Aqueste còp, lo cronicaire del Papieròt del Dijòus se farà critic cinematografic per vos parlar de tres realizacions recentas.

Fanon e los colonizats

Lo titre del film es un sol mot: Fanon , lo nom del psiquiatre martiniqués Frantz Fanon qu’escriguèt (entre autres) Peau noire, masques blancse Les damnés de la terre, unes plaidejars per la decolonizacion e la liberacion dels pòbles, mas tanben lo Fanon èra tenent d’una psiquiatria a l’escota dels malauts.

La primièra scèna del film es significativa: en 1953, ven d’èsser nomenat a l’espital de Blidà (Argeria). Seguís sa femna blanca e pòrta las maletas. Lo portièr aculhís sa femna en li demandant: «Quora arribarà vòstre òme? ». Dins aquel espital, descobrís malauts encadenats, que veson gaire lo jorn e qu’an pas d’activitats. Va metre en plaça una accion terapeutica mai dobèrta. Va èsser amenat a sonhar nafrats del FLN, puèi a rejonher l’organizacion de liberacion. L’armada francesa mena sas accions de rastelatge dins los vilatges. D’unes critics (que s’interesson mai probable a la fòrma qu’al contengut, coma sus France Inter) an trapat que lo film mancava de vam: vertat que se vei plan sovent lo Fanon escriure o dictar a sa femna paginas per sos libres sus la colonizacion, los colonizaires e los colonizats (amb la crenta que lo colonizat age pas enveja de se descolonizar mas puslèu de prene la plaça del colon). Quand li ven impossible de demorar en Argeria, anirà a Tunís ont se ten la direccion del FLN. La liberacion del país es en trin de manjar sos enfants: los militars prenon lo pas suls militants politics (e aquò passa per d’eliminacions fisicas). Frantz Fanon morirà d’una leucemia abans l’independéncia argeriana. Un film d’anar veire per seguir lo caminament d’una pensada e, puèi, vos cal prene lo temps de legir o de tornar legir Frantz Fanon.

Los darrièrs jorns de Ceaucescu

Vist lo film Anul Nou care n-a fost(Aqueste an novèl que venguèt pas) en version originala romanesa jostitolada en francés. Aquò permet d’aicí d’ailà de comprene unes mots de romanés! Un film de 2h20 de Bogdan Muresanu. Lo genre de film que ne sabes d’entrada la fin e que val pel seguit de sos personatges.

Sèm just abans la Nadal de 1989. Lo poder reprima una revòlta estudianta e obrièra a Timisoara. A Bucarèst, se prepara Nadal. Lo film seguís sièis personatges, dels favorables al regime de Ceaucescu als opausants, los que se noirisson dels sistèma, los qu’ensajan de viure o de subreviure, los indiferents…: un panorama dels comportaments umans (acceptar, dobtar, refusar, afrontar, faire doble jòc, fugir,…) Pas possible de gardar per la television nacionala los imatges solèmnes dels vòts que l’actritz principala ven de parlar sus Ràdio Free Europa. La remplaçanta-sosia a pas plan enveja de téner aquel ròtle: anirà véser lo vesin per que la truque e l’empachar atal de virar la scèna! Cossí trapar un brave sap de Nadal? Dos joves ensajan de fugir e de traversar Danubi. Lo filh insistís alprèp de sa maire per que daisse son ostal vièlh que va èsser rasat per daissar plaça a un grand complèxe immobilièr. Cossí recuperar la letra a l’Òme-Nadal del dròlle que li demanda l’eliminacion del grand lidèr? Lo film plan ritmat passa d’un personatge l’autre, d’una situacion l’autra… Vendrà lo temps del grand final: la granda manifestacion obrièra espontanèa-montada de tota pèça de sosten al president que vendrà, pels vòts, celebrar lo caminament bèl del socialisme per la grandor del pòble, de la classa obrièra e de l’Estat. Sufirà de quatre petards de cort de recreacion per cambiar la manifestacion en un joslèvament popular!

Una pagina novèla e bèla se deviá dobrir pel pòble romanés. Fa quicòm d’anar véser lo film d’aquesta passa, mai de trenta ans aprèp los eveniments presentats, alara que se debana l’eleccion presidenciala a Bucarèst que pòt menar al poder un trompeto-potinian. Coma a se demandar ont son passats l’esperit de las revòltas d’Ongria en 1956, lo de la Prima de Praga en Checoslovaquia en 1968, l’accion de Solidarność dins las annadas 1980 en Polonha,…

Avètz dit Contes d’Òc?

Dins las paginas Internet de France-Télévision, traparetz una tièra de dètz filmòts de dessenhs animats, d’una durada de 3 a 4 minutas cadun, qu’an per tèma los contes d’Òchttps://www.france.tv/series-et-fictions/contes-d-oc/ . Tecnicament, es plan fait, mas… D’entrada, l’occitanista mejan va romegar:

• los contes son dits en francés; s’ausís just una cançon (la meteissa) en fons sonòre a la fin de cada episòdi.

• Los primièrs imatges presentan una carta d’«Occitanie» qu’es (evidentament?) una carta de la Region OccitàniaPirenèus-Mediterranèa. Un acte de mai per difusir l’idèia qu’Occitània se limita a aquela contrada e, tant qu’a i èsser, que los catalans son d’occitans de la bona: çò qu’explica la preséncia dins la tièra dels dètz filmòts de l’istòria d’una fada d’Enveitg.

Las 10 realizacions permeton de ne saber mai (se ba sabètz pas ja!) sul Drac, sul Matagòt, las 3 pomas d’irange, lo pont del diable, la cabretaira, la ciutat jos las aigas, Pès-d’aur o lo Mont-Valièr. Direm doncas: merita lo còp d’uèlh.

E lo Joan-Petit…

E lo Joan-Petit contunha de lançar son pic al còr de la cibla…

Casimir-Meric-Ramon Roch

Al calendièr: Pel Total Festum de Grussan, Cinémaude m’a demandat d’acompanhar de contes (vertadièrs e en òc) la projeccion dels filmòts Contes d’Òc, lo dimenge 22 de junh, a 3 e mièja del vèspre, sala… Pierre Richard.

 

Bucarest 1989: Sufirà de quatre petards de cort de recreacion per cambiar la manifestacion pro-Ceaucescu en un joslevament popular!