Opinion
“Parle normal!” (in french in the text)
Una pichina de la familha, un pauc alunhaia, mi sente parlar occitan. E de còups li arriba de mi dire, en francés: perqué nos parles pas normal?
Lo primier còup aguèro de mal de capir. Normal? Òc, capiguèro que volia dire: ren en francés doncas, en occitan.
A!? Que faguèro e li expliquèro que parlar occitan èra gaire comun aüra dins la familha, mas qu’èra la lenga de familha e dal país. Que obligavo degun a la parlar mas que degun m’obliguèsse a parlar francés.
Ok. Bòn. Pi un autre jorn, qualques meses après, mi fa la mema en manjar: Arrèsta tu de parlar criminal... Uf. Qué mòt usat aicí. Aguèro una segonda de temps suspendut.
Los autres enfants èran plegats de rire. Criminal? Per fortuna la Veritat sòrte pas totjorn de la boca d’una mainaia... Lo mes d’après serio estach condemnat a las galèras magara?
La pression sociala es tala que emplega aüra aquel mòt. Demandèro amb quietude, ont avia ausit aquel mòt? Dins un parc d’enfants que diguèt, que se parla entre autres francés, portugués, anglés, russo arabe, benlèu berbère... segon las oras e los jorns.
Totun avia ben un sens negatiu. Benlèu mal plaçat dins l’autessa de la violéncia correspondenta mas ben usat per dire qu’èra negatiu...
Un amic occitanista, grand militant, de Garona m’avia cuntat fa benlèu mai de 20 ans que la sieu felena li avia dich e avia manco dètz ans (èra ges una calandrona ve): qu’en França se parla francés, arrèsta de parlar occitan.
Data de devèrs 2000 doncas.
Bòn e pi un autre membre de familha, alunhaia pròpi pròpi pròpi aquel còup, m’avia dich, es ver, me’n aviso encara, tre la naissença dal sieu enfant: ti defendo de li parlar occitan, m’as acapit?
Li avio ren respondut. È.
E ben. Ja a quatre ans. En 2023. Quina espontaneïtat d’analisi rapòrt a la lenga occitana. Quina ierarquizacion. Fa pensar al vièlh rapòrt Benisti. Un títol dal genre predestinacion lingüistica e delinquéncia auria estach melhor. Mas aicí ges de besonh d’èstre deputat o senator, una mainaia de quatre ans avia ja donat la senténcia de Veritat lingüistica, alla francese.
Totjorn dura la polícia mentala sus la libertat lingüistica, e dins lo ment de cèrts joves, ren a cambiat despí lo formatatge de Ferry.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La pròva que lo nacionalisme francés, amb sa societat, sas administracions, e son escòla, es intolerant e contrari a la quita existéncia de lengas, nacions e comunitats endefòra de tot çò francés...
Lo mainatges son los mai receptius a l'ideologia dominanta e son formatatge de la realitat e la consciéncia...
Benlèu qu'almens d'unes mainatges atenhon un ponch critic ont lo « normal » ven fastigós e lo « estranh » ven fascinant. Aquò m'es arribat quand aviái sièis o sèt ans.
Sovent los enfants an de mal d'acceptar çò que lor es pas familhar. An mestièr d'una securitat e de quadres e o exprimisson aitau, de còps dun biais pro violent. Mas fau pas renonciar, fau persistir duscas a temps que capiten qu'aquò es "normal" que l'oncle Laurenç parle una autra lenga.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari