Fòrça istorians tenon d’emplegar l’expression “crotz de Tolosa”. Aquel nom pòt èsser escasensa de confusion que per mantun sembla se raportar principalament a la vila. Al mens, caldriá dire “crotz dels Tolosa” o melhor encara “crotz ramondenca” coma dins la Canso de la crosada, laissa 109. De fach, marca un restrenhement istoric e geografic de l’espandiment d’aquesta crotz: l’expression daissa de costat son origina provençala.
 
L’expression “crotz de Provença” es plan legitima. Rend compte de l’airal de sa creacion e de sa preséncia de longa en Provença e dins Dalfinat. La conjoncion “crotz de Provença-crotz ramondenca” meritariá d’èsser emplegada.
 

Quatren sagèl de la vila de Tolosa
 
D’unes erudits parlan pas que de “crotz de Lengadòc”. Aqueste nom es adaptat quand se tracta de la província qu’a succedit al comtat de Tolosa: activitats culturalas, realizacions tecnicas, rescontres dels Estats de Lengadòc… Mas es sovent un anacronisme. Se pòt pas dire que las croses d’abans lo sègle XIV siaguèsson de croses del Lengadòc. Encara mens las croses que figuran dins las armas de fòrça familhas provençalas.
 
L’expression “crotz de Forcauquier” s’aplica legitimament a la vila o a l’ancian comtat.
 
En revenga, parlar de la “crotz de Venasca” amb un sens general me sembla abusiu. L’expression concernís unicament l’emblèma de la vilòta: una crotz d’azur dins un camp d’aur. Aquela expression es benlèu una consequéncia de l’afirmacion d’Henri Rolland en 1950 sus l’origina de la crotz occitana: “òm sembla autorizat a i reconéisser l’emblèma de l’ancian comtat de Venasca desmembrat entre las doas maisons de Tolosa e de Forcauquier”. Una indicacion plan contestabla. 
 

Crotz dins una carrièira de Venasca
 
Qualque còp se legís l’expression crotz bosonida: en francés, croix bosonide. Aquesta apellacion me sembla pas legitima: tre 1150, quand son atestadas las primièiras croses creadas pels comtes de Tolosa-marqueses de Provença puèi pels comtes de Forcauquièr, la linhada de Boson aviá conegut una evolucion importanta, los poders èran assegurats per d’autras familhas en seguida dels maridatges de las filhas eiretièiras.
 
La sola expression que uèi permet de prene en compte tota sa realitat istorica, geografica, culturala es “crotz occitana”. Es estacada a la lenga e a la cultura occitanas dins totes los airals de la lenga nòstra. Es presenta dins los recampaments, dins las manifestacions. Al delà del mond occitanistas, es largament utilizada en Espanha, en Itàlia, en França… Es la sola sens ambigüitat. La crotz grèga patenta, vuidada, clechada e enrodada de dotze pometas, generalament d’aur sus un camp de golas, es un signe identitari fòrt.
 

Senhoregèt la crotz occitana lo 22 d’octobre de 2005 a Carcassona. Fòto Miquèl Tayac
 
 

Fòto de la manifestacion per l’occitan del 22 d’octobre de 2005