Bandièra01 1180x150: Comuna de Tolosa

Actualitats

crotz-tolosaCreated with Sketch.GasconhaVal d'Aran

Se presenta oficialament l’Institut d’Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana

L’eveniment comencèt ja ièr amb los discorses d’intrada de qualques membres de l’institucion

| www.institutestudisaranesi.cat
Se presenta uèi oficialament a Arties (Val d’Aran) l’Institut d’Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana (IEA-AALO). Lo sindic d’Aran Carlos Barrera e lo president de l’IEA-AALO Jusèp Loís Sans Socasau recebon lo conselhièr de la cultura de la Generalitat de Catalonha Ferran Mascarell e lo conselhièr de la justícia Germà Gordó.
 
Mas l’eveniment comencèt ja ièr amb los discorses d’intrada de qualques membres de l’institucion: Angelina Cases, Bernat Arrous, Florian Vernet, Jacme Taupiac, Jèp de Montoya, Joan Salas-Lostau, Jusèp Loís Sans, Lourdes España, Maria Elvira Riu, Miquèu Segalàs, Patrici Pojada, Ròsa Salgueiro e Domergue Sumien (representat). Demièg aqueles discorses, certans membres prepausèron de reflexions sus l’occitan estandard.
 
Lo govèrn de la Generalitat de Catalonha aprovèt arunan lo decret per dotar l’Institut d’Estudis Araneses del caractèr d’acadèmia e d’autoritat lingüisitca en Catalonha sus la lengua occitana, en seguissent lo mandat de la Lei de l’occitan de 2010. Amb aquela disposicion legala, l’Institut d’Estudis Araneses es vengut la primièra institucion occitana qu’a la reconeissença legala e oficiala d’acadèmia.
 
 
Qu’es aquò l’IEA-AALO?
 
L’IEA (Institut d’Estudis Araneses) existís dempuèi 2002 e fa d’ans que conselha las autoritats d’Aran dins la gestion de l’occitan aranés.
 
Fa un an, lo 3 de julhet de 2014, a Vielha (Val d’Aran), l’Institut d’Estudis Araneses (IEA) comencèt sa misson novèla d’acadèmia de l’occitan. Benefícia de la reconeissença oficiala de la Val d’Aran e de la Generalitat de Catalonha. D’efièch, Catalonha adoptèt en 2010 la Lei de l’occitan, aranés en Aran. Aquela lei vòl assolidar l’usatge oficial de l’occitan e prevei d’installar una acadèmia de codificacion de la lenga d’òc. Catalonha atribuiguèt aquela mission d’acadèmia a l’IEA (decret 12/2014 del 21 de genièr de 2014).
 
Desenant, donc, l’IEA a l’obligacion de s’ocupar de l’occitan estandard en mai de l’occitan aranés. Los tèxtes oficials dison que cal aplicar la nòrma classica de Loís Alibèrt.
 
Lo nom complet de l’organisme s’es alongat amb sa mission novèla dempuèi 2014, qu’es devengut exactament Institut d’Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana. Mas lo nom cort restarà IEA.
 
La reünion del 3 de julhet de 2014, fa un an, aprovèt los estatuts novèls e elegiguèt una còla de direccion: la foncion de president venguèt a Jusèp-Loís Sans Socasau, un actor cultural conegut d’Aran e de tot l’occitanisme.
 
Se suprimiguèt las doas seccions d’istòria e d’estudis juridics que fasián partida de l’ancian IEA. D’ara enlà, l’IEA se compausa sonque de personas dedicadas a la lenga. Se repartisson en doas seccions: una per l’occitan aranés e l’autra per l’occitan estandard.
 
Los membres de l’IEA novèl (IEA-AALO) foguèron designats fa un an per las autoritats aranesas e catalanas. Son: Bernat Arrous, Aitor Carrera Baiget, Angelina Cases Andreu, Lourdes España Cònsul, Joan-Pau Ferré, Jèp de Montoya Parra, Patrici Pojada, Elvira Riu Abadia, Joan Salas-Lostau, Ròsa-Mari Salgueiro Pujòs, Jusèp-Loís Sans Socasau, Miquèu Segalàs Mir, Domergue Sumien, Jacme Taupiac e Florian Vernet.
 
  
Collaboracion o concurréncia?
 
Lo Conselh de la Lenga Occitana (CLO) a fach un trabalh reconegut de codificacion tot en restant fidèl a Alibèrt. Mas a cessat de foncionar regularament dempuèi qualques ans. Desenant, caldrà veire se l’IEA adoptarà l’eiretatge del CLO. Ara per ara, o sabèm pas encara.
 
D’autres organismes serián susceptibles d’intrar en concurréncia amb l’IEA, coma lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana (CPLO) e l’Acadèmia Occitana-Consistòri del Gai Saber (AOCGS).
 
Lo CPLO e l’AOCGS, e mai se recebon de subvencions publicas, son pas reconeguts coma acadèmias oficialas per cap de lei. Al contrari, l’IEA, si qu’es reconegut coma una acadèmia oficiala per Aran e Catalonha, dins l’encastre de la Lei de l’occitan de 2010.
 
Qualques personas de l’IEA, d’alhors, son tanben dins lo CPLO o l’AOCGS.
 
La situacion poiriá èsser delicada, en particular, amb lo CPLO. Fa mai d’un an, lo 28 de junh de 2014, quatre elegits regionals de l’estat francés (Dàvid Grosclaude, Guilhèm Latrubesse, Marcèl Matèu, Belkacem Lounès) escriguèron al president catalan Artur Mas: criticavan la promocion de l’IEA e demandavan a Catalonha de reconéisser lo CPLO coma acadèmia unica. Lo 2 de julhet de 2014, doas personas invitadas a intrar dins l’IEA, Xavier Lamuela e Frederic Vergés Bartau, indiquèron que s’escartavan de l’IEA perque estimavan que sa mission fasiá concurréncia al CPLO.
 
Lo novèl president de l’IEA-AALO, Jusèp-Loís Sans, installat dempuèi un an, a cercat d’establir de relacions amicalas e de collaboracion amb las autras entitats. “L’IEA non se constituís pas contra arrés”, çò diguèt Sans. Recentament, a la prima de 2015, de delegacions de l’IEA, del CPLO e de l’AOCGS se son rescontradas.

Articles relacionats

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

pep pinhan
3.

#2 metòdEs , vertat

  • 1
  • 0
Franc Bardòu
2.

Joan Salas-Lostau, Jusèp-Loís Sans Socasau, Jacme Taupiac e Florian Vernet fan partida de la seccion que se deu acordar per trabalhar subre l'occitan general…Tant val dire que riscam pas gaire, ara per ara, de veire aquesta Academia oficialament reconeguda per Catalonha (que d'aquí a pauc, nos vendrà un estat independent, dintrar en conflicte amb l'Academia Occitana, estant qu'aqueles grands intellectuals fan tanben partida, tot justament, d'aquela AO-CGS…

Aquó dit, amb lo mond politic, lo vent pòt virar, coma de sempre, mentre que l'Academia Occitana es metodicament e volontàriament independenta de tot poder politic e de tota institucion d'elegits, e son objectius ni sos metòdis non seràn pas jamai obligats de cambiar a cada còp de viravent ni a cada sospir de seduccion electoralista !

  • 24
  • 4
Joan Francés Blanc
1.

Que vason los autes estudis aranés? L'istòria?

  • 5
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article