Ja, de veire la cobèrta d’aquel libre, vos balha enveja de lo legir. Subretot quora aprenèm que l’autora, emmenada per dos “omons”[1], sonda la maquina trissaira de Potina.

Elena Kostioutchenko espeliguèt a la vida a Iaroslav en 1987 dins una familha paura. Es femna d’ostal tre sos nòu ans. A quatòrze ans, descobrís los articles de Anna Politkovskaia sus los massacres de l’armada russa en Chechenia. Es a lor legida que decidiguèt de se far jornalista. Pendent dètz e sèt ans, escriu de reportatges per Novaïa Gazeta, lo sol jornal independent del país. Lo 1 d’abril de 2006, lo redactor de cap d’aquel jornal, Dmitri Mouratov li balha sa carta de premsa. Mouratov foguèt colaureat del prèmi nobèl de la patz amb la jornalista filipina Maria Ressa en 2021 per lors luchas per la libertat de dire. Elena Kostioutchenko a dètz-e-nou ans. En 2011, lèva l’escandal en Russia quora escriu “Perqué vau a la Gay Pride?” En 2022, escapa a un empoisonament en Alemanha. Reportaira per Novaïa Gazeta va en Ucraïna. Descobrís la guèrra e vòl entresenhar los russes sus las orrors que Potina comet en lor nom. Sap ben que se torna dins son país serà segurament condemnada a quinze ans de preson e benlèu mai. Es laureata del Prèmi Europenc de la premsa e de molons d’autres. En 2023, publica son primièr libre: Moïa lioubimaïa strana, revirat del rus e publicat en francés aquesta debuta d’annada.

Quora l’òm legís aquel libre, en fach, l’om legís l’istòria de tot un país. L’autora destria Moscó del demai de la Russia. En 2010, deslaissa lo Sapsan, trin a vitèssa granda, que religa Moscó a Sant Petersborg per vistalhar las vilòtas, los vilatjons, las aubèrgas, rescontrar personas que flamban lors robles dins l’alcoòl. Es aital que nos far cabussar dins aquela Russia prigonda. E balha una cara, un nom, un pauc d’umanitat a totas aquelas e totes aqueles forabandits pel sistèm. Se l’autora coneis mai que plan los russes, oblida pas los non-russes. Nos mena en çò del Nganassanes, pòble que viu en-delà del cèrcle polari dins la peninsula del Taïmyr, que los bolchevics an sedentarizat, que lo capitalisme salvatge n’a trafegat las minas de niquèl e qu’an decimat aquel pòble. Pòble que parla lo Ngamassana, lenga samoièda.

La darrièra pagina del libre vos bolega las tripas quora legissètz[2]: “Novaïa Gazeta existís pas pus. Ara qu’existissem pas pus – ara que i a pas pus de briefings, pus d’acampadas, pus d’aquel fotut bon a tirar, pus d’esquichadas suls reportèrs, pus de macareladas, pus de lagremas, pus de capitadas pichòtas, pus d’eveniments gigants e òrres a far dintrar dins los tèxtes – ara que tot çò que crenhissiái es arribat e que soi voida, que ai pas pus res a de que m’acrocar -, pòdi soscar. La devisa de Novaïa Gazeta èra: avèm las meteissas letras, mas d’autres mots. Quant pesa un mot? (de còps mai que tota una vida vidanta) Es que un mot pòt s’opausar a una tirania armada? (nani) Es que un mot pòt arrestar la guèrra? (nani) Es que un mot pot sauvar un país? (nani) Es que un mot pòt sauvar aquel que lo prononça? Ieu, m’a sauvada. Mas pas que ieu.”

Una crida del còr d’una jornalista independanta qu’aima son país e que lucha per la libertat[3].