E ben, paure monde, sufisiá pas d’aver suls tarrencs de rugbi, unes arbitres que fiulan sistematicament contra ton esquipa, vaquí ara que l’arbitrari senhoreja sus la planeta. Unes caps d’Estat decidisson quand aquò lor i passa pel cap unas mesuras en se trufant de las leis, dels contractes, dels tèxtes e tractats internacionals, d’engatjaments passats, de las règlas democraticas, de la volontat dels pòbles. L’actualitat refofa d’exemples d’aquela butada bèla de l’arbitrari.

• Diga, tonton, perqué esternudas?: La question que se pausa per las novèlas presons de França especificas pels narcotraficants es de saupre se poiràn trabalhar o pas. Dins una preson retenguda per l’incarceracion quichada, un trabalh es ja en plaça pels detenguts: emplenar saquets de… sucre! La trufariá del Fernand Raynaud es en passa de venir realitat!

• Pression e colonizacion: Lo ministre de l’Interior venguèt faire una virada sul chantièr arrestat de l’A-69. Plaideja per la represa dels trabalhs e s’inquièta del jos-devolopament que s’anóncia pel Sud-oèst de França se pòt pas beneficiar d’aquela infraestructura rotièra! Levat que fa atal una pression de primièra sus la justicia, sembla doblidar que son pas un cinquantenat de quilomètres d’autorota que van cambiar lo problèma de colonizacion d’Occitania per França!

• Marrits foncionaris: Pel sénher Muscadet, Josèp Estalina, Mao Zedong e Adòlf Itlèr an pas brica assassinats milions de personas. La fauta dels chaples, dels crimis de guèrra e dels crimis contra l’umanitat proven dels foncionaris que trabalhavan per elis. Justifica atal sa caça a tot un fum d’emplegats dels servicis federals.

• Importància de la lenga: L’establiment escolar de Betharram ten una plaça bèla dins l’actualitat francesa en rason de totes los sevicis que n’an patit d’ans e d’ans los pensionaris. Se pòt pensar que la question es resolguda amb lo cambiament de nom de l’establiment, intervengut en 2009: Beau Rameau e segur que lo francés pòt pas èsser brica portaire de totas las malafachas denonciadas!

• Lengas d’Espanha: Pel president Trompeta, la difuson de films en basc, catalan e galician sul territòri espanhòl contraven a l’espandiment del cinèma american. Lèu, gaitarà tanben la consomacion de pòp-còrn e de cxcx-cxlx dins las salas escuras?

• Per un quilò de pan: Dins una fornariá de l’Estartit (Costa Brava), lo fornièr refusa de servir una clienta que li demanda lo pan en catalan. La crompaira denóncia la discriminacion linguistica e la catalanofobia, lo fornièr de son costat parla de secutament!

• 190: Dins un Papieròt passat, vos presentèrem una tièra de mots interdits dins los papièrs administratius americans. De fait, es una brava lista de 190 mots e expressions que son concernits e que tòcan tot un fum d’aspècte de la vida sociala, educativa, ecologica, politica e ne passi!

• Escafadas: Desaparegudas dels archius oficials del Pentagòne: las fotografias d’aviators negres de la Segonda guèrra mondiala e de las primièras femnas diplomadas dels Marinas.

• En preson: aprèp los avocats de Navalny, son los jornalistas qu’an seguit l’afar que son condemnats a la preson per «extremisme»: Antonina Favorskaya ven d’èsser condemnada a 5 ans d’embarrament dins una colonia penitenciàra aqueste 15 d’abril. 38 jornalistas son atal detenguts dins las presons de Potina per aver fait lor trabalh d’informacion.

• Internat: Los chineses an trapat lo bon mejan de deculturacion e de segregacion linguistica pels pichons tibetans: los internats. La premsa oficiala explica que de viure dins las nautors ajudariá pas al desvolopament intellectual dels mainatges, alara que dins los pensionats a un nombre bèl d’oras e de quilomètres de lor familha auràn l’astre de venir bons petits chineses. Unes pensionats de segur installats en zòna han e ont totes los corses se fan en chinés, levat (e pas totjorn) un cors de tibetan. Per afinar, lo cors de tibetan es donat dins lo dialècte lo mai aluenhat possible de lo utilizat pels escolans. Amb la distància, los mainatges passan uèit meses fòra de la familha: « Quand dintravi, las primièras setmanas, compreniái pas tròp lo dialècte parlat per ma familha; deviái d’un cèrt biais lo tornar aprene. Una distància s’installava, aviam perdut nòstra intimitat. » (Le Monde, 11/04/25). L’ensenhament politic es clar: « Nos inculcavan l’amor de China: China protegís los tibetans, China es lo melhor país ». Las pichonas escòlas tampan, la detibetizacion es en marcha: 78% dels Tibetans de 6 a 18 ans son escolarizats dins aqueles pensionats (d’unis i dintran tre 4 ans) .

• Pascas: Me podètz dire se trapatz logic la mòrt del Papa al temps de las fèstas de la Resureccion?

Fiuleton Roch