CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Opinion

Pichona analisi dals panèls occitans d’entraia de comuna e elements ligats (I)

| Guilhèm Sevilha
Laurenç Revèst

Laurenç Revèst

Escrivan, traductor. Dialectològue, Doctor en lingüistica. President onorari dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc.

Mai d’informacions

Despí quarques desenals d’ans, se son installats de panèls occitans d’entraia d’aglomeracion. Qu’es un panèl ansin: veire Wikipedia: Panneau d'entrée ou de sortie d'agglomération en France.

Existe per de comunas qu’an solament un vilatge, e doncas minga aglomeracion mas i fa ren.

Valent a dire que presenta al public que circula la forma occitana restablia dal toponime comunal sovent –extremament sovent- francizat.

Seria interessant de saber d’ont es partia la mòda dal primiera panèl en occitan? Sembla qu’i ague agut un bom a la fin dals ans 1990.

Un tal panèl occitan sovent a una istòria, combat d’un erudit de la comuna, d’una associacion de còups cf. Entrevista de Fabrici Mauro (Jornalet 12.08.2018).

I son d’articles quora son depausats cf. La Montagne 16.05.2014.

Lo panèl a esperat d’ans avans d’èstre pausat. De debats... De còups la municipalitat càmbia e es levat. De còups es raubat cf.  La Dépêche 27.11. 2023 , tanben o mai rarament parasitat amb un pegassolet sus las letras o grafats coma se veire per aquel de Tolosa dins La Seria sus France 3.

Avèm agut de cases qu’an poscut mai o mens sortir de la molonaia. En Lengadòc avèm Vilanòva de Magalona amb un qu’a vorgut trobar un pretèxt per levar lo panèl en occitan qu’èra installat ja avans (parlava de «dangier per los automobilistas», mas de pretèxtes còntra l’occitan, uf, tot es  possible!) cf. Jornalet 10.7.2012 eLa Dépêche 13.12.2010

En la Gavotina de la Contea, avèm de comunas qu’an totjorn refusat lo panèl coma Còntes (saber se calia la mencion “Contea de Nissa” sota, entre autres dins los arguments, cf. article Nice Matin de 2003 o 2004?). D’autras coma en Provença qu’an levat lo panèl occitan provençal coma après 2009 a Cogolin -dins la version francizaia graficament Cougoulin-, se vei ben l’annaia gràcias a l’istoric de Google maps Street view  (coma la mencion sus Wikipèdia de la forma occitana provençala)

 

Mas ce que polèm constatar es qu’i son de biaisses de far, a travèrs lo temps e de “tradicions” poiram dire. Anèm gaire parlar de la forma, saber se son en grafia occitana classica o mistralenca (francizaia) nos interessa mens. Es subretot veire qu’es pron sovent amb una dralha regionala amb de regularitats: talha de polissas, ornaments annèxes, intensitat segon las regions/ los departaments. Polètz completar en comentaris tanben.

Mas totjorn levat excepcions (Suspèr/ Sospel 06) lo panèl al toponime occitan –sota- lo panèl a la forma francizaia -forma oficiala-, o solament lo panèl en occitan. Perqué fins aüra, lo francés es la soleta lenga oficiala de l’estat:

De saber tanben que de comunas privillègian lo panèl d’entraia comunala e basta (rarament lo panèl de sortia de comuna), lo format EB10 per lo panèl d’entraia.

D’autras fan lo panèl e mai las placas de carrieras, qu’es ben melhor coma a Torretas dins Var. Fa lenga viva e non suplement d’ànima e basta.

Dins la categoria de comunas que meton de placas de carrieras en occitan, mai d’una configuracion.

Qualquas placas mas non es generalizat. Solament lo centre ancian, o alora fach d’un biais erratic, d’unas placas avèm l’impression qu’i son perqué si saup ren quina lenga es (un nom pròpre benlèu? EDR): al Canet e Ròcavila, a Nimes, a Niça.

De còups lo moviment es en cors -qualquas placas bilingüas mas non totas- e sembla es tancat per lo moment, que sigue dins de pichonas comunas al Morinhet (qualquas placas coma «la placette- piaça Joan-Pèire Belmon dich Bachàs»...), coma dins de vilas grandas a Vilanòva de Lobet («lo carriero»...) o Aush («camin dret»...).

De notar las comunas qu’emplegan los noms ancians e non de reviraias dal nom de carriera actual. Es encara un autra vision, occitan lenga dal passat. Un exemple de diferéncia dal nom occitan amb lo nom actual oficial francés o francizat es la «rue Nostradamus/ carriero grand pous» a Sant Romieg de Provença.

S’es ren pèjor coma la comuna de Cogolin qu’a mes doas placas, una per lo nom actual e una per lo nom ancian, mas totjorn e solament en una lenga soleta: lo francés mas las andanas dal cementèri an un nom occitan provençal...

D’autras coma a Mentan reviran lo nom en occitan quora es un nom creat o sensa basa d’origina occitana vivaroalpenca. Mas se pausa generalament ren lo problèma de divergéncias entre nom actual francés oficial e nom occitan d’origina, perqué aquels noms franceses son tostemps de noms occitans francizats a la sorsa. Al revenge de notar que Mentan a ges de panèl d’entraia d’aglomeracion (es 30 000 estatjants ren que la vila, sensa la beçona de Recabruna, doncas es clarament de la talha d’una “aglo”) “Mentan” d’un biais estranh.

Mas i es encara un grad de mai qu’es aquel pron rare dins la realitat: los panèls direccionals bilingües. De fach en Occitània, sembla d’èstre solament pron general dins tres luecs, totes de Gasconha.


A l’Isla de Baish:

A Pau:

cf. SudOuest

La zòna sharnega, dins lo BAB qu’es trilingüe: francés/ basc/ occitan de Baish Ador , veire las illustracions dal mieu article precedent A prepaus d’a visibilitat de l’Occitan gascon a Biàrritz, Anglet, Baiona (Jornalet 11.08.2022).
 

NB:
x / y significa:

  • x = placa al toponime francizat o revirat en francés/ italian oficial
  • / = sota
  • y = panèl al toponime occitan
  • x I y significa:
  • x = toponime francizat o revirat en francés/ italian oficial
  • I = sota mas sus la mema placa
  • y = toponime occitan

 

Sensa precisions, las còpias ecrans son de Google maps. D’a senon, l’origina de la fòto es notaia dins lo sieu nom.

De precisar de mai que los toponimes sus los panèls son dins lor majoritat granda marcats tostemps en majusculas. Mas per far mens opressant los avèm relevats en minusculas. Precisarem la talha e en italica se i es d’a besonh.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Franc Bardòu
1.

Laurenç Revèst nos indica : "D’autras fan lo panèl e mai las placas de carrieras, qu’es ben melhor coma a Torretas dins Var. Fa "lenga viva" e non "suplement d’ànima e basta"."

Aquò me donar a soscar. A mon umil vejaire, per far "lenga viva" cal :
1) Que lo jove paire e la jove maire d'un enfanton non li parlen qu'en occitan.
2) Qu'aqueste enfanton non ne siá prejudiciat de ges de biais per l'espompida futura de sa vida en societat, fins al som de la societat se aquela societat a lo malaür (fòrça comun) d'èsser ierarquizada.
3) Que tota senhaletica publica siá complida tanben dins aquela lenga e sonque dins aquela lenga, coma per exemple en Euskadi sud.
4) Aquí ont me sembla ben venguda la senhaletica bilenga es a Baiona, ont deu èsser plan logicament en Occitan e en Euskara.

Coma a Laurenç, mai m'agrada, plan segur, de legir d'occitan pertot que non pas sonque a l'intrada d'una comuna. Mas aquò me sembla luenh de bastar per "far lenga viva", senon dins una trista e paura "societat de l'espectacle"…

  • 2
  • 1

Escriu un comentari sus aqueste article