Actualitats
Los risques de l’aveniment de nòvas formas numericas de susvelhança sanitària
Tèxte legit
Las consequéncias dirèctas de la crisi sanitària sus nòstras societats e nòstres mòdes de vida son estadas particularament visiblas quand s’es agit de restrénher nòstres desplaçaments, de substituir a la preséncia fisica la desenant reconeissença “distanciala” o encara de renonciar a las tradicionalas abraçadas.
Pr’aquò, una autra transformacion s’es jogada aquestes darrièrs meses, mens evidenta, mas tanben plan importanta: l’aveniment de nòvas formas numericas de contraròtle e de susvelhança, e lor extension al biologic.
Demest los espleches utilizats pel govèrn francés (e plan d’autres) per ensajar de luchar contra la propagacion de l’epidemia, las mesuras que s’apièjan sus aquestas tecnicas son, efectivament, estadas nombrosas.
De nòus fichièrs de traçatge
Tanlèu començada la crisi sanitària, son estats creats plusors fichièrs per permetre, d’un biais inedit, la gestion a granda escala del contact tracing. En complement, puèi es apareguda una aplicacion amb de finalitats identicas, primièrament apelada StopCovid, e puèi TousAntiCovid.
Son egalament nombrosas las experimentacions de videosusvelhança qu’ensajan de detectar los malauts per lor calor corporala, o de verificar lo bon pòrt de la masca. Enfin, e mai recentament, la creacion del passapòrt sanitari, e puèi sa generalizacion, an acabat aqueste continuum en s’integrant dins la “vida d’après”.
A partir d’aquesta constatacion, se pòt far de nombrosas observacions sus nòstre rapòrt a la tecnologia, mas tanben sus l’acceptabilitat sociala d’aquelas mesuras de susvelhança.
Una nòva aplication del solucionisme tecnologic
D’en primièr, se lo recors a de dispositius numerics èra absoludament necessari? Se la question es estada pausada per l’aplicacion de traçatge, malgrat que los debats se sián rapidament concentrats sus d’enjòcs tecnics, ela es estada quasiment absenta en seguida.
Lo “solucionisme” tecnologic a trobat aquí una aplicacion nòva: de cap a una dificultat màger, biologica per tant dificilament contrarotlabla, e inedita, lo recors al numeric apareis coma evident.
Pr’aquò, cap de las tecnologias utilizadas per aqueles dispositius es pas nèutra. Quand de camèras de susvelhança començan dins lo mètro parisenc de verificar lo bon pòrt de la masca pels usatgièrs, tot deu èsser pres en compte: quinas camèras son utilizadas, quin operator las a fabricadas? Ont son mandadas las donadas e que las tractan? Que venon los imatges filmats e los resultats? La CNIL es d’autra part fòrça vigilanta sus aquestas questions.
Aquestas questions, relativas subretot al respècte de la vida privada e al tractament de las donadas personalas, mas tanben als risques del conflicte entre interèsses privats e publics, son intrinsècas al recors a aquelas tecnologias, mas pr’aquò pauc pausadas dins lo debat public. Se de dispositius de seguiment dels cases positius existissián ja aital per cèrtas malautiás, la creacion inedita pel coronavirus de fichièrs nacionals e centralizats es pas anodina.
D’espleches de contraròtle inedits
Mai fondamentalament, aqueles sistèmas apareisson abans tot coma d’espleches de contraròtle e de susvelhança dels individús, a un nivèl probable rarament egalat dins nòstras societats modèrnas, almens a una tan larga escala. La plan recenta generalizacion del passapòrt sanitari a fòrça luòcs culturals o de vida sociala sistematiza aital l’idèa d’un contraròtle inedit, que comença essencialament pels que dispausan abitualament pas d’aquel poder (gerents o directors d’establiments per exemple) e doncas pels ciutadans eles meteises. La “societat de vigilància” tròba aquí benlèu una nòva traduccion. L’espaci public pèrd encara un pauc mai de son anonimat.
L’idèa d’un contraròtle per la tecnologia es totun pas nòva. S’encarna dempuèi maitas annadas en matèria securitària pel desvolopament dels fichièrs de polícia, mas tanben dels espleches de susvelhança a la disposicion de las fòrças de la polícia judiciària e mai administrativa. Es tanplan apiejada per las grandas entrepresas del numeric (que ne fan la sorsa de lor rendabilitat, gràcias al desvolopament del “capitalisme de susvelhança” denonciat per Shoshana Zuboff).
Lo trionf de la biopolitica
L’amira originala dels procèsses actuals se tròba alara benlèu dins lor ligam estrech e nòu amb la dimension biologica. Per aqueles espleches, lo politician s’apodera encara un pauc mai dels enjòcs de santat, non pas a la faiçon dels sègles passats en exercissent una empresa dirècta sul còrs, mas per una forma mai insidiosa de contraròtle, de “biosusvelhança”.
Aqueles dispositius venon aital los de la “biopolitica” tala coma l’expausèt Michel Foucault a la fin del sègle passat. Aquesta non s’adreiça pas pus al còrs individual, mas “a la multiplicitat dels òmes coma massa globala afectada de procèsses d’ensemble que son pròpris a la vida”, valent a dire a la populacion concebuda coma un tot.
Òr, la tecnologia permet precisament de respondre a aqueles imperatius, puèi qu’assegura una presa en compte globala de la populacion, e que cada individú se tròba reduch a un ensemble de donadas, que sa gestion pòt èsser operada gaireben automaticament.
Una cooperacion plena e conscienta de l’individú
Dins aquel equilibri, lo ròtle dels nudges deu pas èsser escartat. Participan plenament a la susvelhança en s’assegurant de la completa cooperacion de l’individú, e en evitant lo mai possible lo recors a la constrencha.
Se la vaccinacion es pas obligatòria, la presentacion del passapòrt sanitària o es venguda. Mai subtilament, se lo recors a l’aplicacion TousAntiCovid es pas estrictament necessari, tot ven mai aisit per son utilizaire. D’autra part, la comunicacion de las chifras de descargament es en ela meteissa tanben un nudge, qu’incita pel nombre.
L’ensemble d’aqueles espleches apareis coma particularament intrusiu. Rarament tantes dispositius de contraròtle e de susvelhança auràn pertocat una part tan importanta de la populacion. Pr’aquò, lor acceptabilitat sociala a progressat plan lèu.
Sus aquel ponch, l’exemple del passapòrt sanitari es particularament revelador: mesura inconcebibla dins l’estiu 2020, es vengut quasi obligatòri un an pus tard.
Lo fenomèn d’acostumança
Los nudges son pas los sols responsables d’aquela aparenta abséncia de contèsta. Es aicí lo fenomèn d’acostumança (lo tèrme es subretot emplegat pel sociològ Armand Mattelart) que deu èsser observat, facilitat per l’impaciéncia de sortir enfin un jorn de la crisi sanitària e la del tan promés retorn a la vida anteriora. La tecnologia es pertot dins nòstra vida vidanta, e las mesuras de susvelhança tendon tanplan, que sián sanitàrias o securitàrias, a se banalizar. Lo fichièr sanitari ven un demest d’autres, lo passapòrt sanitari un contraròtle de mai dins los ja fastidioses passatges a las frontièras, mentre que l’aplicacion tròba sa plaça al mièg de totas las installadas cada jorn sus nòstres telefòns.
Fàcia a aqueste desvolopament, las muralhas juridicas son sovent fòrça impotentas: estats d’urgéncia repetits, abséncia de tot poder de vèto de la Comission Nacionala Informatica e Libertats (CNIL, encargada del contraròtle dels espleches numerics e de l’aparament de las donadas personalas), modificacions legislativas regularas e accion timida del Conselh Constitucional.
La tecnica del “pè dins la pòrta”
Aquesta constatacion es d’aitan mai veraia qu’assistissèm al recors frequent a un simulacre de la tecnica marqueting del “pè dins la pòrta”. Se lo passapòrt sanitari a pogut èsser validat per la CNIL e lo Conselh d’Estat, es abans tot gràcias a son camp d’aplicacion limitat. Pr’aquò, qualques meses pus tard, es fòrça largament espandit. Tròp tard: l’esplech es ja en plaça.
La meteissa tecnica èra ja estada utilizada per l’aplicacion TousAntiCovid, que sas foncionalitats an pas quitat de créisser, e es fòrça largament aplicada per cèrts fichièrs securitaris.
Aquela abitud pòt èsser perilhosa. Mena d’efièch a progressivament desplaçar la barrièra de l’intolerable, e a acceptar totjorn mai de dispositius de susvelhança dins nòstras vidas.
Se lo periòde excepcional pòt, de segur, justificar cèrts atacs a las libertats e d’espleches inedits, cal probable aquí mai que jamai remembrar los risques de l’efièch “cliquet”, fòrça conegut en matèria securitària, qu’enebís tot retorn endarrièr.
Avisem-nos que l’ensemble d’aqueles dispositius, entre tecnologias e biopoders, crèen pas un perilhós precedent en constituissent un pas de mai devèrs la societat de contraròtle, dins la quala lo risc, pasmens inerent a tot sistèma liberal, sembla de mens en mens ben tolerat.
Yoann Nabat
Doctor en drech privat e sciéncias criminalas a l’Universitat de Bordèu
Article publicat originalament en francés sus The Conversation
Pr’aquò, una autra transformacion s’es jogada aquestes darrièrs meses, mens evidenta, mas tanben plan importanta: l’aveniment de nòvas formas numericas de contraròtle e de susvelhança, e lor extension al biologic.
Demest los espleches utilizats pel govèrn francés (e plan d’autres) per ensajar de luchar contra la propagacion de l’epidemia, las mesuras que s’apièjan sus aquestas tecnicas son, efectivament, estadas nombrosas.
De nòus fichièrs de traçatge
Tanlèu començada la crisi sanitària, son estats creats plusors fichièrs per permetre, d’un biais inedit, la gestion a granda escala del contact tracing. En complement, puèi es apareguda una aplicacion amb de finalitats identicas, primièrament apelada StopCovid, e puèi TousAntiCovid.
Son egalament nombrosas las experimentacions de videosusvelhança qu’ensajan de detectar los malauts per lor calor corporala, o de verificar lo bon pòrt de la masca. Enfin, e mai recentament, la creacion del passapòrt sanitari, e puèi sa generalizacion, an acabat aqueste continuum en s’integrant dins la “vida d’après”.
|
A partir d’aquesta constatacion, se pòt far de nombrosas observacions sus nòstre rapòrt a la tecnologia, mas tanben sus l’acceptabilitat sociala d’aquelas mesuras de susvelhança.
Una nòva aplication del solucionisme tecnologic
D’en primièr, se lo recors a de dispositius numerics èra absoludament necessari? Se la question es estada pausada per l’aplicacion de traçatge, malgrat que los debats se sián rapidament concentrats sus d’enjòcs tecnics, ela es estada quasiment absenta en seguida.
Lo “solucionisme” tecnologic a trobat aquí una aplicacion nòva: de cap a una dificultat màger, biologica per tant dificilament contrarotlabla, e inedita, lo recors al numeric apareis coma evident.
Pr’aquò, cap de las tecnologias utilizadas per aqueles dispositius es pas nèutra. Quand de camèras de susvelhança començan dins lo mètro parisenc de verificar lo bon pòrt de la masca pels usatgièrs, tot deu èsser pres en compte: quinas camèras son utilizadas, quin operator las a fabricadas? Ont son mandadas las donadas e que las tractan? Que venon los imatges filmats e los resultats? La CNIL es d’autra part fòrça vigilanta sus aquestas questions.
Aquestas questions, relativas subretot al respècte de la vida privada e al tractament de las donadas personalas, mas tanben als risques del conflicte entre interèsses privats e publics, son intrinsècas al recors a aquelas tecnologias, mas pr’aquò pauc pausadas dins lo debat public. Se de dispositius de seguiment dels cases positius existissián ja aital per cèrtas malautiás, la creacion inedita pel coronavirus de fichièrs nacionals e centralizats es pas anodina.
D’espleches de contraròtle inedits
Mai fondamentalament, aqueles sistèmas apareisson abans tot coma d’espleches de contraròtle e de susvelhança dels individús, a un nivèl probable rarament egalat dins nòstras societats modèrnas, almens a una tan larga escala. La plan recenta generalizacion del passapòrt sanitari a fòrça luòcs culturals o de vida sociala sistematiza aital l’idèa d’un contraròtle inedit, que comença essencialament pels que dispausan abitualament pas d’aquel poder (gerents o directors d’establiments per exemple) e doncas pels ciutadans eles meteises. La “societat de vigilància” tròba aquí benlèu una nòva traduccion. L’espaci public pèrd encara un pauc mai de son anonimat.
L’idèa d’un contraròtle per la tecnologia es totun pas nòva. S’encarna dempuèi maitas annadas en matèria securitària pel desvolopament dels fichièrs de polícia, mas tanben dels espleches de susvelhança a la disposicion de las fòrças de la polícia judiciària e mai administrativa. Es tanplan apiejada per las grandas entrepresas del numeric (que ne fan la sorsa de lor rendabilitat, gràcias al desvolopament del “capitalisme de susvelhança” denonciat per Shoshana Zuboff).
Lo trionf de la biopolitica
L’amira originala dels procèsses actuals se tròba alara benlèu dins lor ligam estrech e nòu amb la dimension biologica. Per aqueles espleches, lo politician s’apodera encara un pauc mai dels enjòcs de santat, non pas a la faiçon dels sègles passats en exercissent una empresa dirècta sul còrs, mas per una forma mai insidiosa de contraròtle, de “biosusvelhança”.
Aqueles dispositius venon aital los de la “biopolitica” tala coma l’expausèt Michel Foucault a la fin del sègle passat. Aquesta non s’adreiça pas pus al còrs individual, mas “a la multiplicitat dels òmes coma massa globala afectada de procèsses d’ensemble que son pròpris a la vida”, valent a dire a la populacion concebuda coma un tot.
Òr, la tecnologia permet precisament de respondre a aqueles imperatius, puèi qu’assegura una presa en compte globala de la populacion, e que cada individú se tròba reduch a un ensemble de donadas, que sa gestion pòt èsser operada gaireben automaticament.
Una cooperacion plena e conscienta de l’individú
Dins aquel equilibri, lo ròtle dels nudges deu pas èsser escartat. Participan plenament a la susvelhança en s’assegurant de la completa cooperacion de l’individú, e en evitant lo mai possible lo recors a la constrencha.
Se la vaccinacion es pas obligatòria, la presentacion del passapòrt sanitària o es venguda. Mai subtilament, se lo recors a l’aplicacion TousAntiCovid es pas estrictament necessari, tot ven mai aisit per son utilizaire. D’autra part, la comunicacion de las chifras de descargament es en ela meteissa tanben un nudge, qu’incita pel nombre.
L’ensemble d’aqueles espleches apareis coma particularament intrusiu. Rarament tantes dispositius de contraròtle e de susvelhança auràn pertocat una part tan importanta de la populacion. Pr’aquò, lor acceptabilitat sociala a progressat plan lèu.
SONDAGE | Après les annonces d'@EmmanuelMacron lundi, une majorité de Français (60%) est favorable à la #VaccinationObligatoire pour tous, selon notre enquêtehttps://t.co/aD44rf8u4u
— Le Parisien (@le_Parisien) July 16, 2021
Sus aquel ponch, l’exemple del passapòrt sanitari es particularament revelador: mesura inconcebibla dins l’estiu 2020, es vengut quasi obligatòri un an pus tard.
Lo fenomèn d’acostumança
Los nudges son pas los sols responsables d’aquela aparenta abséncia de contèsta. Es aicí lo fenomèn d’acostumança (lo tèrme es subretot emplegat pel sociològ Armand Mattelart) que deu èsser observat, facilitat per l’impaciéncia de sortir enfin un jorn de la crisi sanitària e la del tan promés retorn a la vida anteriora. La tecnologia es pertot dins nòstra vida vidanta, e las mesuras de susvelhança tendon tanplan, que sián sanitàrias o securitàrias, a se banalizar. Lo fichièr sanitari ven un demest d’autres, lo passapòrt sanitari un contraròtle de mai dins los ja fastidioses passatges a las frontièras, mentre que l’aplicacion tròba sa plaça al mièg de totas las installadas cada jorn sus nòstres telefòns.
Fàcia a aqueste desvolopament, las muralhas juridicas son sovent fòrça impotentas: estats d’urgéncia repetits, abséncia de tot poder de vèto de la Comission Nacionala Informatica e Libertats (CNIL, encargada del contraròtle dels espleches numerics e de l’aparament de las donadas personalas), modificacions legislativas regularas e accion timida del Conselh Constitucional.
Le régime transitoire d'état d'urgence sanitaire va être prolongé jusqu'au 31 décembre, annonce Gabriel Attal, porte-parole du gouvernement #AFPpic.twitter.com/Yytn9aoOGr
— Agence France-Presse (@afpfr) July 13, 2021
La tecnica del “pè dins la pòrta”
Aquesta constatacion es d’aitan mai veraia qu’assistissèm al recors frequent a un simulacre de la tecnica marqueting del “pè dins la pòrta”. Se lo passapòrt sanitari a pogut èsser validat per la CNIL e lo Conselh d’Estat, es abans tot gràcias a son camp d’aplicacion limitat. Pr’aquò, qualques meses pus tard, es fòrça largament espandit. Tròp tard: l’esplech es ja en plaça.
La meteissa tecnica èra ja estada utilizada per l’aplicacion TousAntiCovid, que sas foncionalitats an pas quitat de créisser, e es fòrça largament aplicada per cèrts fichièrs securitaris.
Aquela abitud pòt èsser perilhosa. Mena d’efièch a progressivament desplaçar la barrièra de l’intolerable, e a acceptar totjorn mai de dispositius de susvelhança dins nòstras vidas.
Se lo periòde excepcional pòt, de segur, justificar cèrts atacs a las libertats e d’espleches inedits, cal probable aquí mai que jamai remembrar los risques de l’efièch “cliquet”, fòrça conegut en matèria securitària, qu’enebís tot retorn endarrièr.
Avisem-nos que l’ensemble d’aqueles dispositius, entre tecnologias e biopoders, crèen pas un perilhós precedent en constituissent un pas de mai devèrs la societat de contraròtle, dins la quala lo risc, pasmens inerent a tot sistèma liberal, sembla de mens en mens ben tolerat.
Yoann Nabat
Doctor en drech privat e sciéncias criminalas a l’Universitat de Bordèu
Article publicat originalament en francés sus The Conversation
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#10 Los dos libres d'Orwell son fòrça mai qu'aquò.
#11 Exactament.
#9 Mei qu'aquò, qu'ei suus totalirarismes qui n'existivan pas enqüèra, com lo de Macron.
#9 L'Stalin èra en favor de l'standard rus per l'stat sovietic, segur qu'a ajudat a l'scritura del libre
Encara un pas cap a un mond orwellian.
Qu'òm s'engane pas, se l'Stalin ajudèt fòrça a la redaccion de "La bòria de las bèstias", "1984" es sus totes los totlitarismes, inclusas las fòrmas rampantas qu'avançan dempuèi un brieu. Veire lo Vauquiez, que vòl de telesusvelhança d'en pertot coma en China. E totòm vos dirà que Vauquiez es un democrata. Es lo sòmi de tot poder de controtlar complètament lo pòble.
#6 Non t'inquietes cap. Totis l'ignoram
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari