utilizam per de terminologias claras en plaça de se tirar de longa unas balas dins los pès, d’autant mai que d’unes ba farián en “occitan popular” e d’autres “en occitan academic” e que se traparián benlèu antinomics alara que lo francés, el, es de segur una lenga unenca e universala.

Desepatomat Roch