Bandièra01 capçalera  1180x150: Botiga

Opinion

A, ça… Asterix e Obelix èran bilingües!

Andriu de Gavaudan

Andriu de Gavaudan

Autor de la cronica occitana setmanièra al Petit Bleu de l’Agenais desempuèi 1978 e editorialista de La Setmana fins que quitèt de paréisser

Mai d’informacions

M’arriba coma vosautres d’agachar las rets socialas e, coma vosautres tanben, vesi passar totes aqueles comentaris escriches generalament d’una manièra fòrça aproximativa dins una lenga que se poiriá sonar lo “patoés” lutecian, daissèsi parlar mon complèxe de superioritat; naturalament, o dirai pas! Son totes persuadits qu’escrivon dins la lenga elegida, la lenga de la libertat, la lenga qu’a portada la civilizacion sus tot lo planeta quitament, se, desempuèi gaireben dos cents ans ara, s’a degut plegar als dictats d’una lenga vesina: la d’otra Marga!

De tota faiçon, lo quite president de la start-up nation me vendrà pas desdire, el que faguèt compliment primièr Ministre australian sus sa femna “deliciosa” —delicious en anglés pòt aver un sens diferent.

Encara aqueles camins bartassièrs que son tornats… ma tissa!

Non, vos voliái simplament dire qu’un Occitan —que se bolèga fòrça aparentament— botèt sus la tela, dos o tres jorns a, la pagina 43 del darrièr album de las aventuras d’Asterix e Obelix, L’Iris blanc; coma ai pas legit lo libre, m’engani benlèu mas me sembla que nòstres amics son a Lutècia a la recèrca de Bonamina, la femna del cap del vilatge… Vòlon dintar dins un teatre claufit de mond mas la representacion ven de començar e l’ussièr de servici refusa de los daissar dintrar malgrat las suplicas —cortetas ça que la— d’Asterix. Coma aqueste insistís, l’ussièr lor rebèca: Mas en quina lenga o vos devi dire? En “patois provincial”?

De segur, lo scenarista coneis pas la pensada de nòstre president sus las lengas istoricas de l’exagòn, el qu’aviá una aujòla que parlava “lo pirenenc”. Es grand pecat! Auriá entendut coma ieu e vos, ne soi segur, lo primusinterpares, capable de parlar tota una dimenjada sus quicòm que i coneis pas res, declarar que “totas las lengas [èran] egalas en dignitat, etc.”

Ieu, aquela replica de l’ussièr de servici m’a “interpellat” coma dison adaara. ”Patois provincial”! Qual es aquel tipe que pòt escriure aital?

Sus la tela, ai aprés qu’aquel scenarista —qu’a per nom Fabcaro—, lausenjat dempuèi la publicacion de l’album per tota la bedesfèra e al delà per sa mestresa de la lenga de Goscinny èra … nascut a Montpelhièr e que viuriá adara a Bedarius: un òme del Sud, un Occitan, qué?

A n’aquel òme, li demandi pas d’èsser per l’occitan o de o promòure; fa çò que vòl. La libertat de pensar o de parlar es pas encara complètament escafada dins nòstra republica bonapartista.

La causa que me pausa problèma son los dos mots: “patois provincial”!

Se podèm considerar que lo mot “patois” concernís pas que los promotors de nòstras lengas istoricas coma l’occitan, lo breton, etc., lo mot “provincial” concernís totes los que demòran dins l’exagòn levat los Parisencs.

Desempuèi qualque temps se parla de “glotofobia”, la discriminacion cap a los qu’an un accent diferent de l’accent parisenc germanopratin o assimilat impausat pels mèdia e un granda majoritat dels elèits que nos govèrnan politicament o econnomicament.

Entretemps lo vocable “província, provincial” aviá desaparegut e “territòri” l’aviá mai o mens remplaçat… sens qu’aquò cambièsse res naturalament!

Moussu lo scenarista torna metre la província e sos estatjants sus l’empont del mesprètz.

Vos vau pas far un discors sul “patois” qu’a dos sens: emplegat pel mond que parlan occitan, breton, etc. es lo mot impausat pel poder. Per los que tenon lo poder, e nòstre president ne fa partida, es un mot qu’exprimís tot lo mesprètz qu’an per tota autra causa que la religion d’Estat: lo francés.

O sap Fabcaro, lausenjat pels dialògues de l’Iris blanc que participa d’aquela colonizacion e d’aquel mesprètz?

Foguèsse lo cas, ne soi a me demandar perque demòra dins son país de naissença, environat de ”provincials” demest los quals ne demòra qualques uns que promòvon un ”patés”.

E lo president que diguèt dijòus al cònsols màgers recampats a Lutècia que voliá “descentralizar” vertadièrament lo país… Nòstre president aima la badinada, de segur!

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

l o fabre olargues
2.

Amics occitans ,se poiriá tanben comprener aquìque se i a un pates provencial (patoi provencial) es que i a tanben un pates non provencial o parisenc. aurià dich en pates (en patoi) seriá quicòm mai mas aquì se pot comprener que l'autor se trufa de l'actitud del parisenc devèrs nòstres amics galeses, actitud que coneissem plan los qu' havem pas agut l'astre de naisser a lutècia! bona jornada a totes!

  • 3
  • 0
Pere
1.

Lo nòu albom d'Asterix discrimina l'occitan: non es tradusit en lenga nòstra, e emplèga l'infame tèrme de "patois provincial"

#AsterixGlotofobia #AsterixGlottophobie #AsterixGlottophobia

N'avèm destornat qualques vinhetas per o denonciar, a veire aquí: https://m.facebook.com/groups/2807857726195653 (umor en catalan desinterferit (descastelhanizat)

  • 1
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article