editorial
París nos negligís, las municipalitats son en cap
Aquesta setmana, avèm sauput qu’un grop de municipalitats de França, amb Tolosa e Estrasborg en cap, an creat un ret de municipalitats per promòure las lengas minorizadas de la Republica. La lor intencion es de venir un interlocutor representatiu davant los legislators e lo govèrn de l’Estat per fin d’avançar en la proteccion legala e la promocion d’aquelas lengas e culturas. Es previsible qu’aquel primièr nuclèu de municipalitats recépia dins los tempses avenidors l’adesion de mai de vilas de tot l’Exagòn, en prenent en compte, sustot, l’interès creissent que desvelha la question de la diversitat culturala entre los ciutadans e los lors representants institucionals. Fòrça entitats culturalas occitanas, per exemple, o sostenon tanben.
Jornalet volèm, solide, felicitar los responsables e promotors d’aquela iniciativa e encoratjam, tanben, totes los cònsols occitans a jónher lo ret per lo far mai grand e mai influent. Mas, a l’encòp, volèm denonciar l’inaccion del govèrn de França, al delà de la siá color politica, per rapòrt a las lengas minorizadas, que vivon paurament dins las frontièras de la Republica. Es vertat qu’avèm progressat: los politicians d’encastre estatal parlan pas mai de “patés” e i a, dins las paraulas, un respècte minimal per las lengas e culturas nomenadas regionalas. Ça que la, las paraulas e las intencions se devon acompanhar totjorn de faches concrets, mai que mai quand fasèm referéncia a l’encastre politic e institucional. L’actual president François Hollande a promés un progrès real en matèria educativa e culturala a respècte de las lengas minorizadas: es ora que passe dels mots als faches.
Es moralament e politicament inacceptable qu’a aquelas politicas e iniciativas, lor calga sorgir, justament, de l’encastre politic municipal e local, ja qu’es lo nivèl mai flac e amb mens de mejans de la cadena administrativa. La question de las lengas minorizadas es una question dobla: d’Estat e de dreches umans. Ni mai ni mens. E França, que davant lo Mond se met totjorn totas las medalhas possiblas dins aquel terren e que se vanta d’èsser lo brèç dels dreches umans, li caldriá donar exemple amb de faches concrets. La defensa e promocion de l’occitan incombís a l’Estat, bòrd que l’an declarat patrimòni cultural e lingüistic de França. Al delà, es la siá obligacion morala de reparar los dreches umans que, long de l’istòria, an mancat d’un biais premeditat e planificat. París pòt pas agachar endacòm mai.
Jornalet volèm, solide, felicitar los responsables e promotors d’aquela iniciativa e encoratjam, tanben, totes los cònsols occitans a jónher lo ret per lo far mai grand e mai influent. Mas, a l’encòp, volèm denonciar l’inaccion del govèrn de França, al delà de la siá color politica, per rapòrt a las lengas minorizadas, que vivon paurament dins las frontièras de la Republica. Es vertat qu’avèm progressat: los politicians d’encastre estatal parlan pas mai de “patés” e i a, dins las paraulas, un respècte minimal per las lengas e culturas nomenadas regionalas. Ça que la, las paraulas e las intencions se devon acompanhar totjorn de faches concrets, mai que mai quand fasèm referéncia a l’encastre politic e institucional. L’actual president François Hollande a promés un progrès real en matèria educativa e culturala a respècte de las lengas minorizadas: es ora que passe dels mots als faches.
Es moralament e politicament inacceptable qu’a aquelas politicas e iniciativas, lor calga sorgir, justament, de l’encastre politic municipal e local, ja qu’es lo nivèl mai flac e amb mens de mejans de la cadena administrativa. La question de las lengas minorizadas es una question dobla: d’Estat e de dreches umans. Ni mai ni mens. E França, que davant lo Mond se met totjorn totas las medalhas possiblas dins aquel terren e que se vanta d’èsser lo brèç dels dreches umans, li caldriá donar exemple amb de faches concrets. La defensa e promocion de l’occitan incombís a l’Estat, bòrd que l’an declarat patrimòni cultural e lingüistic de França. Al delà, es la siá obligacion morala de reparar los dreches umans que, long de l’istòria, an mancat d’un biais premeditat e planificat. París pòt pas agachar endacòm mai.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La me semblha que tuchi lhi nivèls de competéncias (estat, region, comunitats urbanas/ montanas/ intercomunalitat, comunas) dèvon èsser responsablas cada unas a lor nivèl de la politica.
- L'estat per l'educacion superiora, per lhi mèdias, axes de circulacion
- la region per lhi licèus e d'autres axes vialiers
- lo departiment/ província per lhi collègis
- la comuna per las escòlas primàrias
#2 Adonc, faudria apondre quela linha per te : L'estat occitan quand existarà. Quò vòu dire qu'en esperar, fau acceptar la politica francesa, qu'es normala perque qu'es pas a la republica francesa de s'ocupar de l'occitan mas a la republica occitana ? Plan bien, plan bien...
Lo vòstre sondatge, li manca una linha per respondre coma o vòli far. Occitània non es una municipalitat, ni mai una region : es una nacion. Li cal un estat, un estat non pas francés, mas occitan, per s'encargar d'establir e far aplicar leis de defensa, dignificacion e promocion massisa de la lenga occitana.
Òsca per aquel article.
França que se ditz lo pais del dreches de l'òme, de la diversitat, de la francofonia....
Avem aici, a Paris , los pus bèls tèxtes del monde ....
En realitat, un estat endarrierat sus gaireben totes los subjècts, de societat, de libertat (radio tele premsa son tenguts pels interets financièrs o (e) politics) , dels dreches de la femna , de l'aparament de l'enfant, un pais a mand de perdre son espital , sa recerca , airbus....Parlem pas de l'escòla.
Aici avem un ciutadan que vòta pas qu' un còp cada 4 annada, per d'una mena d'elegit que se crei tal un rei, que fa la guèrra , quand vòl sens demandar res a degun... E un tropelada d'elegits ( afogats a la cadièra musicala,) d'esquèrra o de drecha, plan pagats, que fan rire tota l'Euròpa sul nivèl de la democracia dins França, e lo contraròtle de l'argent public.
I a pas que de veire la darrièra protèsta sus la lei del maridatge gay, praqu'ò una lei qu'es aplicada de pertot dins Euròpa, dempuèi mai de dètz ans, sens cap de problème ... Retrògrada França, es un pais retrògrada e orgulhòs de son necitge
E fin finala un pais que torna a l'agricultura e encara , es qui arribarà?
Pieger un pais en passa de virar facista, ambe de rasonaments de Caudillo. Quina vergonha!
Ont es la democracia aici tant al nivèl local, regionala que nacional ? La consultacion permanenta del ciutadan? L' escota? Lo respèct?
Paure s'agis pas pus de rapetassar quicòm mas, de quitar aviat la V ème, leu leu , qu'es anti democratica tre l'origina (Coty que va cercar De Gaulle en 1958, e Debre per escriure la constitucion que coneissem ). Cal mostrar cada jorn cossi dins França ven endarrièrada ....
E dire que i a fòrça mond encara, d'occitans a boldre, per creire que sem la lum de l'umanitat ....
de falords qué ....
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari