editorial
Viure e far de torisme al país
Tèxte legit
L’estiu es arribat e plan de mond començan de pensar a las vacanças. Après un temps de pandemia e embarrament, se multiplica las ofèrtas de viatges del temps qu’arriban los certificats de vaccinacion e las guidas covid per far de viatges. Viatjar luènh permet sovent una mesa en valor encara mai granda del país nòstre, perque quand sèm luènh de l’ostal avèm totjorn un pauc de nostalgia e, quand tornam, nos avisam que los pichons chepics e problèmas d’en cò nòstre, que de còps tant nos encanhan, pòdon èsser relativizats davant los grands problèmas del Mond.
Ça que la, ongan mai que jamai, seriá bon de consagrar nòstre temps de vacanças al torisme interior occitan. Occitània es un país plan grand, talament grand que segurament fòrça occitans ne desconeissèm encara de grandas zònas. Coneissètz la còsta atlantica de las Lanas? E las montanhas abruptas de las Cevenas? E los Causses? Vos sètz passejats per lo Camin dels Angleses de Niça? Coneissètz l’encant medieval del País de Fois? E la gastronomia de Peiregòrd? Coneissètz l’incresibla istòria de la totjorn occitanofòna Val d’Aran? Perqué participar pas a l’Escòla Occitana d’Estiu? O far una escapada a l’Estivada de Rodés, que se tendrà entre lo 22 e lo 24 de julhet? E avètz vist l’immensa quantitat d’eveniments que la programa lo Total Festum per tot lo país? E lo Festen’Òc de Saurat, que ven de festejar Sant Joan e que va aculhir un fum d’activitats del 10 al 13 de julhet? E lo Hestiv’Òc a Pau del 20 al 22 d’agost?
Tot aquò son d’escapadas a la disposicion de totes que permeton de metre en valor un torisme interior que, dins lo cas occitan, a un fòrt compausant cultural, natural e gastronomic. Per astre, Occitània patís pas, en general, lo torisme massís que fa del país un endrech comol de gents. Aprofechem-o! Descobrirem un país, lo nòstre, d’una enòrma diversitat, tanben lingüistica, mas estrechament unit en sa singularitat.
Ça que la, ongan mai que jamai, seriá bon de consagrar nòstre temps de vacanças al torisme interior occitan. Occitània es un país plan grand, talament grand que segurament fòrça occitans ne desconeissèm encara de grandas zònas. Coneissètz la còsta atlantica de las Lanas? E las montanhas abruptas de las Cevenas? E los Causses? Vos sètz passejats per lo Camin dels Angleses de Niça? Coneissètz l’encant medieval del País de Fois? E la gastronomia de Peiregòrd? Coneissètz l’incresibla istòria de la totjorn occitanofòna Val d’Aran? Perqué participar pas a l’Escòla Occitana d’Estiu? O far una escapada a l’Estivada de Rodés, que se tendrà entre lo 22 e lo 24 de julhet? E avètz vist l’immensa quantitat d’eveniments que la programa lo Total Festum per tot lo país? E lo Festen’Òc de Saurat, que ven de festejar Sant Joan e que va aculhir un fum d’activitats del 10 al 13 de julhet? E lo Hestiv’Òc a Pau del 20 al 22 d’agost?
Tot aquò son d’escapadas a la disposicion de totes que permeton de metre en valor un torisme interior que, dins lo cas occitan, a un fòrt compausant cultural, natural e gastronomic. Per astre, Occitània patís pas, en general, lo torisme massís que fa del país un endrech comol de gents. Aprofechem-o! Descobrirem un país, lo nòstre, d’una enòrma diversitat, tanben lingüistica, mas estrechament unit en sa singularitat.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 Trapi lo comentari vòstre interessent, resumis plan certas de las contradiccions de l'occitanitat d'uèi.
Vertat que dins la version audiò (qu'es una plan bona idèia) s'ausis un leugièr accent catalan, es plan simpatic e destorba pas de tot la compreneson del prepaus. Aprèp tot l'occitan de las Valadas Occitanas del Piemont ten tanben un accent un pauc italian. Qu'i-aja unes catalans per ajudar a la defensa de la lenga nòstra es d'autant pus meritòri qu'al sègle 21 òm constata en Catalonha una desconeissença e sovent una indiferència polida per lo fach occitan.
A ieu tanben pòt m'arribar de l'aver un pauc marrida al legir de certs catalanismes que se tròban tot còp dins la pròsa de Jornalet. Mas aquò val melhor que pas de Jornalet de tot, qu'al mens aquel diari a lo meriti d'existir. Coma prefèri un occitan un chic catalanizat que ges d'occitan, ausir la lenga amb un (leugièr) accent catalan val melhor que l'òrre accent francimand ponchut que s'ausis de mai en mai a cò dels novels locutors (pas totis, eh !) en òc, emai dins cèrtas radios occitanas.
Per faire chifrar un pauc vos servissi aquela anecdòta que ne ditz long sus las contradiccions de la sauvagarda linguistica dins las lengas minorizadas. Una partida de ma familha es originària de Catalonha Nòrd, i sejornavi a cada vacanças d'estiu quand èri pichon (fa plan longtemps) e la lenga parlada i-èra lo catalan rosselhonès. Un catalan foneticament mai vesin del lengadocian que non pas d'aquel catalan del Principat que restontis uèi dins las escòlas imersivas e la radio catalanofòna de Perpinhan.
Un parlar que fa plan rire o escandaliza los catalanofòns natius, coma ma tanta de Prada, que ten ara 95 ans, e que qualifica amb perplexitat «d'espanhòl» lo catalan de las Bressoles o de radio Arrells. Benlèu, mas la sola escasença de subrevida del catalan en Catalonha Nòrd, qu'aquò agrada o pas, passa per la potència linguistica e culturala del catalan dich «d'Espanha». Es atal siquenon ges de catalan charrat en Conflent, Rosselhon o Cerdanha....
Trapi lo comentari vòstre interessent, resumis plan certas de las contradiccions de l'occitanitat d'uèi.
Vertat que dins la version audiò (qu'es una plan bona idèia) s'ausis un leugièr accent catalan, es plan simpatic e destorba pas de tot la compreneson del prepaus. Aprèp tot l'occitan de las Valadas Occitanas del Piemont ten tanben un accent un pauc italian. Qu'i-aja unes catalans per ajudar a la defensa de la lenga nòstra es d'autant pus meritòri qu'al sègle 21 òm constata en Catalonha una desconeissença e sovent una indiferència polida per lo fach occitan.
A ieu tanben pòt m'arribar de l'aver un pauc marrida al legir de certs catalanismes que se tròban tot còp dins la pròsa de Jornalet. Mas aquò val melhor que pas de Jornalet de tot, qu'al mens aquel diari a lo meriti d'existir. Coma prefèri un occitan un chic catalanizat que ges d'occitan, ausir la lenga amb un (leugièr) accent catalan val melhor que l'òrre accent francimand ponchut que s'ausis de mai en mai a cò dels novels locutors (pas totis, eh !) en òc, emai dins cèrtas radios occitanas.
Per faire chifrar un pauc vos servissi aquela anecdòta que ne ditz long sus las contradiccions de la sauvagarda linguistica dins las lengas minorizadas. Una partida de ma familha es originària de Catalonha Nòrd, i sejornavi a cada vacanças d'estiu quand èri pichon (fa plan longtemps) e la lenga parlada i-èra lo catalan rosselhonès. Un catalan foneticament mai vesin del lengadocian que non pas d'aquel catalan del Principat que restontis uèi dins las escòlas imersivas e la radio catalanofòna de Perpinhan.
Un parlar que fa plan rire o escandaliza los catalanofòns natius, coma ma tanta de Prada, que ten ara 95 ans, e que qualifica amb perplexitat «d'espanhòl» lo catalan de las Bressoles o de radio Arrells. Benlèu, mas la sola escasença de subrevida del catalan en Catalonha Nòrd, qu'aquò agrada o pas, passa per la potència linguistica e culturala del catalan dich «d'Espanha». Es atal siquenon ges de catalan charrat en Conflent, Rosselhon o Cerdanha....
Es plasent d'entendre un Catalan legir polidament un elògi al pais d'Òc, (comenti la version enregistrada).
Qué ne pensar ? es pertocant, es generós, mercé . Mas es artificial, de gaire coma quand fan la promocion del Leveson o del Lauragués en francés ponchut.
I a una particularitat çaquelà que balha una explicacion e rend l'exercici senat :
los accents catalan, espanhòl o italian passan melhor en òc que l'accent francimand (es una question de latinitat). Pasmens, es pas una solucion satisfasenta.
Al nom de la distanciacion maximala, al regard del francés, nos cal prene vam a l'estrangièr ?
Rasan gratuit en Catalonha ?...
Benlèu, se me fisi a totes los escambis fruchoses e las ajudas consequentas, occitano-catalanas, que marquèron lo sègle XX.
Mas ara parlan a nòstra plaça, fauta de locutors competents, e tot còp nos balhan de consignas.
Ni per tot, me tiraretz pas del cap que d'unes catalanistas se'n viran de nosautres e qu'an d'autras ambicions politicas e culturalas que de defendre nòstres patoèses. Qual comanda a cò lor, los occitanofils o los occitanosceptics ?
Qué ne pensan los Araneses de lor sucursalisme catalan ? son de Gascons uroses qu'an pas coma nosautres la nostagia d'una lenga avalida : òc o non ?
De tot biais mercé Jornalet, fasètz un brave trabalh d'occitanistas, vos legissi sovent, i a pas res pus, mas çò que naseja dins çò que veni d'escriure es la nocion de dignitat.
Quitam pas de nos aplatussar, es per aquò.
Lo paisan occitan anet trabalhar a Paris. Alai, i trobet un depliant que lo convidava a far dau torisme dins lo pais ente i avia passat son efança.
Partez far dau torisme e oblidatz pas vòstre carnet de santat, vòstra carta d'identitat, vòstra carta blua o vòstre carnet de checs. Oblidatz pas vòs papiers de veitura, vòstre certificat d'assegurança, vòstra smartofòne. Respectatz la limitacion de vitessa e fòrça autra causa que fan besonh. Oblidetz pas de minjar, burre un veire de vin.
Mas, oblidatz tot.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari