Aubèrt era una vila subrebèla. Cada pas que fasiam dins aquesta èra un esmeravilhament per ieu, e aquò nieus per lo merchand que non la vesiá pas per lo primier còp.

I aviá de vida de pertot, de botigas a cada canton de carriera e sustot dei carrieras caladadas coma jamai n'auriam pogut veire a Aeria o dins tota autra vila o vilatge dei tèrras luenchas. Ren podiá vertadièrament diferenciar Aubèrt d’una vila d’Euròpa, èra una capitala au mitan d’un desèrt de nèu fondenta e d’aiga.

Au delà dei parets, i aviá ren d’autre qu’una immensitat d’aiga e quauqueis illas que flotavan au luench au grat dei vents e deis ondadas. Sufisiá de se dire qu’òm èra perdut au cap dau mond en auçant leis uelhs e quand òm lei baissava encara en dessota dei barris de la vila, per se creire en plen Londres o Berlin. La vila foguèt bastida sus una còla, èra sempre possible de la veire de l’interior e subretot quand nos trobaviam sus leis autors d’aquela còla, mai la forma naturala dau relèu èra pauc a cha pauc estada engolada per l’urbanizacion. Èra una urbanizacion doça, qu’empachava pas la beutat dau luòc, mai la rendiá encara mai corosa. Un cors d’aiga passava dins la vila e dau riu comun dei tèrras luenchas qu’òm podiá imaginar, èra sortit au fieu deis annadas un polit riu, que traversava la vila e qu’èra agrementat de molins de còps que i a, fasiá virar de tot nòus generadors electrics, que non devián aver mai de tres o quatre ans.

Eriam intrats per la pòrta principala, benlèu una dei soletas que menavan a la tèrra. Leis autreis duberturas de la vila èran aquela dau pòrt oèst e puei aquela dau pòrt nòrd, mai menavan totei doas sus la mar. Lo mercadier me laissèt au centre de la vila, una immensa plaça que lei gents de la vila li disián tot simplament la plaça centrala. Sus aquela plaça rajava una sorsa qu’èra estada organizada en una polida fònt sus la quala tronavan diferents blasons en faiença sus cada canton de la fònt. I aviá ailà la bandiera còrsa, e son famós cap de moro, la bandiera occitana de sa crotz d’aur e de sang, la bandiera escocesa, la crotz basca, leis erminas bretonas, un magnific trisquèu e puèi finalament lei colors catalanas. Restava de cantons vueges, e sus lo dessús de la fònt flotava la bandiera de la Republica d’Aubèrt, emplit de roge, que portava en son centre un magnific leon d’aur e d’argent. Lo leon d’Aubèrt èra decorat d’una colana de porpra, color significativa e fòrça provocaira, que mostrava la riquesa de la vila e de la Republica, perque un solet grama de la color violeta costava l’equivalent de dos gramas d’aur.

Me cauguèt tres lòngueis oras per far lo torn de la vila. A cada passant que me semblava simpatic, demandave cortesament s’aviá pas vist passar una jove comtadina, o simplament una jove de l’accent dau Miegjorn ben prononciat, tot en fasent una descripcion fisica de la dròlla que fasiá ara batre mon còr de son èstre e de sa desparicion.

Tot en contunhant ma recèrca e mon interpelacion de passants, me gandiguère a l’oèst de la vila. Degun aviá pas vist aquela joventa que ne fasiáu la descripcion e maugrat lo fach qu’èra normal dins una vila tan poblada d’aver pas coneissença de totei lei personas que passavan per ailà, perdère pauc a cha pauc espèr. Dins ma petita tristesa, me demandave alara coma la vila d’Aubèrt podiá èstre tan rica e se permetre d’expausar sa riquesa e sa poissança a travèrs de sa bandiera. Èra probable qu’un jaç d’aur o d’una tota autra riquesa foguèt descobèrt sus plaça, mai lei tèrras luenchas non èran pas particularament reputadas per son jaç d’aur e America semblava una tèrra fòrça mai propícia a tot aquò. La vila dispausava de segur d’un grand ret, subretot merchand e aquò podiá explicar una partida de sa riquesa, e caliá egalament prene en còmpte lo fach que la vila èra de lònga dotada per lo pichòt pòble restat sus plaça, que li enviava òmes, sòus e ressorsas, e tot aquò au nas dei grands empèris. Èra benlèu d’ailà que veniá tota la riquesa de la Republica, mai restava de tot biais una granda partida de mistèri.

Arribave enfin au pòrt oèst de la vila e podiáu admirar de mai près leis illas nivolosas, maugrat que foguèsson a mai de dètz quilomètres de la còsta. Leis illas me semblèron tot d’un còp mens vuejas e m'avisave qu’èran abitadas, o aumens o aviáu supausat en vesent un cèrt nombre d’abitacions e mai una glèisa sus l’illa de drecha que li disián l’Illa dau Roland. L’illa centrala se devisissiá en doas pichòteis illas qu’èran fòrça mai pichòtas que leis autrei doas illas lateralas, mai semblavan protegidas per aquestei. I aviá tanben d'abitacions sus aquestei, se disián leis illas Ternay. L’illa mai a senèstra, e doncas mai a l’oèst èra l’illa de Croy, non i aviá que quauqueis abitacions a son pè, e sus lo flanc de son pueg èra l’immensa fortalesa visibla despuei l'ensemble de la poncha d’Aubèrt. Aquela fortalesa aviá pas per foncion primiera de defendre leis illas nivolosas, mai ben de gardar lei presoniers de la Republica d’Aubèrt. Lo mercadier m’aviá contat que sei grands presoniers èran dos generaus napoleonians, mai pereu un lòrd britanic que son rescat èra estat pagat per la corona britanica en persona. Aquò podiá egalament explicar una part de la riquesa de la vila.

D’aqueu temps que contunhave de demandar ais òmes presents sus lo pòrt s’avián pas vist mon amic, un pescador me tornèt espèr. Me diguèt qu’aviá vist una joineta femna que correspondiá a la descripcion que li aviáu fach, e que foguèt menada a la fortalesa de l’illa Croy per de còrses. D’aquel espèr, ieu sentiguère subretot un fòrt desgost per la vila que m’entornejava e per aqueleis òmes qu’avián potencialament raubat ma Clamença.

Subran, una votz se faguèt ausir darrier ieu e m’interpelèt:

— “Sénher Cavailhès, per òrdre dau Papa e dau Legat, vos prègui de vos arrestar”.

D’aqueu temps que virave per veire quau me podiá ben cridar au mieg d’aquela multitud, ieu qu’ère un perfiech desconegut. Puei me recordère dei dragons dau Comtat qu’aviáu vist a Aeria, e mon esperit se pausèt una bona centena de questions en l’espaci d’una segonda, avans d’apercebre davant ieu lei dos dragons dau Comtat, vestits de son unifòrme, que s’aprochavan de ieu.