Era Val d’Aran ei un territòri que siguec romanizat fòrça lèu. Non sabem pas exactament quan mès semble que quan Juli Cesar comence era conquista dera Galia, era val de cap de Garona apartie ja ara Republica Romana. Era ciutat de Lugdumum Convenarum, aué Sant Bertran de Comenge, ère molta pròp d’Aran e era via romana que viege de Tarragona passaue pera Bonaigua.

Sus era importància dera romanizacion en Aran mo’n parlen es pèires. E sus aqueres pèires, mo’n parle Mossèn Amiell.