Anhès Soret[1] vasó lo 21 de genèr de 1902 a Baiona e se morí lo 30 de seteme de 1928 en Argentina. Qu’estó en 1920 la prumèra Miss França dab lo títol “Hemna mei beròia de França”. Que hasèva manequin, comediana e dançaira.

Enfança

Joana Germana Berta Anhès Soret neish au no 32 Remparts Lachepaillet hens la ciutat vascona[2]. Qu’es hilha illegitima de Margarida Soret qui l’avó a 20 ans. La soa mair originària deu Bascoat, non maridada e vivèva a Baiona. Peus sons cinc ans la mair reconeish a la hilha coma ic indica una mencion marginala sus l’acte de neishença: “Per acte passat davant Nosautes, Joana Germana Berta Anhès dont la neishença es constatada en fàcia, es estada reconeishuda coma la soa hilha naturala per Margarida Soret, la mair, a Baiona lo 10 d’octobre de 1907.”

Lo concors  

En 1920, un jornalista deu diari Le Journal qui’s ditz Maurice de Waleffe e crea lo concors[3] de la “Hemna mei beròia de França”. Anhès escriu una letròta e manda una fòto soa, vestida de comunianta on escriu: “Non èi pas que dètz e sèt ans, digatz-me se devi travèrsar França per temptar la mea fortuna”. Dus mila seishanta tres candidatas que’s presentan per las eliminatòrias, au sortir de las qualas quaranta son seleccionadas entà arribar a una finala on son dètz e nau a s’encontrar. Qu’es au cinèma los espectators que son miats a causir abans la projeccion deus filmes. Arron d’espiar los portrèits deven votar en mandar per la Pòsta una carta postala.

Dab la mair que demoran au vilatjòt d’Espeleta, Anhès Soret qu’es robina (dab lo tint clar) qu’a los uelhs bruns e lo peu castanh, pagèra un mètre seishanta ueit e... que ganha lo concors haut la man. Qu’obtien dus cent mila vòtes en mieja-finala e cent quatorze mila nau cents navanta quate en finala. A cada còp que supera de mei deu doble los vòtes obtienuts per la dusau. Eslejuda, que s’empòrta quate mila francs[4]. Dens Le Figaro, Hervé Lauwick escriu au son perpaus: “Lo cèu que l’avèva dat, en mei d’una beutat esmiraglanta que non se podèva pas que d’amar, mas segura, infinidament de saviesa e de bontat; qu’avèva aqueste don deus preciós e deus reales entre tots: un caractèr urós, jamei trebolat per nada talhvirada. Non coneishem pas guaire, per estar en aqueste cas, qu’una sola hemna illustra per la soa beutat, a la quala s’i poderén hornir benlèu duas mas non pas tres dapvath lo monde sancèr. Qu’es tan dangerós d’estar beròia de tròp, e l’orgulh que vien tan viste au còr uman!”

Un article mei afirma que “Aquesta flor deus nòstes Pirenèus ardents, atenuada per las brumas d’Armorica[5], e realiza l’ideau en mieja tinta que nomam l’agradament francés.”

Carrièra artistica

Coma la soa idòla Sarah Bernhard[6], Anhès que sauneja de l’empont. Aquò’s au cinemà que jòga lo son prumèr ròtle hens lo filme Le lys du Mont Saint Michel. Qu’i coneish un succès critic e comerciau. Que hasèva modista en çò de Madeleine et Madeleine, continua la soa carrièra artistica dens lo maine de la dança en viéner, coma la soa mair abans era, dançaira au balet de l’opera de Monte Carlo. Apuish qu’entra a las Folies Bergère a París. D’aqueth temps, entre revistas e viradas be tòrna de quan en quan au son Bascoat nadau, on l’agrada de’s passejar sus la croseta de Biàrritz, a chivau o dab lo son can Cricri. Per aqueths torns l’ostau familiau qu’es tornat nomar Ederena qu’es a díser “la mei beròia” en euskera.

Mòrt

Mentre qu’efectua una virada capvath Argentina, Anhès se morís d’una peritoniti lo 30 de seteme de 1928. Entà rapatriar la despulha e li aufrir un atahuc au segrat d’Espeleta, la mair que ven tots los sons bens, deus quaus l’ostau Ederena. La soa sepultura qu’es ondrada d’un medalhon de Lucien Danglade, escultor biarròt renomat.

Aumenatges

En 2002 a l’iniciativa deu màger d’Espeleta André Darraïdou, la tomba qu’es restaurada e marcada a l’inventari deus monuments istorics. Ad aqueste parat, una hèsta qu’es organizada suu tèma d’Anhès Soret, dab una exposicion sus la soa vita.

Comentaris

“Lo son còrs tan sople, tant elegant, los sons gèstes tan graciós, tan castes, tot en era que permetèva l’espelida d’una bèra artista.” Marcel Périn en 1929.

“La lauréate du premier concours de beauté en France fut, en 1920 je crois, une béarnaise: Agnès Souret. Je sais bien qu’à l’époque la mode n’était pas encore aux jeunes filles “sophistiquées”. Mais celle-là manquait vraiment de caractère. Une modiste de sous-préfecture; et c’est bien à quoi elle continua de ressembler quand on tenta de la produire au music-hall. On promenait cette pauvre fille au-dessus de la salle des Folies Bergère dans une nacelle garnie de roses. Elle avait l’air de ne rien comprendre à ce qui lui était arrivé. Sa carrière au cinéma fut aussi brève, bien qu’un metteur en scène avisé eût découvert qu’elle avait un type propre à interpréter un personnage tiré d’un roman de Delly[7]! Et puis on apprit qu’elle était morte. À Buenos Aires. Cette petite fille était trop grande pour elle.” André Becq de Fouquières[8]