Opinion
Las impossiblas excusas
Tèxte legit
Lo 7 de decembre de 1970 un eveniment istoric d’una importància planetària se debanèt fàcia a l’objectiu de las camèras de la premsa internacionala. Pr’aquò èra pas un acte extraordinari. Èra pas un còp d’estat. Èra pas una invasion militara, qualque assassinat o lo coronament d’un rei. Foguèt lo simple movement d’un òme que de la posicion dreita se metèt de genolhons e i demorèt una estona en tot se recuélher, abans de contunhar son camin. L’òme èra Willy Brandt, cancelièr de la Republica Federala d’Alemanha. Èra en visita oficiala en Polonha. S’agenolhèt en fàcia del monument dedicat a las victimas de la revòlta del ghetto de Varsòvia, lòc emblematic de recuelhament de la Shoah.
Sonque 30 ans aprèp l’invasion de Polonha pels nazis, lo primièr personatge de l’estat alemand anèt exprimir amb lo sieu còs çò que las paraulas pòdon pas dire, çò que d’inutilas dissertacions verbalas aurián pas pogut explicar. L’òme èra vengut demandar perdon al nom del pòble alemand pels incommensurables patiments que lo nazisme creèt, per la tragèdia mai granda de l’istòria umana: la Shoah. Demandèt perdon al mond entièr per l’assassinat de milions de personas e en particular dels josieus d’Euròpa. Se los alemands volián tornar èsser un pòble digne, meritós de téner la siá plaça dins lo concèrt de las nacions, la presentacion d’excusas èra lo prealable indispensable. Demandar perdon, cadun n’es pas capable. Dins l’univèrs politic es un comportament reservat als pòbles e als estats que se sabon metre en question. Willy Brandt incarnèt aquesta umilitat sincera, emocionanta e duradissa. Amb aqueste acte, Occitània recebèt tanben sa part d’excusas dels alemands per la deportacion e l’assassinat dels milierats de josieus occitans.
França es un estat que non demanda pas perdon. França es un empèri segur de son bon dreit quitament se lo sieu comportament es fòra lei e fòra morala. Longtemps pensèri que l’estat francés demandariá perdon per l’orror de la colonizacion. Los pòbles d’Africa, d’Asia, del Pacific o de la Cariba son en dreit d’esperar las excusas de França. Mas las excusas jamai venguèron pas e jamai vendràn pas. Cap de president francés aurà pas l’umanitat de s’anar agenolhar a Setif, a Ouvéa, Poulo Condor o Moramanga. Tot lo contrari se passa. Lo 23 de febrièr de 2005 lo parlament francés votèt una lei per oficialisar dins çò legislatiu, l’istòria colonialista de l’estat en tot reconéisser “lo ròtle positiu de la preséncia françesa otramar, en particular en Africa del Nòrd”. Quand França demanda perdon a las milions de victimas de l’imperialisme es en fargar una lei qu’afortís e justifica lo colonialisme francés. Rarament s’es vista una tala exposicion de cinisme per un estat autoproclamat democratic.
Per Occitània tanpauc calrà pas esperar cap d’excusa de l’estat francés: las conquèstas militaras dels terradors occitans son consideradas coma fasent partida de l’istòria, que daten del sègle XIIIen coma en Lengadòc o de 1860 coma per la Contèa de Niça. Benlèu que lo regim francés d’ara es pas responsable del chaple d’un milion de personas del genocidi anti-occitan nomentat crosada albigesa de fa 8 sègles o de l’anexion forçada de Niça fa un pauc mai de 150 ans. Benlèu. Per contra lo regim francés de uèi es integralament responsable del manten e del renforçament de las condicions de la conquèsta d’Occitània. Un dels tributs màgers que pagam a l’estat francés dempuèi de sègles es essencialament la nòstra lenga. França a pas jamai demandat perdon pel lingüicidi multisecular e quand se vei lo desplegament d’engenh maliciós e permanent que l’estat mòstra per acabar d’executar çò que demòra de la nòstra lenga, çò que los occitans devon entendre es que l’estat francés reivindica lo lingüicidi ja que lo perseguís e lo renfortís decadas aprèp decadas, refús de lei aprèp refús de lei, umilicion aprèp umiliacion.
Per sortir d’aquesta tuariá de lenga lo preambul necit es la demanda de perdon de nos aver raubat la lenga amb de mejans de violéncia. Mas es un eveniment qu’arribarà pas. La demanda de perdon es l’apanatge dels grands estats, dels que tenon lo dreit, la democracia e la dignitat coma los punt mai nauts de la morala. D’aqueste punt de vista, l’estat francés es lo de las impossiblas excusas. Prèp de nosautres, en Norvègia, en 1997, lo rei Harald anèt al Parlament Lapondemandar perdon al pòble Sami amb aqueles mots: “L’estat norvegian es lo territòri de dos pòbles, los norvegians e los samis. L’istòria lapona es estreitament ligada a l’istòria norvegiana. Uèi devem demandar perdon per las injustícias que l’estat norvegian faguèt subir al pòble sami dins l’encastre d’una politica de norvegianizacion crusèla”. París, que balha de leiçons de moralitat al mond entièr, seriá plan inspirat, per un còp, de prendre lo petit estat norvegian coma modèl. E a nosautres pòble occitan, amb dignitat e fòrça, nos calrà contunhar la luta contra un adversari que compren pas la convivéncia. E o farem en fasent mòstra d’una umanitat que nos es refusada.
Sonque 30 ans aprèp l’invasion de Polonha pels nazis, lo primièr personatge de l’estat alemand anèt exprimir amb lo sieu còs çò que las paraulas pòdon pas dire, çò que d’inutilas dissertacions verbalas aurián pas pogut explicar. L’òme èra vengut demandar perdon al nom del pòble alemand pels incommensurables patiments que lo nazisme creèt, per la tragèdia mai granda de l’istòria umana: la Shoah. Demandèt perdon al mond entièr per l’assassinat de milions de personas e en particular dels josieus d’Euròpa. Se los alemands volián tornar èsser un pòble digne, meritós de téner la siá plaça dins lo concèrt de las nacions, la presentacion d’excusas èra lo prealable indispensable. Demandar perdon, cadun n’es pas capable. Dins l’univèrs politic es un comportament reservat als pòbles e als estats que se sabon metre en question. Willy Brandt incarnèt aquesta umilitat sincera, emocionanta e duradissa. Amb aqueste acte, Occitània recebèt tanben sa part d’excusas dels alemands per la deportacion e l’assassinat dels milierats de josieus occitans.
França es un estat que non demanda pas perdon. França es un empèri segur de son bon dreit quitament se lo sieu comportament es fòra lei e fòra morala. Longtemps pensèri que l’estat francés demandariá perdon per l’orror de la colonizacion. Los pòbles d’Africa, d’Asia, del Pacific o de la Cariba son en dreit d’esperar las excusas de França. Mas las excusas jamai venguèron pas e jamai vendràn pas. Cap de president francés aurà pas l’umanitat de s’anar agenolhar a Setif, a Ouvéa, Poulo Condor o Moramanga. Tot lo contrari se passa. Lo 23 de febrièr de 2005 lo parlament francés votèt una lei per oficialisar dins çò legislatiu, l’istòria colonialista de l’estat en tot reconéisser “lo ròtle positiu de la preséncia françesa otramar, en particular en Africa del Nòrd”. Quand França demanda perdon a las milions de victimas de l’imperialisme es en fargar una lei qu’afortís e justifica lo colonialisme francés. Rarament s’es vista una tala exposicion de cinisme per un estat autoproclamat democratic.
Per Occitània tanpauc calrà pas esperar cap d’excusa de l’estat francés: las conquèstas militaras dels terradors occitans son consideradas coma fasent partida de l’istòria, que daten del sègle XIIIen coma en Lengadòc o de 1860 coma per la Contèa de Niça. Benlèu que lo regim francés d’ara es pas responsable del chaple d’un milion de personas del genocidi anti-occitan nomentat crosada albigesa de fa 8 sègles o de l’anexion forçada de Niça fa un pauc mai de 150 ans. Benlèu. Per contra lo regim francés de uèi es integralament responsable del manten e del renforçament de las condicions de la conquèsta d’Occitània. Un dels tributs màgers que pagam a l’estat francés dempuèi de sègles es essencialament la nòstra lenga. França a pas jamai demandat perdon pel lingüicidi multisecular e quand se vei lo desplegament d’engenh maliciós e permanent que l’estat mòstra per acabar d’executar çò que demòra de la nòstra lenga, çò que los occitans devon entendre es que l’estat francés reivindica lo lingüicidi ja que lo perseguís e lo renfortís decadas aprèp decadas, refús de lei aprèp refús de lei, umilicion aprèp umiliacion.
Per sortir d’aquesta tuariá de lenga lo preambul necit es la demanda de perdon de nos aver raubat la lenga amb de mejans de violéncia. Mas es un eveniment qu’arribarà pas. La demanda de perdon es l’apanatge dels grands estats, dels que tenon lo dreit, la democracia e la dignitat coma los punt mai nauts de la morala. D’aqueste punt de vista, l’estat francés es lo de las impossiblas excusas. Prèp de nosautres, en Norvègia, en 1997, lo rei Harald anèt al Parlament Lapondemandar perdon al pòble Sami amb aqueles mots: “L’estat norvegian es lo territòri de dos pòbles, los norvegians e los samis. L’istòria lapona es estreitament ligada a l’istòria norvegiana. Uèi devem demandar perdon per las injustícias que l’estat norvegian faguèt subir al pòble sami dins l’encastre d’una politica de norvegianizacion crusèla”. París, que balha de leiçons de moralitat al mond entièr, seriá plan inspirat, per un còp, de prendre lo petit estat norvegian coma modèl. E a nosautres pòble occitan, amb dignitat e fòrça, nos calrà contunhar la luta contra un adversari que compren pas la convivéncia. E o farem en fasent mòstra d’una umanitat que nos es refusada.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Tot es normal per un pais ont se pòt trapar libres coma :"Histoire d'une nation" ,declaracions del eminent lingüiste Claude Hagège professor al Collègi de Franca qu'escriu" lo francés es la sola lenga per una vocacion univèrsala"o ont se ditz que Picasso e Chagall foguèron los grands pintres franceses del segle vint". Ont Paris es lo centre de tot e lo demai "La province". Pensar a l'Empèri roman non ! Franca es una democracia plaçada 37 ena al classament mondial 2013 de la libertat de la premsa...
Tot es normal, de segur .
#6 S'avèm tractat la question catara nosautes, los francés n'aurén pas avut aquera desencusa entà ns'invadir.
#6 "Soyez propore, parlez français". A pas existit jamai repression lingüistica en França??
Que mena d'arguments permete a-n-aquela professora de Montpelhièr per afortir que lo prepaus de Terric Lausa seria faus ? bensai un jacobinisme qu'auja pas dire lo sieu nom.
l'istoria es un long teissut de dramas, d'imperialisme, de massacras, de lengas que moron e d'autras que neisson, d'una religion racionalista que s'impausa pèr leis armas e que vuèi menaça una civilizacion qu' a aduch lo bèn-estre, lo progrès dei scièncias e una patz relativa que lo mond entier vou li participar, remontèm pas à la crosada deis albigés, oblidèm pas nimai que nostra lenga a viscut escricha fins qu'au Sègle XVI e qu'ai sègles XIX e XX son estat leis abitants d'Occtania que se son volontariament desbarrasat d'elo coumo d'una vièlha roupilha, i a pas agut de dictaturas coma en Catalonha qu'an reprimit la lenga, per quant a la colonizacion, i a agut de costats positius e lo drech d'ingeréncia de força terç-mondista s'aparenta à un nèo-colonialisme ambe de resultats catastrofics coma en Iraq, en Afgnanistan, en Libia.. e en Siria, Fabius que vou armar Al-quaidà ! Laissèm lei se batre ! me sembla qu'aici en Europa lei guèrras de religion fan partida de l'istoria e es un progrès incommensurable ! es tot-just se n'avém agut un avans-gost pas terrible dins l'anciana Iogoslavia, amb set milions de musulmans en França, que Dieu nos sant-preserve d'aqueleis islamistas que se fan sautar e pausan de bombas, qu'au mes de julhet dins la populacion chïita d'Iraq, an fach exactament 989 morts -chifra donada pèr lo figaro. li a de qué èstre islamofobe, valènt-a-dire de refusar e de criticar aquesta religion, qu'ei pas de racisme bord que i a de maometans de totei lei raças dau Nigeria a l'indonesia
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari